Niegdyś były uważane za niezawodny środek transportu dla osób i towarów. Doskonale sprawdziły się również podczas gorączki złota. Dostępne zawsze wtedy, gdy zawodziła kolej. Żyjąc wraz z ludźmi pod biegunami, od dawna pomagały im przemierzać bezkresne, mroźne tereny. Silne, odważne i niezawodne – takie właśnie są psy zaprzęgowe. Zaliczają się do nich m.in. rasy nordyckie i pierwotne, ale czy tylko? Jakie są najpopularniejsze rasy psów pociągowych oraz jakie cechy powinny posiadać? Z przyjemnością odpowiemy na te pytania. Zapraszamy!
Wyścigi psich zaprzęgów, jako stosunkowo młoda dyscyplina sportowa
Wyścigi psich zaprzęgów to stosunkowo młoda dyscyplina sportowa, ponieważ liczy niespełna 100 lat. Mimo to psy były wykorzystywane do transportu ludzi już od setek lat. Na surowych terenach Alaski, czy Grenlandii pełnią tę funkcję do dziś. w tej chwili głównie jednak chętnie biorą udział w zawodach psich zaprzęgów, dając popis swoich wyjątkowych umiejętności.
Jednym z pierwszych wyścigów tego typu był American Dog Derby. Zorganizowano go w 1917 roku. gwałtownie zyskał międzynarodową sławę. Nic dziwnego, iż w drugiej połowie XX w. zawody psich zaprzęgów stały się popularne również w Europie. Wtedy też zaczęto wykorzystywać psie zaprzęgi do celów rekreacyjnych. w tej chwili wyścigi realizowane są na całym świecie, choćby w miejscach, w których nie ma śniegu. W takim wypadku zamiast sań używa się specjalnych wózków.
Podczas zawodów przyodziane w uprzęże psy zwarte w szyku, pod okiem swojego przewodnika tzw. maszera, w szybkim tempie pokonują długie dystanse. Nie bez znaczenia ma tu miejsce, jakie pies zajmuje w szyku – na czele zawsze znajduje się “lead”, czyli sprawny i rozważny lider, tuż za nim można zauważyć “swinga”, który predestynuje do zostania liderem w przyszłości, a resztę zaprzęgu tworzą zwykle młode psy, które dopiero się uczą. Muszą być szybkie i wytrzymałe.
Sportami pokrewnymi z zawodami psich zaprzęgów są takie dyscypliny, jak:
- canicross (bieg z psem przypiętym do uprzęży),
- bikejoring (wyścigi, w których pies ciągnie rower),
- skijoring (wyścigi, w których pies ciągnie narty).
Jakie cechy powinien posiadać dobry pies zaprzęgowy?
Mimo iż do psów zaprzęgowych możemy zaliczyć różne rasy, to powinny one posiadać pewien zestaw cech charakterystycznych. Przede wszystkim muszą być odporne na działanie niskich temperatur – zwykle mają gęsty podszerstek i grube futro, które chroni je przed zimnem. Poza tym odznaczają się nienaganną kondycją – ich opiekunowie oprócz regularnych treningów wytrzymałościowych, muszą dbać o zbilansowaną dietę o wysokim poziomie energetycznym i dostarczać psu odpowiednią dawkę ruchu.
Odporność i wytrzymałość to dwie bardzo ważne cechy u psów zaprzęgowych. W końcu stworzone są do męczącego, długotrwałego wysiłku w ciężkich warunkach klimatycznych. W związku z tym powinny charakteryzować się szybką zdolnością do regeneracji. To jednak nie wszystko, poza wytrzymałością istotna jest również szybkość (niektóre osobniki na krótkich dystansach osiągają prędkość choćby 50 km/h). Wszak pokonywanie długich dystansów w szybkim tempie jest domeną psów zaprzęgowych/transportowych.
Kolejny aspekt to umiejętność pracy w grupie. Zaprzęg zwykle składa się z kilku psów, które muszą ze sobą współpracować, aby jak najszybciej dotrzeć do celu. Powinny również słuchać poleceń swojego maszera. To najszybsza droga do osiągnięcia sukcesu. Rasami, które najczęściej wskazuje się, jako idealne psy zaprzęgowe, są północne psy pierwotne. Dzięki wrodzonej inteligencji, w pracy wykazują się niezależnością – potrafią gwałtownie ocenić sytuację i odpowiednio zareagować, co uważane jest za zdecydowany atut. Mimo swojej samodzielności, drzemie w nich także silnie zakorzeniony instynkt stadny.
Psy takie towarzyszyły od dawna północnym ludom koczowniczym. Praca w grupie jest dla nich naturalna. To zwierzęta z pasją do pracy. Odpowiednio przygotowane z pewnością będą osiągać spektakularne wyniki.
Lekki i wytrzymały husky syberyjski
Jednym z najpopularniejszych psów zaprzęgowych jest siberian husky. To pies pierwotny pochodzący z rejonu rzeki Kołymy, znajdującej się w północnej Syberii. Już od kilku tysięcy lat rasa była hodowana przez ludność zamieszkującą tamtejsze tereny. Wykorzystywana również do przewożenia ciężkich ładunków. Utworzyła się w zasadzie bez ingerencji człowieka. Psy były za to kastrowane, co pomagało kontrolować ich rozmnażanie. Poza tym korzystnie wpływało na przyrost tkanki tłuszczowej u samców. Husky nie krzyżowały się z innymi rasami. Dzięki temu zachowały swoje unikalne, pierwotne cechy, które są cenione pod kątem pracy i życia codziennego.
Husky syberyjski bardzo dobrze odnajduje się w surowym syberyjskim klimacie. Potrafi pracować przy naprawdę niskich temperaturach. Wszystko za sprawą podwójnej szaty, na którą składa się miękki i gęsty podszerstek oraz prosty i przylegający włos okrywowy. Te psiaki zaprzęgowe oprócz umiejętności pracy cenione są za piękny wygląd. Posiadają dobrze umięśnioną, sportową sylwetkę. Ich uszy są trójkątne, a oczy o kształcie migdałów mogą być brązowe, niebieskie lub różnobarwne – w zależności od umaszczenia.
Husky to pies bardzo inteligentny i łagodny. Jest przyjacielsko nastawiony do ludzi, a przede wszystkim ma pasję do pracy. Wszystkie te cechy sprawiły, iż gwałtownie stał się najlepszym przyjacielem człowieka. w tej chwili to również świetne zwierzęta domowe, zdecydowanie odnajdują się w roli psów rodzinnych. jeżeli podarujemy im wystarczająco dużo miłości, chętnie staną się częścią „ludzkiego stada”. Nie lubią samotności. Pozostawione same będą nieszczęśliwe. Oczywiście potrzebują odpowiedniego szkolenia oraz dużo ruchu i przestrzeni. Psy tej rasy najlepiej będą się czuć w domu z ogrodem.
Mocarny pies rasy alaskan malamute
Alaskan malamute to pies o długim rodowodzie. Należy do jednych z najstarszych ras zaprzęgowych – była ona hodowana przez Eskimosów. Silne, wytrzymałe psy pomagały przeżyć ludziom w ciężkim, arktycznym klimacie. Chociaż malamuty istniały od dawna, to po raz pierwszy oficjalnie zostały uznane przez American Kennel Club (AKC) w 1935 roku. Również wtedy określono wzorzec rasy. Dziś pies ten jest powszechnie znany i akceptowany przez różne organizacje kynologiczne na całym świecie.
W 1925 roku, gdy w miasteczku Nome na Alasce wybuchła epidemia dyfterii, psy zaprzęgowe, w tym rasa alaskan malamute, odegrały niezwykle istotną rolę w ratowaniu życia mieszkańców. Zostały użyte do przetransportowania niezbędnych lekarstw na dystans przekraczający 1000 kilometrów. Ta heroiczna wyprawa psich zaprzęgów stała się słynna i przyczyniła się do znacznego wzrostu popularności psa tej rasy.
Pies rasy alaskan malamute jest stworzony do pracy w trudnych warunkach klimatycznych. Natomiast pierwotnie był przeznaczony do ciągnięcia ciężkich ładunków. Charakteryzuje się mocną budową ciała, która tylko uwydatnia jego siłę. Uszy psa są trójkątne, i w stosunku do głowy – dość małe. Jego oczy o migdałowym kształcie wyrażają zainteresowanie i gotowość do działania, a piękna, gęsta sierść zdecydowanie przykuwa uwagę.
Alaskan malamute to pies, który uwielbia towarzystwo ludzi. Między innymi, dlatego rasa ta zyskała sympatię wielu miłośników psów. Mimo swojego oddania alaskan malamute wymaga odpowiedniego wychowania i socjalizacji już od najmłodszych lat. W codziennych treningach ważna jest konsekwencja i doświadczenie, by potężny pies nie zdominował opiekuna. Poza tym alaskan malamute potrzebuje dużo ruchu, dzięki temu w domu będzie grzeczniejszy i spokojniejszy. Dobrym pomysłem jest zapisanie go na szkolenie pod okiem profesjonalnego trenera.
Pies grenlandzki – idealny pies zaprzęgowy
Pies grenlandzki uważany jest za jednego z najstarszych psów na świecie. Wzorzec FCI zaliczył rasę do grupy szpiców i psów ras pierwotnych. Dawniej był wykorzystywany przez Eskimosów do polowań na foki i niedźwiedzie oraz przewożenia ciężkich ładunków. Charakter psa sprawia, iż świetnie nadaje się dla rodzin i osób preferujących aktywny tryb życia.
Pies grenlandzki jest potężny i dobrze umięśniony. Jego budowa ciała zapewnia mu możliwość pracy w ciężkich warunkach. Uszy są małe i trójkątne, a oczy o bystrym wyrazie lekko skośne, ich kolor powinien zgrywać się z umaszczeniem. Ogon jest gruby, delikatnie zawinięty nad grzbietem. Dodatkowo pies grenlandzki posiada grubą, podwójną szatę, która może występować niemal w każdym dopuszczalnym kolorze.
Pies grenlandzki to bardzo energiczny zwierzak, potrzebuje więc opiekuna, który da radę dotrzymać mu kroku i zaspokoi jego zapotrzebowanie na ruch. Poza tym lubi dominować, dlatego mało doświadczona osoba może nie poradzić sobie z jego temperamentem. zwykle jest psem „jednego pana”, a jego kontakty z dziećmi powinny odbywać się pod czujnym okiem osoby dorosłej ze względu na żywiołowe usposobienie. W żadnym wypadku nie jest agresywny, ale jego charakter zdecydowanie wyróżnia się na tle innych ras. Jest on przede wszystkim niestrudzony i niezwykle wytrzymały, a poza tym wesoły i przyjacielsko nastawiony do domowników.
Samoyed – niezależny i odważny pies zaprzęgowy
Historia psa samoyed jest dość długa, ale zacznijmy od początku. Nazwa „samojed” wzięła się od plemienia Samojedów, które zamieszkuje tereny północnej Rosji i Syberii. W południowych regionach, psy o różnorodnym ubarwieniu – białym, czarnym i brązowym – wykorzystywano głównie do pilnowania stad reniferów. Natomiast w północnych obszarach, gdzie warunki klimatyczne były bardziej ekstremalne, można było spotkać psy samojedy głównie o śnieżnobiałej sierści. Wyróżniały się łagodnym temperamentem, występowały tam w charakterze psów myśliwskich i zaprzęgowych.
Samojed to bardzo wytrzymały, zdrowy pies, pełen elegancji i wdzięku. Ma głęboki, zwarty tułów z wyraźnie zaznaczonym kłębem. Dość małe i mięsiste uszy mają kształt trójkąta. Ciemnobrązowe oczy o inteligentnym, a także radosnym wyrazie są szeroko rozstawione. Większość psów tej rasy ma naturalnie uniesione kąciki warg, co sprawia wrażenie, jakby ciągle się uśmiechały. Poza tym cechą sam charakterystyczną jest piękna, biała sierść, która prezentuje się wytwornie nie tylko na tle zimowego krajobrazu.
Samojedy to psy, które lubią być w centrum zainteresowania – kochają towarzystwo ludzi, ale są hałaśliwe i niezależne, a czasem potrafią być choćby zaborcze. Warto uwzględnić te aspekty, wychowując szczenię psa tej rasy. Pamiętajmy, iż samojed jest bardzo przyjacielski – do szczęścia potrzebuje dużo przestrzeni i uwagi opiekuna. Mimo wrodzonej inteligencji, nie jest łatwy w szkoleniu. Powinien być wychowywany przez osobę doświadczoną, rozumiejącą specyfikę psów zaprzęgowych.
Najszybsze psy zaprzęgowe – rasy mieszane greyster i eurodog
Greystery to psy aktualnie nieuznane przez żadną organizację kynologiczną. Mimo to uważane są za najszybszy typ psa zaprzęgowego. Stanowią idealne połączenie cech charta greyhounda z wyżłem niemieckim. Dzięki smukłej sylwetce i długich nogach są w stanie pokonywać różne dystanse z zawrotną szybkością. To psy o dużym zacięciu sportowym, są szybkie i wytrzymałe. Świetnie odnajdują się w sportach, takich jak canicross czy bikejoring. Greystery po wyżłach odziedziczyły łagodny i przyjacielski temperament. Nie zapominajmy jednak, iż mają duże zapotrzebowanie na ruch i instynkt myśliwski, dlatego mogą mieć tendencję do przekopywania ogródka i gonienia mniejszych zwierząt. jeżeli chcesz mieć takiego psa w swoim domu, musisz zadbać o jego odpowiednią socjalizację i zaspokojenie najważniejszych potrzeb (dużej dawki aktywności fizycznych i umysłowych).
Eurodogi, podobnie, jak greystery to psy, które oficjalnie nie zostały uznane przez żadną organizację kynologiczną. To krzyżówka alaskan husky, z pointerem i wyżłem. Ich wygląd i charakter może się różnić w zależności od linii hodowlanej. Są bardzo ruchliwe i szybkie, uważane za świetne psy sprinterskie. Charakteryzuje je duża siła i wytrzymałość – cechy te są bardzo ważne i niezwykle cenione podczas zawodów psich zaprzęgów.
Których ras używano do pomocy w transporcie? Podsumowanie
Hodowla psów zaprzęgowych w głównej mierze jest skoncentrowana na ich użytkowości. najważniejsze cechy, na które zwraca się uwagę, to siła, wytrzymałość, odporność na niskie temperatury oraz zdolność do współpracy w zespole. Każdy pies transportowy powinien je posiadać. W powyższym artykule wymieniliśmy i opisaliśmy najbardziej popularne rasy psów zaprzęgowych. Odgrywają istotną rolę w historii i kulturze wielu regionów, szczególnie tam, gdzie trudne warunki klimatyczne uniemożliwiają korzystanie z innych form transportu. Po dziś dzień są cenione zarówno za swoje umiejętności pracy, jak i wyjątkowe charaktery.