1 dzień temu
Legendy przemyskie to zbiór opowieści związanych z historią i kulturą Przemyśla, jednego z najstarszych miast Polski, które łączą elementy historyczne, ludowe i fantastyczne. Poniżej przedstawiam wybrane, najbardziej znane legendy przemyskie, oparte na dostępnych źródłach:
- O Przemysławie, założycielu Przemyśla
Według podania, Przemyśl został założony przez księcia Lechitów, Przemysława, zwanego Lisem lub Lestkiem, w VII wieku. Legenda mówi, iż książę podczas polowania upolował niedźwiedzicę, a w miejscu tego wydarzenia założył osadę, przyjmując niedźwiedzia jako symbol miasta, co znalazło odzwierciedlenie w herbie Przemyśla. Pomnik niedźwiedzia stoi dziś na rynku miasta. - O cudownym pierścieniu położnic
Ta legenda z XV wieku opowiada o cudownym uzdrowieniu chorej Żydówki w połogu przez biskupa przemyskiego Błażejowskiego. Pierścień, który miał adekwatności uzdrawiające, stał się symbolem cudu i jest wspominany w lokalnych podaniach. - Jagiełło i medyckie słowiki
Legenda związana z pobytem króla Władysława Jagiełły w Przemyślu w 1424 roku. Gdy król dowiedział się o narodzinach swojego syna, Władysława, miał być tak uradowany, iż podjął decyzję o budowie nowej katedry, przekazując na ten cel znaczną sumę pieniędzy. - Święty Wincenty i ocalenie miasta
W 1657 roku, podczas oblężenia Przemyśla przez wojska węgierskie księcia Jerzego Rakoczego, franciszkanie z Przemyśla mieli w procesji nieść relikwie św. Wincentego przez Bramę Lwowską. Według legendy, cudowne działanie relikwii ocaliło miasto przed zdobyciem. - Matka Boska Jackowa
Legenda związana ze św. Jackiem Odrowążem, który w 1240 roku, uciekając przed Tatarami z Kijowa, miał przynieść do klasztoru dominikanów w Przemyślu figurę Matki Boskiej. Figura ta stała się obiektem kultu, a klasztor dominikanów, według tradycji, został ufundowany przez św. Jacka w latach 1238–1241. - O przemyskim utopcu i chłopcu Radku
Ta historia opowiada o chłopcu Radosławie (Radku), mieszkającym w podprzemyskiej wsi Ostrów w czasach króla Kazimierza Wielkiego. Utopiec, czyli wodny stwór zamieszkujący San, porywał ludzi i straszył mieszkańców, w tym Radka, który musiał zastąpić ojca w pracy przy sieciach rybackich. Utopiec uwięził chłopca, ale pozwolił mu odejść, ostrzegając przed próbami ucieczki. Legenda ta ukazuje folklor związany z rzeką San i lokalnymi wierzeniami. - Biała Dama z zamku w Krasiczynie
W pobliskim Krasiczynie, niedaleko Przemyśla, krąży legenda o Białej Damie, zwanej Bylicą, utożsamianej z Zofią Sapiehówną. Była to młoda szlachcianka, która z powodu nieszczęśliwej miłości do mężczyzny z niższego stanu rzuciła się z wieży zamkowej przed zaślubinami z narzuconym jej kandydatem. Jej duch miał pojawiać się na murach zamku, ostatni raz widziano ją po II wojnie światowej, podczas walk z bandami UPA. - Skarb pułkownika Molnara
Legenda związana z Twierdzą Przemyśl mówi o ukrytym skarbie, rzekomo złożonym z kosztowności pozostawionych przez żołnierzy przed poddaniem twierdzy Rosjanom w 1915 roku. Poszukiwania skarbu rozpoczęły się już w latach 20. XX wieku, ale do dziś pozostaje on nieodnaleziony. - Tajemniczy korytarz do Dobromila
Według podania istnieje podziemny korytarz łączący Przemyśl z Dobromilem, który miał służyć jako droga ucieczki lub transportu w dawnych czasach. Choć brak dowodów archeologicznych, legenda ta pobudza wyobraźnię mieszkańców. - Duch wojewodziny Potockiej
Legenda opowiada o duchu wojewodziny Potockiej, który nawiedza tereny Przemyśla. Jest to jedna z opowieści o zjawach i duchach związanych z historią miasta i jego okolic.
Źródła i dodatkowe informacje
Wymienione legendy pochodzą z różnych źródeł, m.in. z kronik Jana Długosza, Marcina Bielskiego, publikacji Mieczysława Orłowicza, Leopolda Hausera oraz współczesnych opracowań, takich jak „Legendy przemyskie” Mateusza Pieniążka (2003). Wiele z tych opowieści zostało zebranych w ramach projektu „Przemyskie legendy”, realizowanego przez młodzież i instytucje kulturalne w Przemyślu, który zaowocował m.in. ceramicznymi mozaikami w przestrzeni miejskiej, przedstawiającymi postacie i symbole związane z tymi historiami (np. Henryka Jaskułę, Gemmę Przemyską, Orlęta Przemyskie).
