Sezon na norniki. Zaobserwowano, jak kalifornijskie wiewiórki polują na mniejsze gryzonie

Zdjęcie: susłouch plamkowany


Wiewiórkowate zwykle jedzą nasiona i orzechy, ale wydaje się, iż te żyjące w Kalifornii zmieniły swoje zwyczaje kulinarne. Niedawne obserwacje pokazały, iż przekształciły się one w mięsożerców i teraz polują i zjadają norniki.


Niektóre zwierzęta, które wydawać by się mogło żywią się wyłącznie nasionami i owocami, potrafią zamienić się w drapieżników. Takie zachowania zaobserwowano w Briones Regional Park w hrabstwie Contra Costa w Kalifornii i dotyczą susłouchów plamkowanych – małych ssaków niezwykle podobnych do wiewiórek, należących do rodziny wiewiórkowatych. Zaobserwowano, jak te stworzenia polują i zjadają norniki. Według naukowców z University of Wisconsin-Eau Claire i University of California w Davis, może być to spowodowane eksplozją liczby norników w parku.


Badania na ten temat ukazały się na łamach pisma „Journal of Ethology” (DOI: 10.1007/s10164-024-00832-6).


Mięsożerna natura wyszła na jaw


Elastyczność behawioralna jest ważnym mechanizmem, za pomocą którego zwierzęta mogą reagować na zmieniające się środowisko. Dotyczy to także zwyczajów kulinarnych. Możliwość zmiany diety pozwala zwierzętom dostosować się do zmian w możliwościach związanych z żerowaniem. Wiele gatunków, w tym różne gatunki wiewiórek, dostosowuje swoją dietę do ryzyka ze strony drapieżników. Ale w zaobserwowanym w Kalifornii przypadku, wydaje się, iż role się odwróciły. Ofiara stała się myśliwym.


Obserwacje dotyczą zwierząt, które w języku angielskim określane są jako california ground squirrel, czyli kalifornijska wiewiórka ziemna. Ale w polskim nazewnictwie stworzenia te określane są jako susłouchy plamkowane.


Dieta wiewiórkowatych, jak się powszechnie uważa, składa się głównie z nasion, orzechów i owoców, a suplementacja składników, które nie są obfite w ich wegetariańskiej diecie, odbywa się przede wszystkim poprzez spożywanie owadów, ewentualnie ptasich jaj czy młodych piskląt. Jednak ostatnio w Kalifornii susłouchy plamkowane zaczęły polować, zabijać i zjadać norniki.


Sezon na norniki


Badacze obserwują te zwierzęta w Briones Regional Park od 12 lat w ramach długoterminowego projektu badawczego dotyczącego ekologii behawioralnej kalifornijskich wiewiórek ziemnych. Przez wszystkie te lata nigdy nie zaobserwowano drapieżnych zachowań z ich strony. Aż do tego lata.


Na przełomie czerwca i lipca badacze uchwycili, jak susłouchy plamkowane polują na nieco mniejsze gryzonie, dostarczając pierwszego dowodu na to, iż mogą przemienić się w drapieżników. Spośród 74 zaobserwowanych interakcji z nornikami, 42 proc. dotyczyło aktywnego polowania. Naukowcy widzieli, jak susłouchy plamkowane kucały w bezruchu, a następnie atakowały swoją ofiarę. Choć częściej goniły norniki, rzucały się na nie i gryzły w szyję, po czym energicznie potrząsały.


Scientists have discovered carnivorous squirrels in California.Read more @YaleE360: https://t.co/PVdSYM2euY pic.twitter.com/2YIrNJ4nwj— Yale Environment 360 (@YaleE360) December 18, 2024


A new study in the Journal of Ethology reveals California ground squirrels may have far more dietary flexibility than previously believed, with more frequent scavenging and predation, challenging long-held assumptions about their granivorous diet. pic.twitter.com/Som8mWjRGA— SFGATE (@SFGate) December 18, 2024


– To było szokujące – przyznała główna autorka publikacji, Jennifer E. Smith z UW-Eau Claire, która kieruje długoterminowym projektem w Briones Regional Park wraz z Sonją Wild z UC Davis. – Nigdy wcześniej nie widzieliśmy takiego zachowania. Wiewiórki są jednymi z najbardziej znanych ludziom zwierząt. Widzimy je tuż za naszymi oknami i regularnie z nimi wchodzimy w interakcje. A teraz mamy to niespotykane dotąd w nauce zachowanie, które rzuca światło na fakt, iż pozostało wiele do nauczenia się o otaczającym nas świecie – dodała.


Oportunistyczny wszystkożerca


Obserwacje te oraz poświęcona im publikacja sugerują, iż gatunek uważany za ziarnożerny jest w rzeczywistości oportunistycznym wszystkożercą i bardziej elastycznym w swojej diecie, niż dotychczas uważano.


Wild obserwowała setki tych zwierząt w naturze, a jednak choćby dla niej, gdy studenci wrócili z zajęć terenowych i opowiedzieli jej, co widzieli, było to mocno zaskakujące. – Ledwie mogłam uwierzyć własnym oczom. Od tamtej pory obserwowaliśmy to zachowanie niemal każdego dnia. Gdy zaczęliśmy szukać, widzieliśmy je wszędzie – powiedziała Wild.


Filmy i zdjęcia pozwoliły udokumentować susłouchy plamkowane w różnym wieku i płci polujące, jedzące i rywalizujące o zdobycz w postaci norników w okresie od 10 czerwca do 30 lipca tego roku. Te drapieżne zachowania osiągnęły szczyt w pierwszych dwóch tygodniach lipca, kiedy nastąpiła eksplozja liczby norników w parku. Ich mięsożerna natura ujawniła się wraz z tymczasowym wzrostem dostępności zdobyczy. Naukowcy nie zaobserwowali, aby zwierzęta te polowały na inne gatunki.


– Fakt, iż kalifornijskie wiewiórki ziemne są elastyczne pod względem zachowania i potrafią reagować na zmiany w dostępności pożywienia, może pomóc im przetrwać w środowiskach gwałtownie zmieniających się z powodu obecności ludzi — powiedziała Wild. Smith dodała, iż wiele gatunków, w tym susłouchy plamkowane, to „niesamowici oportuniści”. Od szopów i kojotów po hieny cętkowane, elastyczność, jaką te ssaki stosują w swoich strategiach łowieckich, pomaga im zmieniać się i dostosowywać do krajobrazu zamieszkanego przez ludzi.


Jednak wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi, w tym to, jak powszechne są takie zachowania wśród susłouchów? W jaki sposób są one przekazywane z rodzica na potomstwo? Jak wpływają na procesy ekologiczne? Naukowcy nie mogą doczekać się kolejnego lata, aby sprawdzić, czy tegoroczne polowania na norniki wpłyną w jakiś sposób na reprodukcję susłouchów w porównaniu do poprzednich lat.


Źródło: University of California, Davis, Science Alert, fot. Sonja Wild, UC Davis