Klon palmowy – uprawa, odmiany, choroby

1 tydzień temu

Zdjęcie: Acer palmatum

W skrócie

Charakterystyka – krzew lub drzewo niewielkich rozmiarów. Dorasta do max 8 m, ale rośnie bardzo powoli. Atrakcyjne liście, mocno wcięte, postrzępione w pięknych odcieniach kolorów zielonego, żółtego, pomarańczowego i czerwonego. Liście w okresie wciąż zmieniają kolor. Korona ma budowę parasola.
Uprawa – miejsce ciepłe, zaciszne, osłonięte od wiatru, w południe lekko zacienione, by letnie słońce nie poparzyło liści. Ziemia zasobna, stale wilgotna bez zastoin wodnych o odczynie lekko kwaśnym.
Pielęgnacja – szczególnie młode rośliny należy często podlewać, jeżeli nie pada deszcz, zasilać nawozami a przed zimą konieczne jest bardzo dobre zabezpieczenie klonu przed mrozem i wiatrem. Dobrze jest roślinę ściółkować.
Rozmnażanie – klonu nie rozmnaża się samodzielnie, kupuje się gotowe sadzonki.

Klon palmowy (Acer palmatum) jest to gatunek drzewa z rodziny mydleńcowatych, pochodzący z Korei Południowej i Japonii. Jest to drzewo niezwykle popularne ze względu na niezwykłość swoich liści, które pięknie się wybarwiają. Dostępnych jest wiele odmian rośliny, które osiągają różne wielkości, dlatego znajdują miejsce choćby w niewielkich ogrodach, gdzie zawsze grają główną rolę przyćmiewając inne rośliny.

Roślina może być prowadzona w formie krzewu oraz niedużych rozmiarów drzewa, które może osiągnąć maksymalnie 10 m wysokości, ale w naszych warunkach jest to przeważnie około 3 m i to po wielu latach uprawy. Niezwykle rzadko zdarza się spotkać egzemplarze, którym udało się dorosnąć do metrów 8.

Ozdobą drzewa są przede wszystkim jego liście. Tu na uwagę zasługuje odmiana Atropurpureum, jego blaszki liściowe są silnie powcinane i mają wiosną odcień czerwono-purpurowy, latem zielonopurpurowy, jesienią zaś są szkarłatne. Ale można nabyć odmiany o liściach w różnych innych kolorach i ich odcieniach, od zielonych po żółte czy pomarańczowe oraz oczywiście czerwone.

Zachwycają nie tylko liście, ale również pokrój rośliny. Jak sama nazwa wskazuje układają się niczym liście palmy, tworząc zjawiskowy parasol.

Wymagania uprawowe klonu palmowego

Tylko nieliczne z wielu gatunków i odmian klonu palmowego mogą być uprawiane w naszym klimacie. Głównie dlatego, iż nie jest to roślina mrozoodporna albo odporna w niewielkim stopniu. Jednak niektóre odmiany, zasadzone we właściwym miejscu, dobrze prowadzone i przez pierwsze lata zabezpieczane zyskują z czasem odporność i wytrzymują choćby dwudziestostopniowe mrozy.

Uprawa klonu palmowego to wyzwanie. Szczególnie w tych zimniejszych częściach kraju. Kluczowy jest wybór miejsca. Musi być jak najbardziej jasne i ciepłe, koniecznie osłonięte od wiatru. To musi być stanowisko bardzo zaciszne. Problemem jest również nasłonecznienie. Klon potrzebuje dużo słońca, ale to południowe, letnie, może poparzyć liście. Dlatego w okolicach południe drzewo powinno być nieco osłonięte.

Podłoże powinno być bogate w składniki odżywcze, dobrze by było w nim sporo próchnicy. Drzewo lubi wilgoć, więc może rosnąć np. nad stawem, ale nie mogą się tam zdarzać zastoiny wodne. Tak samo w drugą stronę, zbyt suche podłoże gwałtownie roślinie zaszkodzi. Odczyn ziemi powinien być lekko kwaśny, najwyżej obojętny.

Klon palmowy można kupić w Polsce bez problemu. Sadzonki najczęściej są niewielkie, sprzedawane w pojemnikach. Zanim zostanie wysadzona na swoje miejsce dobrze jest ją z całym tym pojemnikiem umieścić w wodzie na pół godziny. Później należy dokładnie sprawdzić korzenie, usunąć uszkodzone i w miarę możliwości je rozłożyć bardzo delikatnie by nie uszkodzić.

Po wykopaniu sporo większego od bryły korzeniowej dołka w podłożu, dobrze jest go wypełnić kompostem. Finalnie drzewko ma być na takiej samej głębokości, na jakiej było w pojemniku. Dobrze jest jednak włożyć je głębiej, obsypywać i unosić trzymając za pień nieco do góry. Pozwoli to dobrze ułożyć się korzeniom i dokładnie wypełnić przestrzenie między nimi. Po zakończeniu zasypywania, powierzchnię wokół dokładnie ugniatamy i obficie podlewamy.

Pielęgnacja klonu palmowego

Jeśli klon palmowy się przyjmie, to sama jego pielęgnacja nie jest już zbyt kłopotliwa. Najwięcej zachodu wymaga w pierwszych kilku latach po posadzeniu. Trzeba bowiem pilnować by podłoże nie przesychało i roślinę w razie konieczności podlewać. Korzenie klonu nie sięgają zbyt głęboko, stąd trudność w pobieraniu wody. Dobrze jest więc ściółkować podłoże wokół pnia. Podłoże można przykryć agrowłókniną a na nią wysypać kilka centymetrów kory. Nie tylko będzie to chroniło ziemię przed przesychaniem, ale zimą zabezpieczy korzenie przed przemarzaniem.

To właśnie przed zimą klon palmowy wymaga najwięcej uwagi. Trzeba zadbać nie tylko o korzenie, ale o całą naziemną część młodej rośliny. Przyda się dodatkowa warstwa kory, z której można również usypać ochronny kopczyk. Drzewko można owinąć kilkoma warstwami agrowłókniny, można nałożyć specjalny ochronny kaptur albo użyć słomianej maty i stworzyć chochoł. To ochroni drzewo nie tylko przed mrozem, ale również przed zimnym wiatrem, który jest dla rośliny bardzo groźny.

Klon palmowy dobrze znosi przycinanie. Ale, o ile dla młodych roślin może być pomocne, o tyle im starsza tym bardziej możemy zniszczyć pokrój rośliny i zamiast pięknego parasola wyrośnie nam dziwny drapak. Dlatego ostrożnie z tym cięciem. Klon jest piękny sam w sobie i powinien być puszczony na żywioł. I tak bardzo wolno rośnie. Oczywiście powinno się przeprowadzać cięcia sanitarne i usuwać pędy chore czy przemarznięte, albo te wyraźnie odstające od szablonu.

Jest jednak pewna forma cięcia, która raczej nie zepsuje wizerunku klonu palmowego a może wręcz jego niebanalną urodę podkreślić. Ta forma to drzewko bonsai. I w taki sposób przycięte drzewko można uprawiać w donicy w domu. Trzeba jednak takiemu okazowi poświęcać sporo uwagi, ciąć na bieżąco, zarówno pędy jak i liście by roślina nie straciła na atrakcyjności. Trzeba mieć do nie tylko wiedzę, ale i talent. Cięcia wykonuje się przeważnie wiosną, a taki klon palmowy w donicy należy często zasilać nawozami, podlewać i trzymać w jasnym i ciepłym miejscu.

Ciekawe odmiany klonu palmowego

Najpopularniejszą odmianą klonu palmowego uprawianego w Polsce jest klon palmowy Atropurpureum, o czym było wyżej. Ale jest wiele innych, równie ciekawych odmian, które bez problemu można nabyć, drzewka te rosną niezwykle wolno, dlatego z powodzeniem odnajdą się choćby w niewielkich ogrodach. Do tych najciekawszych zaliczają się:

- Klon palmowy 'Dissectum Garnet’ – liście koloru czerwonego, jeszcze głębiej powcinane liście, również bardzo dekoracyjne, wrażliwy na mróz,
- Klon palmowy 'Aureum’ – liście jasnożółte, jesienią złote
- Klon palmowy 'Dissectum’ – liście zielone, jesienią zmieniające barwę na jaskrawożółty do pomarańczowego, głęboko powcinane, gałęzie zwisające.
- Klon palmowy 'Butterfly’ – liście bladokremowe z różowymi i białymi prążkami
- Klon palmowy 'Sangokaku’– liście zielone z czerwonymi obrzeżami, jesienią złote. Odmiana o koralowo-czerwonych pędach, szczególnie ozdobnych zimą.
- Klon palmowy 'Ornatum’ – liście są wiosną brązowo-czerwone, później brązowozielone, jesienią kolor jest ogniście czerwony. Ma gęstą parasolowatą koronę.
  Klon palmowy, Acer palmatum 'Ornatum’, autor: Liné1, commons.wikimedia.org

Choroby klonu palmowego

Do najgroźniejszych i najczęściej dotykających chorób klonu zalicza się werticilioza klonu palmowego. Objawia się ona latem, najpierw na blaszkach liściowych pojawiają się żółte plamki, powiększają się, brązowieją a na koniec liścia schną i opadają. Atakuje również pędy, widać wyraźnie zbrunatnienie zewnętrznych pierścieni, gdy sią taki pęd odetnie i spojrzy na jego przekrój. Choroba atakuje poprzez ranki na korzeniach, które powstały albo w wyniku przesuszenia albo przemarznięcia. By pozbyć się choroby liście dokładnie należy zgrabić, chore pędy usunąć, całość zutylizować a drzewko opryskać preparatem Topsin M 500 SC.

Kolejną chorobą, która może dotknąć nasz klon jest papierowa plamistość liści klonu palmowego. Tu objawem jest pojawienie się na blaszce liściowej charakterystycznych plamek: okrągłych, żółtobrązowych z jaśniejszym środkiem, które z czasem zaczynają się ze sobą zlewać a później ich środki wykruszać. Liście dotyka chloroza, zmieniają barwę na żółtozielone i zaczynają się na nich pojawiać czarne punkciki – piknidia z zarodnikami grzyba, które pod wpływem deszczu otwierają się i zarodniki zarażają kolejne rośliny. I w tym wypadku konieczne jest dokładne zgrabianie liści i ich utylizacja oraz oprysk Topsinem.

Gdy na górze blaszki liściowej pojawi się mączysty osad, jest to sygnał, iż roślina została zaatakowana przez mączniaka prawdziwego klonu palmowego. Gdy się dobrze przyjrzeć, to na tym nalocie zauważyć można czarne punkciki – zarodniki grzyba. Z czasem nalot szarzeje a zarodniki są przenoszone na kolejne liście i kolejne rośliny. I tu również konieczna jest utylizacja porażonych części drzewa oraz oprysk, np. preparatem Amistar 250 SC.

Jeśli wzdłuż nerwów na blaszce liściowej będą widoczne jaśniejsze przebarwienia, może to być oznaką antraknozy klonu palmowego. Z czasem będą one żółknąć, brązowieć a w końcu tkanka w tych miejscach zamiera. Dodatkowo na liściu widać drobne plamki otoczone żółtą otoczką a na nich czarne kropeczki (acerwulusy), które przez owady przenoszone są na kolejne liście. I w tym wypadku bardzo ważne jest grabienie i utylizacja liści oraz oprysk, np. Topsinem.

Fot. główna: Atle Mo, Unsplash

Idź do oryginalnego materiału