4 dni temu
Święta i Sylwester to czas, gdy magia jest bliżej nas niż kiedykolwiek. Większość z nas nie wyobraża sobie świąt bez celebrowania różnych rytuałów, których nie wolno pominąć ze względu na ryzyko utraty powodzenia. Dla wielu świąteczne zwyczaje i przesądy wyznaczają swoisty rytm życia i pełnią rolę duchowych drogowskazów na drodze do spełnienia i harmonii.
Wierzenia bożonarodzeniowe mają zapewnić szczęście, miłość, zdrowie i dostatek na kolejne 12 miesięcy. Niektóre z nich są wciąż żywe w naszej kulturze, choć ich korzenie tkwią głęboko w dawnych wierzeniach ludowych, łączących elementy pogańskich obrzędów z chrześcijańską symboliką.
Złe i dobre duchy
– Geneza przesądów sięga czasów przedchrześcijańskich, kiedy ludzie starali się zrozumieć i wpływać na siły natury, a także zapewnić sobie pomyślność, zdrowie i urodzaj – wyjaśnia Michał Ławniczak, wrocławski numerolog, ekspert ds. wierzeń. – Wraz z nadejściem chrześcijaństwa wiele z tych tradycji zostało zaadaptowanych i wpisanych w ramy obchodów Bożego Narodzenia.
W wielu kulturach przesilenie zimowe symbolizowało odrodzenie słońca i nadzieję na urodzaj w nadchodzącym roku. Celebracja i obrzędy wiązały się z magią ochronną i urodzajową, następnie przekształciły się w bożonarodzeniowe zwyczaje, takie jak choćby wróżby dotyczące plonów czy przepowiadanie przyszłości na podstawie zachowań zwierząt.
– Z czasem przesądy zaczęły nabierać nowego znaczenia. Na przykład zwyczaj ustawiania snopów zboża w domu nawiązywał zarówno do dawnych rytuałów agrarnych, jak i do betlejemskiej stajenki. Wierzono też, iż noc wigilijna jest czasem szczególnej aktywności sił nadprzyrodzonych – zarówno dobrych, jak i złych. Aby zabezpieczyć domostwo przed demonami i złymi duchami, stosowano różne praktyki, takie jak kładzenie siana pod obrusem czy pozostawianie otwartych drzwi dla dusz zmarłych. Wierzy się też, iż dłuższe źdźbła wyciągane spod obrusa wróżą długie życie – dodaje ekspert.
Natura ma głos
Wielu przesądów bożonarodzeniowych doszukiwano się w zachowaniach przyrody – na przykład w zachowaniu zwierząt domowych podczas wigilii, które miały „przemawiać ludzkim głosem” lub wskazywać na pomyślność gospodarstwa. Wierzono, iż jeżeli tej nocy zwierzęta będą spokojne, oznaczać to będzie dobry kolejny rok.
– Inny interesujący przesąd związany z pomyślnością w nadchodzącym roku, dotyczy wypatrywania pierwszej gwiazdki, której ujrzenie przynosi spełnienie. Gwiazda ma moc przynoszenia odpowiedzi od wszechświata – jeżeli tylko otworzymy nasze serca na jej światło marzeń – przypomina Ławniczak. – To nie tylko symbol biblijny, ale również portal otwierający się na nowe możliwości. Patrząc na nią, warto wypowiedzieć swoje życzenie lub intencję na nadchodzący rok.
Najbardziej rodzinne święta
Szczęście miało też przynieść dwanaście potraw na wigilijnym stole – ten zwyczaj, choć odnosi się do apostołów, ma także pogańskie korzenie, związane z cyklem rocznym i astrologią. Każde z dań symbolizuje miesiąc roku, a ich skosztowanie zapewnia równowagę i dostatek na kolejne miesiące. Ekspert zauważa, iż warto przy tym pamiętać, by w przygotowanie potraw włożyć tzw. serce, czyli dobrą energię, prowadzącą ku miłości i obfitości.
Ze stołem związany jest też zwyczaj pozostawiania pustego nakrycia, które symbolizuje pamięć o tych, którzy odeszli oraz gotowość do przyjęcia niespodziewanego gościa. Wierzono, iż otwartość na potrzebujących przyciąga błogosławieństwa. No i oczywiście, nie wyobrażamy też sobie wigilii bez opłatka.
– Dzielenie się nim to więcej niż gest – to wymiana energii i błogosławieństw – uważa Ławniczak. – Słowa wypowiedziane w tej chwili mają niezwykłą moc – mogą wpłynąć na los osoby, do której są skierowane i na twoje własne życie.
Pamiętajmy też, iż w wigilię nie wolno się kłócić, gdyż to zwiastuje konflikty przez cały kolejny rok. Aby zapewnić harmonię w rodzinie, wigilijny dzień powinien być pełen spokoju.
– Boże Narodzenie to najbardziej rodzinne święta w całym roku – stwierdza Michał Ławniczak. – To czas odwiedzin, podczas których składamy sobie życzenia i obdarowujemy się prezentami. Według przesądów, w wigilię rano trzeba jednak obserwować, kto nas odwiedzi. jeżeli odwiedzi nas mężczyzna, rok będzie pomyślny, ale kobieta w roli pierwszego gościa może zwiastować pewne problemy.
Siła magii i symboliki
Przesądy bożonarodzeniowe łączą w sobie uniwersalne potrzeby człowieka – chęć zapewnienia sobie bezpieczeństwa, zdrowia i szczęścia oraz pielęgnowania tradycji rodzinnych i społecznych. To tłumaczy, dlaczego przetrwały, oraz dlaczego ich magia i symbolika wciąż nas fascynują, podkreślając wyjątkowy charakter Świąt Bożego Narodzenia.
– Wiele zwyczajów opiera się na rytuałach, które integrują rodziny i wprowadzają atmosferę euforii i zaciekawienia – podsumowuje Michał Ławniczak. – Przesądy świąteczne to okazja do refleksji i przemyślenia, jak chcemy kształtować swoje życie w nadchodzącym roku. Najważniejsze jest pozytywne nastawienie i wiara, iż to, co robimy, przyniesie szczęście.
