Droga ekspresowa S61 niemal ukończona. To część trasy Via Baltica w Polsce

Droga ekspresowa S61 wraz z wybudowaną wcześniej S8 od Warszawy do Ostrowi Mazowieckiej stanowią polski odcinek międzynarodowego szlaku Via Baltica biegnącego do Tallinna w Estonii przez Litwę i Łotwę. 30 września udostępniono kierowcom obwodnicę Łomży z jedną nitką mostu przez Narew, co oznacza, iż krajowa część trasy jest przejezdna.

Długość całej S61 wynosi około 220 km, a trasa przebiega od granicy z Litwą przez województwa podlaskie (134,3 km), warmińsko-mazurskie (66,4 km) i kończy się w woj. mazowieckim (19,5 km).

Via Baltica w Polsce przejezdna na całej długości

Udostępniony pod koniec września odcinek między węzłami Łomża Zachód a Kolno ma 12,9 km długości. Cała jezdnia jest już gotowa, kierowcy mogą jeździć w obu kierunkach, omijając Łomżę. Z miasta wyprowadzono ruch tranzytowy (przez DK61 przejeżdża ponad 14 400 pojazdów na dobę).

W budowie pozostaje druga nitka mostu przez Narew, najdłuższego w woj. podlaskim (1205 m). Do czasu zakończenia prac planowanego na III kwartał 2025 r. zamknięte pozostaną węzły Nowogród i Łomża Północ. Na trasie obowiązuje ograniczenie prędkości do 80 km/godz.
Na odcinku Łomża Zachód–Kolno powstało 20 obiektów inżynieryjnych i trzy węzły: Łomża Zachód, Nowogród oraz Łomża Północ. W ramach inwestycji powstaje też jednojezdniowy fragment drogi krajowej nr 64 o długości prawie 7 km od węzła Łomża Północ do Elżbiecina.

W budowie pozostaje druga nitka mostu przez Narew, najdłuższego w woj. podlaskim (1205 m)

Most przez Narew

Most przez Narew poprowadzony jest nad doliną Narwi i samą rzeką, czterema drogami gminnymi i przejazdem gospodarczym na wale przeciwpowodziowym. Pod obiektem jest przejście dla zwierząt. Obie nitki mostu będą miały po 22 przęsła na 21 podporach pośrednich oraz dwóch przyczółkach.

Do wykonania przeprawy zastosowano trzy rozwiązania: metodę nasuwania podłużnego – tak realizowana jest część zalewowa lewobrzeżna mostu o długości 664 m, metodę nawisową – w ten sposób powstała część nurtowa mostu (458 m) i na rusztowaniach stacjonarnych w części zalewowej prawobrzeżnej mostu (83 m).

Pod koniec czerwca 2024 r. wszystkie elementy przeprawy w ciągu jednej jezdni połączono. By to osiągnąć wyrównano poziom obu łączonych części przy użyciu siłowników hydraulicznych. Wstawiono blachy dystansowe, zespawano części dźwigara. Na tej konstrukcji ułożono deskowanie i zbrojenie z osłonami na kable sprężające, a następnie przeprowadzono betonowanie. Po betonowaniu do osłon wciągnięto kable sprężające i usunięto blokady i stężenia potrzebne na czas realizacji połączeń. Ostatnie czynności polegały na stężeniu kabli (naprężeniu). Doszło do uciąglenia całości od podpory do podpory. Następnie wyburzono tymczasowe filary stabilizujące.

Po otwarciu całego obiektu znajdzie się on wśród 10 najdłuższych mostów w Polsce. Wartość budowy obwodnicy Łomży wynosi 713 mln zł.

Na odcinku Łomża Zachód–Kolno powstało 20 obiektów inżynieryjnych i trzy węzły: Łomża Zachód, Nowogród oraz Łomża Północ

Budowa obwodnicy Łomży ma długą historię

W maju 2021 Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) odstąpiła od umowy z włoskim wykonawcą. Ten zrealizował większość prac projektowych i uzyskał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID). A następnie nie podjął robót budowlanych. Nie był to koniec problemów. W kolejnym przetargu wybrano nowego oferenta, ten jednak, po rezygnacji podwykonawcy z Kazachstanu nie spełniał wymogu doświadczenia przy wykonywaniu robót drogowych. W efekcie w 21 stycznia 2022 r. ofertę unieważniono. Ponieważ pozostałe cztery przedsiębiorstwa przedłużyły termin związania ofertą, rozpoczęto ponowne badanie złożonych propozycji i ostatecznie 19 maja 2022 r. podpisano kontrakt.

Pozostałe odcinki drogi ekspresowej S61 w woj. podlaskim

W czerwcu 2023 r. zakończyła się budowa węzła Łomża Zachód (skrzyżowanie S61 z DK6) realizowanego w ramach obwodnicy Łomży (Łomża Zachód–Kolno). Umożliwiło to otwarcie odcinka Łomża Południe–Łomża Zachód ukończonego w marcu 2022 r., trasy liczącej 7,2 km. Za 218 mln zł wybudowano węzeł Łomża Południe, drogę ekspresową z nawierzchnią betonową, liczący 9 km fragment DK63, most, 14 wiaduktów, w tym kolejowy nad linią nr 49 Śniadowo–Łomża i przejście dla zwierząt.

W grudniu 2022 r. oddano do ruchu odcinek S61 Suwałki–Budzisko o długości 24,2 km, który połączył Polskę z Litwą. Betonowe jezdnie są przystosowane do ciężkiego ruchu, obciążeń 11,5 tony/oś. Wybudowano węzły Suwałki Północ i Szypliszki oraz dwie pary MOP. Powstały 34 obiekty inżynieryjne – mosty, wiadukty, estakady i przejścia dla zwierząt. Przebudowano drogi powiatowe i wojewódzką krzyżujące się z drogą ekspresową. Wykonano sieć dróg dojazdowych obsługujących tereny przyległe. Umowę opiewającą na 1 mld zł podpisano 8 stycznia 2020 r.
9 sierpnia 2021 r. kierowcy pojechali dwoma odcinkami S61 od węzła Kolno poprzez drugą jezdnię obwodnicy Stawisk i dalszy fragment do obwodnicy Szczuczyna (łącznie 35 km). Kontrakty na obie budowy zawarto 31 października 2017 r. 3 września 2019 r. rozpoczęły się roboty na trasie Stawiski–Szczuczyn, a 1 października 2019 r. – Kolno–Stawiski.

Pierwsza z nich kosztowała 342,1 mln zł. Jej długość wynosi 18 km. Wybudowano na niej 10 wiaduktów, sześć mostów z przejściami dla zwierząt i trzy samodzielne takie obiekty dla fauny. Powstał też węzeł Grabowo. Na drugi fragment (16,43 km) wydano 288,3 mln zł. Jest na niej węzeł Kolno, pięć wiaduktów w ciągu S61 i tyle samo nad nią, osiem przejść dla zwierząt i pięć przepustów. Zadanie obejmowało wykonanie trasy między węzłami Kolno i Stawiski, w tym 13 km dwujezdniowej, budowę 3,4 km jezdni lewej obwodnicy Stawisk, przebudowę prawej (2,6 km) i wykonanie DK63 (2 km) oraz niecałego kilometra drogi powiatowej nr 1903B. Powstała też para MOP.

13 października 2023 r. oddano do ruchu odcinek S61 od Ostrowi Mazowieckiej do Śniadowa, który połączono z drogą ekspresową S8. Trasa liczy 19,5 km, a zbudowano ją w niespełna dwa lata

W połowie lipca 2021 r. otwarto odcinek S61 Śniadowo-Łomża Południe (17 km) zrealizowany za 380 mln zł. Wybudowano węzeł Śniadowo (przecięcie z DW677), parę MOP, 10 wiaduktów drogowych, trzy mosty, przejście dla zwierząt i 18 km dróg serwisowych. Udostępnienie trasy było możliwe dzięki ukończeniu prac na łącznicach węzła Łomża Południe.

Wcześniej, w 2019 r. oddano obwodnicę Suwałk (13 km) z 10 obiektami mostowymi w ciągu obwodnicy, czterema wiaduktami nad drogą ekspresową, jednym nad linią kolejową oraz przejściami dla zwierząt. Kontrakt opiewał na 300 mln zł.

S61 w woj. warmińsko-mazurskim

W woj. warmińsko-mazurskim ostatni odcinek Via Baltica oddano do użytku 12 sierpnia 2023 r. To trasa od węzła Ełk Południe do miejscowości Wysokie (węzeł Kalinowo) o długości około 23 km. Wybudowano drogę o przekroju dwujezdniowym wraz z drogami serwisowymi. Wyremontowano także wybrane drogi lokalne oraz zbudowano urządzenia ochrony środowiska. W ramach inwestycji powstał m.in. węzeł Ełk Wschód i 24 obiekty inżynieryjne, w tym sześć wiaduktów nad trasą, cztery w jej ciągu, trzy mosty i przejścia dla zwierząt. Powstało 19,5 km drogi S61 i 3,4 km drogi S16 od węzła Ełk Wschód do połączenia z obwodnicą Ełku. Nawierzchnia drogi na odcinku S61 została wykonana z betonu cementowego, a na S16 z betonu asfaltowego i dostosowana do ciężkiego ruchu z obciążeniami nawierzchni 11,5 tony na oś. Koszty realizacji przedsięwzięcia to 685,9 mln zł.

Przed otwarciem trasy trzeba było naprawić wady i usterki wykryte podczas czynności odbiorowych. Na kilku dojazdach do obiektów mostowych w ciągu S61 oraz na łącznicy na węźle Ełk Wschód ujawniono brak sczepności warstw bitumicznych. W niektórych z tych miejsc wykazano też niedostateczną grubość warstw bitumicznych nawierzchni.

Węzły Ostrów Mazowiecka Północ i Podborze zlikwidowano, zastąpił je jeden większy na skrzyżowaniu dróg ekspresowych S8 i S61, który przejął nazwę pierwszego z zamkniętych obiektów

We wrześniu 2022 r. gotowy był fragment drogi ekspresowej S61 Szczuczyn–Ełk Południe (23,3 km). Wybudowano węzły Guty i Ełk Południe, parę miejsc obsługi podróżnych (MOP) i obwód utrzymania drogi, a także 19 obiektów inżynieryjnych, m.in. trzy wiadukty w ciągu S61, osiem nad nią, dwa mosty i cztery osobne przejścia dla zwierząt. Nawierzchnię trasy wykonano z betonu cementowego. Roboty budowlane prowadzono w latach 2020–2022. Inwestycja pochłonęła 700 mln zł.

W styczniu 2022 r. otwarto trasę Wysokie–Raczki o długości 20,2 km o nawierzchni betonowej. Budowa rozpoczęła się w październiku 2019 r. Wybudowano węzeł Wysokie (wcześniej Kalinowo) typu WB z dwoma rondami, 31 dróg dojazdowych o łącznej długości 32,36 km. Powstało 25 obiektów inżynieryjnych (mosty, wiadukty drogowe, przejścia dla zwierząt oraz przepusty ekologiczne). Przebudowano siedem dróg krzyżujących się z trasą główną o długości 6,22 km. Podczas robót zużyto 150 tys. m3 betonu i 2 tys. ton stali zbrojeniowej. Zadanie zrealizowano za 484,3 mln zł.

Na kilku dojazdach do obiektów mostowych w ciągu S61 oraz na łącznicy na węźle Ełk Wschód ujawniono brak sczepności warstw bitumicznych. W niektórych z tych miejsc wykazano też niedostateczną grubość warstw bitumicznych nawierzchni

Odcinek S61 na Mazowszu

13 października 2023 r. oddano do ruchu odcinek S61 od Ostrowi Mazowieckiej do Śniadowa, który połączono z drogą ekspresową S8. Wartość kontraktu wyniosła 750 mln zł. Trasa liczy 19,5 km, a zbudowano ją w niespełna dwa lata od otrzymania ZRID (8 grudnia 2021 r.). To dwujezdniowa droga ekspresowa o nawierzchni bitumicznej przystosowana do najcięższego ruchu (11,5 t/oś) z dwoma węzłami – Ostrów Mazowiecka Północ na skrzyżowaniu dróg ekspresowych S61 i S8 oraz Komorowo (połączenie z drogami wojewódzkimi 627 i 677). Wybudowano 26 obiektów inżynieryjnych, w tym pięć stanowiących przejścia dla zwierząt oraz dodatkowo osiem przepustów ekologicznych dla zwierząt małych.
Ze względu na przebudowę drogi ekspresowej S8 i wiaduktu nad linią kolejową przejazdy były możliwe tylko jedną jezdnią. Trasę w pełnym przekroju otwarto 17 maja 2024 r., ale do sierpnia 2024 r. obowiązywało ograniczenie prędkości do 100 km/godz.

Łącznice węzła Ostrów Mazowiecka Północ od strony Białegostoku zamknięto na początku 2022 r. Kilka miesięcy później, w sierpniu, dołączyły do nich te od strony Warszawy. Wiązało się to z budową odcinka między Podborzem a Śniadowem (19,5 km). W ramach tego zadania powstał też 3-kilometrowy fragment drogi ekspresowej S8 i trasy klasy G DW627 (3,6 km) od rejonu miejscowości Stok do węzła Komorowo na S61.
Węzły Ostrów Mazowiecka Północ i Podborze zlikwidowano, zastąpił je jeden większy na skrzyżowaniu dróg ekspresowych S8 i S61, który przejął nazwę pierwszego z zamkniętych obiektów.

W ramach zadania wybudowano węzeł typu WA „koniczyna” z elementami łącznic bezpośrednich. Trasę S8 poprowadzono pod S61. Powstał też węzeł Komorowo na skrzyżowaniu z drogą wojewódzką nr 677 (Ostrów Mazowiecka–Łomża). Nawierzchnia asfaltowa jest przystosowana do obsługi najcięższego ruchu (kategoria KR7, nacisk na oś 11,5 t).

Dodatkowymi utrudnieniami była przebudowa wiaduktu nad linią kolejową (S8) i budowa łącznika od węzła Komorowo do drogi wojewódzkiej DW62.