Wśród płonących zniczy i kolorowych kwiatów warto pamiętać o żywych, o środowisku, które po kilku dniach pozostaje zasypane tonami odpadów.

Dzień Wszystkich Świętych i Zaduszki to czas wyjątkowy, pełen refleksji, zadumy i wspomnień o tych, którzy odeszli. Miliony Polaków odwiedzają w tych dniach cmentarze, by zapalić symboliczny znicz, przynieść kwiaty i zatrzymać się na chwilę nad grobem bliskich. Jednak w tym czasie często umyka nam inna, równie ważna kwestia, o tym, co pozostaje po tych wizytach. Stosy wypalonych zniczy, plastikowych wiązanek i foliowych opakowań stają się po krótkim czasie górą odpadów, które jeżeli nie zostaną adekwatnie posegregowane obciążają środowisko i generują koszty dla gmin.

Jesień sprzyja porządkom na cmentarzach. Zanim więc nadejdzie 1 listopada, wiele osób porządkuje groby, usuwa zwiędłe kwiaty, stare znicze i dekoracje. Na nekropoliach w całym kraju, ustawiane są dodatkowe kontenery oraz specjalne pojemniki do selektywnej zbiórki. Mają one ułatwić odwiedzającym adekwatną segregację – podział na trzy główne frakcje odpadów: biodegradowalne, szkło oraz tworzywa sztuczne i metale. Mimo to, jak wskazują zarządcy cmentarzy, wiele pojemników wciąż zapełnia się odpadami zmieszanymi, które nie nadają się do recyklingu.

Skala problemu jest ogromna. Stowarzyszenie „Polski Recykling” szacuje, iż każdego roku przez polskie cmentarze przewija się od 100 do 120 tysięcy ton odpadów, z czego ogromna większość trafia do jednego kontenera. Tymczasem znaczna część tych odpadów mogłaby zostać ponownie wykorzystana, gdyby tylko została odpowiednio rozdzielona. Wystarczy odrobina świadomości i dobrej woli, by odpady z cmentarza przestały być problemem, a stały się surowcem.

Ustawa śmieciowa jasno wskazuje, iż odpady cmentarne należą do odpadów komunalnych, co oznacza, iż muszą być przekazywane do wyspecjalizowanych firm zajmujących się ich odbiorem i zagospodarowaniem. Niestety w praktyce często są to odpady niesegregowane. Zdarza się, iż przy cmentarnych bramach powstają całe sterty wymieszanych śmieci, od plastikowych zniczy, szklanych wazonów, sztucznych kwiatów i resztek ziemi z donic.

Najważniejsze zasady segregacji odpadów na cmentarzu z podziałem na poszczególne frakcje odpadowe:

BIO (odpady biodegradowalne) – gałęzie, trawa, liście, żywe kwiaty bez doniczek i ziemi, naturalne wiązanki bez żadnych ozdób, szarf i drutów;
PAPIER – papier, karton, tektura (głównie pozostałości po zbiorczych opakowaniach);
TWORZYWA SZTUCZNE I METALE – folie opakowaniowe, opróżnione opakowania z tworzyw sztucznych (PET, opakowania wielomateriałowe), plastikowe doniczki opróżnione z ziemi, opróżnione opakowania po środkach czystości, detergentach;
SZKŁO – niezabrudzone i opróżnione opakowania szklane (słoiki, butelki);
ZMIESZANE – znicze i wkłady, wiązanki i wieńce trwale złączone z tworzywami oraz metalem, ceramiczne doniczki, wazony, plastikowe opakowania z zawartością (np. po środkach czystości), zanieczyszczone gąbki, ścierki czy zmywaki druciane po zakończonych porządkach, piasek, ziemia.

SZKLANY ZNICZ I WAZON wykonany jest z innego typu szkła niż butelka czy słoik z różnymi domieszkami, o innej temperaturze topnienia i odmiennym składzie chemicznym niż szkło opakowaniowe, a poza tym są zabrudzone woskiem i okopcone.
PLASTIKOWE WKŁADY są zrobione z tworzywa, który nie podlega odzyskowi i dodatkowo są zanieczyszczone parafiną i dymem.

WIĄZANKI I WIEŃCE zarówno żywe jak i sztuczne wykonane są zwykle z wielu różnych, integralnie, trwale połączonych materiałów (drut, tekstylia, wstążki), co uniemożliwia odzysk surowców.

KWIATY DONICZKOWE często oprócz samej ziemi zawierają również kamienie, styropian czy pianki, a takie elementy, gdy trafią do kompostowni, mogą zanieczyścić kompost i być utrudnieniem dla obsługujących urządzeń.

Warto też pamiętać o zniczach elektrycznych. Zawarte w nich baterie i akumulatory należy oddawać do specjalnych pojemników na baterie lub do Gminnych Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK).

Wraz z rosnącą świadomością ekologiczną coraz więcej osób zaczyna wybierać produkty przyjazne środowisku. W przypadku zniczy oznacza to wybieranie szklanych, z wymiennymi wkładami, które po umyciu można użyć ponownie. Taki wybór ogranicza ilość odpadów i pozwala zmniejszyć produkcję nowych tworzyw.

„Zamiast kupować – użyj ponownie” – to zasada, która idealnie wpisuje się w ideę troski o środowisko także podczas Święta Zmarłych.

Dbając o groby bliskich, dbajmy też o to, by Święto Zmarłych było wyjątkowe nie tylko dla nas, ale i dla natury. Świadoma segregacja odpadów to prosty, ale bardzo wymowny gest wdzięczności wobec życia, które trwa dalej.