1 rok temu
Paulownia (Paulownia) to rodzaj roślin z rodziny paulowniowatych (Paulowniaceae), rosnący na terenie Azji Wschodniej i obejmujący w tej chwili 7 znanych gatunków. Najpopularniejszym z nich jest paulownia omszona (nazywana także puszystą), a jej odmiana mieszańcowa Oxytree, nazywana również drzewem tlenowym, stanowi w tej chwili nie tylko ozdobę ogrodu, ale produkowana jest by pełnić funkcję producenta tlenu.
Jak wygląda paulownia?
Paulownia omszona, autor: Matthieu Sontag, Wikipedia CC BY-SA 3.0
Paulownia jest drzewem liściastym dorastającym choćby do 25 metrów wysokości (w zależności od gatunku). Choć w warunkach naturalnych, kiedy nie wykorzystuje się jej jako przydomowej rośliny ozdobnej czy drzewa tlenowego, paulownia potrafi osiągać znacznie większe wielkości. Opisywane były rekordowe drzewa, w tym m.in. 80-letni egzemplarz rosnący w Chinach (Paulownia fortunei), który dorósł do ponad 49 metrów wysokości. Jednak nie jest to widok częsty, nie opisano również żadnych przypadków osiągnięcia takich rozmiarów paulowni w Polsce czy Europie.
Jej kora najczęściej jest gładka, a jej kolor, w zależności od gatunku czy odmiany, przybiera barwę od jasnobrązowej, przez ciemnobrązowej aż do czarnej. Charakteryzuje się szybkim przyrostem młodych pędów. Jej korona jest parasolowata i nisko osadzona, a zielone części rośliny pokryte są drobnymi włoskami.
Nie sposób nie zwrócić uwagi na liście paulowni – są one naprawdę duże, osiągając od 15-30 cm długości o 10-20 cm szerokości.
Paulownia to drzewo bardzo ładnie kwitnące. W Polsce kwiaty pojawiają się w maju, jeszcze zanim wytworzą się liście. Są one duże, fioletowe lub fioletowo-niebieskie.
Zastosowanie paulowni
Paulownia posiada wiele zastosowań, najważniejsze z nich to:
- Drewno pozyskane z paulowni wykorzystywane jest do budowy instrumentów oraz przedmiotów użytku codziennego.
- W związku z szybkim wzrostem paulowni sadzona jest ona w celu budowy lasów produkujących tlen. Nie bez przyczyny odmiana Oxytree nazywana jest drzewem tlenowym.
- Paulownia służy również do tworzenia plantacji lasów posiadających krótką rotację – wszystko oczywiście ze względu na szybki wzrost. Dzięki temu, zgodnie z punktem drugim, las taki zmniejsza stężenie dwutlenku węgla w atmosferze, a po drugie po ścięciu biomasa stanowi surowiec wykorzystywany w celach energetycznych – produkcji etanolu i biopaliw. Badania wykazały, iż jedno drzewo paulowni potrafi wyprodukować w ciągu roku taką ilość biomasy, jaką inne gatunki musiałyby produkować przez kilka lat.
- Wykorzystywana jest również do produkcji papieru i nanocelulozy.
- Drewno pozyskane z paulowni stosowane jest również w sztuce – tworzy się z niego rzeźby.
- Kwiaty paulowni stanowią bogate źródło nektaru.
W Polsce paulownia uprawiana jest przede wszystkim jako roślina ozdobna i dekoracyjna, głównie na solitery. Spotkamy ją także w ogrodach botanicznych. Istnieją także plantacje Oxytree, specjalizujące się w przemysłowej uprawie tego drzewa.
Paulownia – uprawa i pielęgnacja
Paulownia jest rośliną o wyjątkowo niskich wymaganiach uprawowych. Doskonale przystosowuje się do każdej gleby (piaszczystych, gliniastych czy glebach zdegradowanych) oraz każdego klimatu. Jednak jeżeli zależy nam na szybkim i intensywnym wzroście rośliny, musimy przeznaczyć bardzo dużą ilość wody na jej podlewanie.
Paulownia najlepiej rośnie na glebach przepuszczalnych o pH > 5. Mrozoodporność zależna jest od gatunku, natomiast dla najpopularniejszej w Polsce paulowni omszonej (Paulownia tomentosa) dopuszczalna temperatura nie powinna przekroczyć -20 stopni Celsjusza.
Może być uprawiana w przydomowych ogródkach lub jako drzewko w doniczkach na balkonach i tarasach.
Paulownia rozmnażana jest z nasion lub z sadzonek korzeniowych, które mogą być pobierane latem oraz jesienią. jeżeli uprawiana jest ze względu na ozdobność liści czy ładny pokrój, powinna być przycinana na wiosnę nisko nad ziemią. Przycinana w ten sposób paulownia nie zakwitnie, jednak wytworzy pędy posiadające duże, ozdobne liście.
Paulownia – zagrożenia wynikające z uprawy
Niewątpliwie szybkie tempo wzrostu paulowni i jej szeroki wachlarz zastosowań stanowią zaletę jej uprawy, jednakże jednocześnie stanowią o jej inwazyjności. Doprowadziło to m.in. do uznania niektórych jej gatunków za niebezpieczne w części państw na świecie, np. paulownia omszona w Austrii czy w USA, gdzie określana jest jako gatunek inwazyjny, z którym w tej chwili walczy się w niektórych stanach.
Bibliografia:
- Małgorzata Woźniak, Anna Gałązka, Magdalena Frąc, Paulownia – gwałtownie rosnące, wielofunkcyjne drzewo bioenergetyczne, Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika, Tom 67, Numer 4, Strony 781-789. Puławy, 2018
- Marcin Jakubowski, Arkadiusz Tomczak, Tomasz Jelonek, Witold Grzywiński, Wykorzystanie drewna i możliwości uprawy drzew z rodzaju paulownia, ACTA, pISSN 1644-0722, Poznań 2018
Zdj. główne: Paulownia, autor: BARBARA808, Pixabay
