W ostatnim czasie, w Bytomiu doszło do kontrowersji związanej z procedurami adopcyjnymi w lokalnym schronisku dla bezdomnych zwierząt. Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) otrzymało skargę, a Zastępca RPO Adam Krzywoń interweniował w tej sprawie, zwracając się z pismem do prezydenta Bytomia, Mariusza Wołosza.
Zarządzenie prezydenta Bytomia nakłada na schronisko obowiązek przekazywania zwierząt do adopcji osobom zdolnym zapewnić im należyte warunki bytowania. W ramach weryfikacji tych warunków, schronisko stosuje ankietę przedadopcyjną, która zawiera kontrowersyjne pytanie: „Czy w twojej rodzinie jest ktoś, kto wymaga lub wymagał w przeszłości leczenia psychiatrycznego? o ile tak – jakie to schorzenie?” To pytanie, zdaniem RPO, może być odebrane jako stygmatyzacja osób, które były lub są w kryzysie zdrowia psychicznego.
Zastępca RPO Adam Krzywoń podkreśla, iż to pytanie, pomijając choćby kwestię potrzeby przetwarzania tak szczegółowych i wrażliwych danych, może zostać odebrane jako forma dyskryminacji osób, które zmagają się z problemami psychicznymi. RPO zwraca uwagę, iż ankieta skupia się wyłącznie na zaburzeniach psychicznych jako potencjalnych przeciwwskazaniach do posiadania zwierzęcia, podczas gdy istnieje wiele innych przeciwwskazań zdrowotnych.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), w 2020 roku, około 15% populacji Polski cierpiało na zaburzenia psychiczne, takie jak depresja, lęk czy choroby afektywne. Ponadto, około 30% ludzi w Polsce doświadcza w swoim życiu kryzysu zdrowia psychicznego. Zatem, pytanie o występowanie chorób psychicznych w rodzinie adoptującego może dotyczyć znacznej części społeczeństwa.
RPO oczekuje, iż prezydent Bytomia podejmie odpowiednie działania, aby zapewnić, iż procedury adopcyjne w schronisku są zgodne z prawem i nie naruszają prywatności i godności osób adoptujących. Ponadto, RPO zwraca uwagę, iż ochrona zwierząt i prawa człowieka są równie ważne i iż powinny być one uwzględnione w procesie adopcyjnym.
W związku z powyższym, Adam Krzywoń wystąpił do prezydenta Bytomia z prośbą o zbadanie tej praktyki i podjęcie odpowiednich działań, zgodnie z jego kompetencjami nadzorczymi wobec schroniska. RPO oczekuje również na stanowisko prezydenta w tej sprawie.
Sytuacja ta otwiera dyskusję na temat granic prywatności w procesach adopcyjnych i potencjalnej dyskryminacji osób z historią problemów psychicznych. RPO apeluje o to, aby procedury adopcyjne były przeprowadzane w sposób uczciwy i bezstronny, a także aby prawa osobistego były respektowane.
Według danych Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, w 2020 roku, około 120 tysięcy osób w Polsce korzystało z pomocy psychologicznej. Zatem, pytanie o występowanie chorób psychicznych w rodzinie adoptującego może dotyczyć znacznej części społeczeństwa.
W konsekwencji, RPO zwraca uwagę, iż ochrona prywatności i dyskryminacja osób z historią problemów psychicznych są kwestiami, które powinny być uwzględnione w procesie adopcyjnym. Zastępca RPO Adam Krzywoń apeluje o to, aby procedury adopcyjne były przeprowadzane w sposób uczciwy i bezstronny, a także aby prawa osobistego były respektowane.
