2 lat temu
Współpraca w grupie to nie jest prosta sprawa. Działając choćby w kilka osób łatwo o nieporozumienia. A co o ile osób zaangażowanych w projekt byłoby setki, tysiące? Tak właśnie działa środowisko naturalne! Sprawdźmy zależności między organizmami, czyli kto w przyrodzie może liczyć na innych, a kto tylko podstępnie udaje przyjaciela.
Dla wszystkich starczy miejsca
Dookoła nas żyje niezliczona ilość organizmów. Każdy z nich musi mieć dostęp do wody i odpowiedniego dla siebie pokarmu. Przyda się także dobra kryjówka w razie zagrożenia. Wydaje się, iż łatwo zadbać o te wszystkie rzeczy, ale na pewno lepiej mieć kogoś do pomocy.
Z tego właśnie powodu zdarzają się przyjaźnie wśród zwierząt. Zależności między organizmami pojawiają się także w świecie roślin. o ile dobrze się przyjrzymy, to środowisko naturalne pełne jest przeróżnych relacji między gatunkami. Część z nich, o podobnych wymaganiach życiowych, rywalizuje między sobą o zasoby, a część próbuje współpracować.
Musimy jednak zrozumieć, iż nasza ludzka przyjaźń różni się od tej występującej w naturze. W środowisku relacja nie polega na wybieraniu kogoś, kogo lubimy najbardziej. kooperacja nawiązywana jest między sprzyjającymi sobie gatunkami, występującymi w tym samym miejscu i może trwać dużo dłużej niż życie poszczególnych osobników.
Zależności między organizmami – razem możemy więcej
Aby dokładnie zaobserwować zależności między organizmami, wybierzmy się na krótką wycieczkę. W wyobraźni przywołajcie obraz pięknej zielonej łąki przy lesie. Spotkacie tam koniczynę, która prowadzi bliską przyjaźń z… trzmielem. Na pewno łatwo ją poznacie – koniczyna łąkowa ma bardzo unikatowe kwiaty. Są one długie i bardzo wąskie. Większość owadów nie jest w stanie sięgnąć do jej wnętrza, aby zebrać nektar. Bez tego roślina nie zostanie zapylona i nie będzie mogła wytworzyć owoców.
Na szczęście jej dobry przyjaciel trzmiel posiada długi aparat gębowy, dzięki czemu może dostać do pyłku skrytego w wąskiej koronie kwiatu. Trzmiel ma zapewniony pokarm, koniczyna została zapylona, kooperacja idealna.
Co ich łączy? Symbioza!
Symbioza – tak relację łączącą trzmiela z koniczyną nazywają biolodzy. Co to jest symbioza? To naturalny układ, którego podstawowym założeniem jest pomaganie sobie nawzajem. A na czym polega symbioza w prawdziwym życiu? To po prostu przyjazna relacja między dwoma gatunkami.
Symbiozę możemy podzielić na dwa podtypy:
- Protokooperacja – czyli przyjaźń nieobowiązkowa.
Jest to relacja dwóch gatunków, które równie dobrze mogą funkcjonować bez siebie. Taki układ występuje między mrówkami a mszycami.
Mrówki korzystają z gęstego płynu wydzielanego przez mszyce, w zamian zapewniają im dodatkową ochronę przed naturalnymi wrogami. Zarówno mrówki jak i mszyce są wstanie poradzić sobie same, jednak wszyscy wiemy, iż razem raźniej! - Mutualizm – czyli już bliżej się nie da.
Co to jest mutualizm? Najprościej mówić to relacja na całe życie. Zachodzi wtedy kiedy pewne gatunki nie tylko sobie pomagają, ale też są sobie niezbędne do przetrwania. Taka kooperacja nawiązywana jest pomiędzy termitem, a bakteriami żyjącymi w jego przewodzie pokarmowym.
Termit zapewnia dogodne warunki wzrostu bakteriom, one z kolei pomagają mu strawić drewno, które zjada.
Nie wszyscy chcą dla Ciebie dobrze
W przyrodzie, tak jak i w normalnym życiu, możemy natknąć się na fałszywego przyjaciela. Taka osoba chce nas tylko wykorzystać i udaje pomocnego, nie mając dobrych zamiarów. W środowisku istnieje wiele tego typu relacji. Nie ma się co dziwić. Codzienna walka o przetrwania powoduje, iż sprawdza się tu zasada: wszystkie chwyty dozwolone! Takim podstępnym organizmem jest na przykład kleszcz.
Przyczajony w wysokiej trawie dokładnie wyczuwa zapach i rejestruje ciepło naszego organizmu. Przechodząc obok, potrącamy trawę. Wtedy kleszcz spada na nasze ciało i przyczepia się w dogodnym dla siebie miejscu. W ten sposób staje się pasożytem zewnętrznym człowieka. Kleszcz zyskuje pożywienie, a człowiek? No cóż, dla nas to nie jest wcale przyjemne spotkanie. Nie dość, iż nic dzięki temu nie zyskujemy to jeszcze możemy zarazić się bardzo poważnymi chorobami.
Taką relację, jak między kleszczem biolodzy nazywają pasożytnictwem. To zdecydowanie zdradliwy związek z innym gatunkiem. Co to jest pasożytnictwo? To życie kosztem kogoś innego. W tej relacji jeden organizm zyskuje, drugiemu natomiast przynosi to szkody. Pasożyty zwykle nie zabijają swoich żywicieli, jednak bardzo często ich osłabiają. Należy na nie bardzo uważać!
To może Cię zainteresować: Czym zajmuje się kartograf?
Złożona sieć powiązań
Przyznajcie sami, przyroda to niezwykle zaprogramowana machina. Wszystkie organizmy żyją tuż obok siebie, mając zaspokojone podstawowe potrzeby. Matka natura dba o wszystkich jak może, jednak w tym trudnym świecie przyrody i duzi, i Ci mali ciągle narażeni są na wiele niebezpieczeństw. Właśnie przez to dobrze nawiązywać współprace. Bez tego środowisko nie byłoby w stanie tak dobrze działać.
——
Źródła:
https://zpe.gov.pl/a/wspolpraca-miedzy-gatunkami/DoyBZxjoO
https://zpe.gov.pl/a/wspolpraca-miedzy-gatunkami/DoyBZxjoO
https://cam.waw.pl/pokolenia/artykul/kleszcze-atakuja-nie-tylko-w-lasach-pokolenia-19/
https://www.medianauka.pl/mszyce
https://pl.better-pets.net/12019364-mutualism-in-biology-examples-and-definition
