4 godzin temu
Geminidy i Ursydy rozświetlą grudniowe niebo
Grudzień tradycyjnie należy do jednych z najpiękniejszych miesięcy dla obserwatorów „spadających gwiazd”. W tym okresie na niebie zobaczymy dwa roje meteorów - Geminidy i Ursydy, które zaprezentują pełnię swojej aktywności w drugiej połowie miesiąca.
Największym widowiskiem będą Geminidy, jeden z najbardziej efektownych rojów meteorów. Są widoczne od 4 do 17 grudnia, a ich maksimum przypadnie w nocy z 13 na 14 grudnia. W szczytowym momencie można dostrzec choćby 120 meteorów na godzinę, co czyni je jednym z najaktywniejszych rojów, jakie możemy zaobserwować.
Radiant roju znajduje się w gwiazdozbiorze Bliźniąt, tuż przy jasnej gwieździe Kastor.
czytaj także: Pułapki parkingowe pod marketami: Lidl, Aldi, Action, Biedronka
Rój ten jest wyjątkowy, ponieważ nie pochodzi z komety, ale z planetoidy (3200) Phaethon, obiektu o średnicy około 5 km.
Przed wiekiem XIX nie znamy żadnej wzmianki o Geminidach, co jak na tak aktywny rój jest faktem dość zaskakującym.
Naukowcy uważają, iż Phaethon jest pozostałością po dawnej komecie, która w wyniku zbliżania się do Słońca ulega gwałtownej erozji i pękaniu.
Co ciekawe, mimo dzisiejszej spektakularności, Geminidy nie były obserwowane przed XIX wiekiem. Pierwszy opis roju pochodzi z 1830 roku, kiedy belgijski astronom A. Quetelet odnotował aż 40 jasnych meteorów w ciągu jednej nocy.
Geminidy są rojem dobrym do obserwacji w polskich szerokościach geograficznych. Wieczorem radiant tego roju znajduje się tuż nad horyzontem. Około godziny 18 UT jest już jednak na wysokości 20 stopni i od tego w zasadzie momentu możemy zacząć jego wartościowe obserwacje.
Ursydy — świąteczne „spadające gwiazdy”
Drugim rojem, który rozświetli grudniowe niebo, są Ursydy, widoczne od 17 do 26 grudnia. Maksimum przypadnie 22 grudnia, kiedy aktywność osiąga około 10 meteorów na godzinę.
Radiant Ursydów znajduje się w gwiazdozbiorze Małej Niedźwiedzicy, w pobliżu gwiazdy Kochab. To rój związany z kometą 8P/Tuttle, wspominaną choćby w średniowiecznych kronikach chińskich i japońskich.
Ursydy mają bogatą historię gwałtownych „wybuchów” aktywności — w 1945 roku odnotowano choćby 170 meteorów na godzinę, a w ostatnich dekadach wielokrotnie osiągały wartości rzędu 30–50 meteorów na godzinę.
Ursydy są bardzo dobrym rojem do obserwacji w Polsce. Ze względu na dużą deklinację radiant roju jest obiektem okołobiegunowym, a przez to dostępnym obserwacjom przez całą noc. Najniżej nad horyzontem (na wysokości 38 stopni) znajduje się on około godziny 19 UT. Najwyżej (na wysokości 66 stopni) o świcie.
