Żeniszek (nazwa łacińska: Ageratum), to popularna roślina ozdobna, ceniona za swoje niezwykłe, puszyste kwiaty i bardzo długi okres kwitnienia.
Co warto wiedzieć o żeniszku?
Pochodzenie: Pochodzi z ciepłych regionów Ameryki Środkowej i Południowej, głównie z Meksyku.
Wygląd: Charakteryzuje się drobnymi, ale bardzo licznymi kwiatami zebranymi w koszyczki, które wyglądają jak małe, puszyste pomponiki. Liście są zwykle sercowate lub jajowate, lekko owłosione. Roślina ma zwarty, krzaczasty pokrój.
Kolory: Najczęściej spotykany jest w odcieniach niebieskiego i fioletu, ale istnieją także odmiany o kwiatach białych, różowych i lawendowych.
Wzrost: W zależności od odmiany osiąga od 10-20 cm (odmiany karłowe) do choćby 60 cm wysokości (odmiany wyższe).
Kwitnienie: To jedna z jego największych zalet – kwitnie niezwykle długo i obficie, zwykle od czerwca aż do pierwszych jesiennych przymrozków.
Zastosowanie: Doskonale nadaje się na obwódki rabat, kwietniki dywanowe (tzw. kobierce), a także do uprawy w skrzynkach balkonowych i donicach. Wyższe odmiany można wykorzystywać na kwiat cięty.
Uprawa w pigułce
Stanowisko: Wymaga miejsca ciepłego, słonecznego i osłoniętego od wiatru.
Gleba: Preferuje podłoże żyzne, przepuszczalne i umiarkowanie wilgotne.
Pielęgnacja: najważniejsze jest regularne podlewanie – żeniszek źle znosi choćby krótkotrwałą suszę. Warto go także regularnie nawozić nawozami do roślin kwitnących.
Ważny zabieg: Systematyczne usuwanie przekwitniętych kwiatostanów (tzw. ogławianie) pobudza roślinę do tworzenia nowych pąków i przedłuża kwitnienie.
Rozmnażanie: W Polsce uprawia się go głównie jako roślinę jednoroczną. Rozmnaża się go z nasion wysiewanych wczesną wiosną (luty-kwiecień) do pojemników w pomieszczeniu. Na zewnątrz sadzonki wysadza się dopiero w drugiej połowie maja, po ustąpieniu ryzyka przymrozków.
Ciekawostki o żeniszku
Nietypowy mechanizm obronny: Żeniszek meksykański wykształcił ciekawą strategię obrony przed szkodnikami. Wydziela związki chemiczne (tzw. preokoceny), które działają jak hormony juwenilne owadów. Zaburzają one ich rozwój i mogą powodować bezpłodność u większości populacji owadów, które go zjadają. To pomaga roślinie przetrwać, mimo iż nie chroni jej całkowicie przed atakiem.
Magnes na motyle: Jego kwiaty są bardzo atrakcyjne dla owadów zapylających, a zwłaszcza dla motyli, które chętnie je odwiedzają.
Bylina w przebraniu: Choć w polskim klimacie żeniszek traktowany jest jak roślina jednoroczna (ponieważ jest bardzo wrażliwy na mróz), w swoim naturalnym, ciepłym środowisku w Meksyku jest krótkowieczną byliną (rośliną wieloletnią).
Możliwość zimowania: Teoretycznie można spróbować przezimować żeniszka. Należałoby go wykopać jesienią, posadzić do doniczki i przenieść do jasnego, chłodnego pomieszczenia (ok. 10-15°C). Wiosną można z takiej rośliny pobrać sadzonki pędowe. Jest to jednak zabieg rzadko praktykowany, gdyż roślina często traci ładny pokrój.
Angielska nazwa: W krajach anglojęzycznych żeniszek jest popularnie nazywany "Flossflower" (co można przetłumaczyć jako "kwiat z nici dentystycznej" lub "kwiat z jedwabnej nici"), co idealnie oddaje puszystą, "nitkowatą" strukturę jego kwiatostanów.
