Cebulowe rośliny doniczkowe

Zdjęcie: Cebulowe rośliny doniczkowe – amarylis

Rośliny cebulowe często goszczą w przydomowych ogrodach. Jednak można spotkać je również we wnętrzach, uprawiane w doniczkach. Cebulowe rośliny doniczkowe mogą oczekiwać ostrożniejszej pielęgnacji niż zwykłe rośliny doniczkowe, jednak odwdzięczają się pięknym kwitnieniem, które zachwyci niejednego gościa.

Domowe rośliny cebulowe – pielęgnacja

Rośliny cebulowe uprawiane w donicach w naturze zwykle występują w klimacie tropikalnym lub subtropikalnym. Ich sporych rozmiarów bulwy lub cebule muszą w okresie wegetacyjnym zgromadzić taką ilość zapasów, żeby pozwoliły im one przetrwać w okresie suszy. Czas spoczynku w większości przypadków jest konieczny dla ponownego wzrostu i kwitnienia, dlatego warto zaznajomić się z jednostkowymi wymaganiami konkretnego gatunku, co pozwoli na prawidłową pielęgnację i zagwarantuje, iż roślina będzie ozdobą wnętrza przez wiele sezonów.

Dla większości doniczkowych roślin cebulowych o egzotycznym pochodzeniu ogólne zasady pielęgnacji są podobne:

• większość egzotycznych roślin cebulowych lubi miejsca jasne i słoneczne;
• w okresie wzrostu i kwitnienia rośliny te wymagają regularnego podlewania;
• dobrze jest również co dwa tygodnie stosować delikatne nawozy dla roślin kwitnących;
• po obeschnięciu płatków kwiatu należy obciąć pęd kwiatostanowy – skłoni to roślinę do skierowania swoich sił i środków w rozbudowę cebuli;
• w początkowej fazie po przekwitnięciu roślinę należy przez cały czas regularnie podlewać i nawozić, co pozwoli cebuli zgromadzić wystarczającą ilość zapasów;
• po kilku tygodniach ograniczamy podlewanie, wprowadzając roślinę w okres spoczynku;
• po całkowitym zaschnięciu liści umieszczamy doniczkę w chłodnym miejscu, czekając ze wznowieniem podlewania do momentu, w którym zauważymy oznaki wznowienia wegetacji – roślina wypuści liście lub pąki;
• przebudzoną cebulę należy przesadzić do większej donicy ze świeżą, żyzną ziemią, ustawiamy w jasnym miejscu i znów regularnie podlewamy.

Powyższe zasady odnoszą się do zdecydowanej większości cebulowych roślin doniczkowych. Główną różnicą pomiędzy poszczególnymi gatunkami jest czas występowania poszczególnych faz cyklu, a także zakres temperatur dla każdej z faz.

Najpopularniejsze cebulowe rośliny doniczkowe

Hipeastrum (Hippeastrum)

Hipeastrum (Hippeastrum) czyli popularna u nas Zwartnica, to jedna z najchętniej uprawianych doniczkowo cebul, które, w zależności od posadzenia kwitną albo w okresie Bożego Narodzenia (sadzony jesienią) lub na przełomie marca i kwietnia (jeśli posadzimy go w styczniu lub lutym). Niestety, okres kwitnienia jest stosunkowo krótki i wynosi około 2 tygodnie.

Wśród zwartnic można znaleźć zarówno gatunki zimozielone, jak i te, które przechodzą w okres spoczynku. W domowej uprawie doniczkowej najczęściej mamy do czynienia z mieszańcami, ponieważ są one najłatwiejsze w uprawie.

W zależności od wielkości i budowy kwiatów, zwartnice podzielono na 9 grup:

• Galaxy – charakteryzuje się dużymi (ponad 18 cm) pojedynczymi kwiatami (np. odmiany ‘Benfica’ lub ‘Clown’, ‘Rilona’);
• Double Galaxy – o dużych, podwójnych kwiatach (‘Dancing Queen’, ‘Doublet’, ‘Sweet Nymph’);
• Diamond – ma średnie, pojedyncze kwiaty nieprzekraczające 12 cm średnicy (‘Charisam’, ‘Lemon Lime’, ‘Gervase’);
• Double Diamond – podwójne, średnie kwiaty (‘Alfresco’);
• Colibri – pojedyncze, małe kwiaty, do 12 cm średnicy (‘Baby Star’, ‘Fairy Tale’);
• Double Colibri – małe, podwójne kwiaty
• Spider – dzięki wąskim, wywiniętym, płatkom, kwiaty przypominają pająka (‘La Paz’, ‘Chico’, ‘Rio Negro’);
• Butterfly – płatki kwiatu układają się w kształt motyla (np. ‘Exotic Star’);
• Trumpet – kwiat ma kształt trąbki (‘Misty’, ‘Amputo’).

Wybierając cebulę, należy zwrócić uwagę na to, by była ona wolna od śladów gnicia i chorób. Powinna mieć również kilka zdrowych nitek korzeniowych. Minimalna wielkość cebuli powinna oscylować wokół 25 cm w obwodzie. Im będzie większa, tym więcej pędów wyda. Przed posadzeniem należy przez kilka minut moczyć cebulę w ciepłej wodzie, co zapobiega rozwojowi nicieni. Po umyciu warto dodatkowo zaprawić cebulę środkiem grzybobójczym.

Następnie cebulę sadzimy w próchniczym, przepuszczalnym podłożu w pojemniku kilka większym od ich obwodu, pamiętając o warstwie drenażowej keramzytu lub perlitu na dnie. Po dokładnym uciśnięciu wokół cebuli, 1/3 powinna wystawać ponad podłoże.

Amarylis (Amarylis belladonna)

Amarylisy są często mylone właśnie z hippeastrum. W większości amarylisy uprawiane są gruntowo, jednak można spotkać je również w doniczkach, w których świetnie sobie radzą.

Jej największą ozdobą są duże, lejkowate, silnie pachnące kwiaty. Z cebuli o średnicy 5 do 10 cm wyrasta 1 lub 2 pędy kwiatowe o lekko fioletowym zabarwieniu, które mogą osiągać choćby 30 do 60 cm wysokości. Na szczycie pędu tworzy się od 2 do 12 pąków kwiatowych. Najczęściej kwiaty są białe, liliowe, różowe lub purpurowe. Podłużne, językowate liście wyrastają z cebuli zwykle dopiero po zakwitnięciu rośliny.

Amarylis lubi stanowiska jasne, jednak nie bezpośrednio nasłonecznione. Podłoże powinno być żyzne, próchnicze i umiarkowanie wilgotne, dlatego w uprawie doniczkowej należy pamiętać o warstwie drenażowej.

Cebule sadzi się w maju na głębokość około 8 cm w taki sposób, aby 1/3 cebuli wystawała ponad powierzchnię gruntu. Pędy kwiatostanowe pojawiają się latem, a późniejsze kwiaty mogą utrzymywać się 4 do 6 tygodni. W okresie kwitnienia warto dodatkowo nawozić roślinę preparatem dla roślin kwitnących.

Po przekwitnięciu kwiatów amarylis przechodzi w okres spoczynku. Należy zaprzestać podlewania, usunąć zaschnięte części nadziemne i przenieść doniczkę z cebulą do chłodnego pomieszczenia. Trzeba przy tym pamiętać, aby przez cały okres spoczynku temperatura nie spadła poniżej 12 stopni. Cebulę można także wyjąc z ziemi i przechować w chłodnym pomieszczeniu. W okolicy lutego – marca, amarylisa przesadzamy do świeżej ziemi i wznawiamy jego podlewanie.

Do najpopularniejszych odmian uprawianych doniczkowo należą:

• białe – ‘Halthor’, ‘Bill Richardson’, ‘Hathor’;
• jasnoróżowe – ‘Ian Black’, ‘Johannesburg’, ‘Karl King’;
• ciemnoróżowe – ‘Barberton’, ‘Major’, ‘Multiflora Rosea’;
• czerwone – ‘Kimberley’, ‘Cape Town’.

Uwaga! Cebule amarylisa są silnie trujące dla ludzi i zwierząt domowych. Spożycie powoduje duszności, biegunki, wymioty, a w przypadku silnego zatrucia także konwulsje i drgawki. W przypadku podejrzenia zatrucia amarylisem należy niezwłocznie wezwać lekarza i do czasu jego przyjazdu podawać dużą liczbę płynów i węgla aktywnego.

Lilia amazońska (Eucharis amazonica)

Lilia amazońska zwana jest również eucharisem i w naturze można spotkać ją w lasach Ekwadoru i Peru. Dorasta do około 40 – 60 cm wysokości i pochodzi z Ameryki Południowej. Kwitnie w okresie od listopada do marca, wydając białe, pojedyncze kwiaty, kształtem przypominające narcyzy, o przykoronkach zrośniętych pręcikami.

Kwitnie stopniowo – kolejny kwiat rozwija się w miarę przekwitania poprzedniego. Kwiaty rozsiewają mocny, ale przyjemny zapach. Eucharis jest zimozielony, jego ciemnozielone liście nie zasychają w okresie spoczynku, wraz z upływem kolejnych sezonów tworząc dekoracyjne kępy.

Lilia amazońska lubi stanowiska słoneczne, ale nie w bezpośrednim naświetleniu. Dla prawidłowego wzrostu i kwitnienia należy przez cały rok zapewnić eucharisowi temperaturę w granicach 20 – 22 stopni. Preferuje glebę żyzną, próchniczą o pH lekko kwaśnym (5,5 – 6,6). Podlewanie powinno być umiarkowane przez cały okres wzrostu i kwitnienia. Po przekwitnięciu ostatniego kwiatu warto lekko ograniczyć nawadnianie, co pozwoli przejść roślinie w stan spoczynku.

W okresie kwitnienia warto nawozić lilię raz w miesiącu nawozem dla roślin kwitnących lub specjalnym nawozem dla roślin cebulowych. Dobrze pamiętać o tym, że lilie amazońskie lubią rosnąć w koloniach. Najstarsze cebule tworzą dużo drobnych cebulek przybyszowych, które również wypuszczają liście. Nowe cebulki zakwitają dopiero po kilku latach, ale od momentu powstania odżywiają starsze cebule, z którymi są połączone. W razie przesadzania zaleca się przenosić całą kolonię, bez rozdzielania cebul.

Fiołek alpejski (Cyclamen persicum)

Fiołek alpejski zwany również cyklamenem perskim należy do rodziny pierwiosnkowatych i w naturze można znaleźć go w Chinach i na wyspach Japonii. Na przestrzeni lat powstało wiele odmian i krzyżówek, różniących się stopniem kwitnienia i wysokością, a także kolorem kwiatów (najczęściej spotkać można białe, czerwone i różowe).

Do najczęściej spotykanych odmian należą:

• cyklameny pojedyncze – mają charakterystyczne, ogniście czerwone kwiaty;
• cyklameny pastelowe – płatki kwiatów są ciemniejsze w środku i jaśniejsze na brzegach;
• cyklameny Decora – oprócz zachwycających kwiatów posiadają również ozdobne, żyłkowane liście;
• cyklameny Fimbratium – posiadają kwiaty o postrzępionych płatkach;
• cyklameny Rocco – mają płatki faliste i karbowane;
• cyklameny Odoratum – grupa cyklamenów pachnących.

Cyklameny swoją popularność zawdzięczają nie tylko dekoracyjnym kwiatom, ale przede wszystkim terminowi kwitnienia. Ubarwiają bowiem wnętrza w okresie, w którym zdecydowana większość kwiatów odpoczywa, to jest od października do końca kwietnia.

Roślina ta wymaga stanowiska jasnego, ale bez bezpośredniego dopływu promieni słonecznych. Miejsce powinno być przewiewne, o temperaturze w granicach 15 stopni Celsjusza. Najlepszym stanowiskiem będzie zatem północne lub zachodnie okno, pod warunkiem, iż w pobliżu nie znajduje się kaloryfer lub grzejnik. Przy przegrzaniu rośliny, liście bardzo gwałtownie zaczną przebarwiać się na żółto i stracą swoją sprężystość (turgor).

Trzeba również zwrócić uwagę na odpowiednie podlewanie. Cyklameny należy podlewać umiarkowanie, aby nie zalać ich bulw. Najlepszym sposobem jest nalanie wody bezpośrednio do podstawki, a następnie usunięcie jej nadmiaru po około 30 minutach. Ziemia w doniczce powinna być stale lekko wilgotna, ale nie przelana.

Gleba dla fiołka alpejskiego powinna być żyzna i bogata w próchnicę. Roślina kwitnie intensywnie, dlatego dla jej dobrej kondycji warto nawozić ją preparatami bogatymi w potas.

Po zakończonym kwitnieniu cała część nadziemna obumiera. W tym okresie dobrze jest lekko ograniczyć podlewanie i przenieść doniczkę do chłodniejszego pomieszczenia. W drugiej połowie maja, gdy minie ryzyko przymrozków, można wystawić go na zewnątrz, umieszczając w półcienistym, chłodnym miejscu.

Warto pamiętać o tym, iż choćby przy spełnieniu wszystkich potrzeb cyklamena, przechowywanie dłużej niż dwa, trzy lata może nie mieć większego sensu, ponieważ cyklameny starzeją się dość gwałtownie i po tym okresie przestają kwitnąć.

Wiosna w domu, czyli wiosenne cebule w doniczkach

Na przedwiośniu szarość i chłód za oknem mogą naprawdę mocno doskwierać. Dlatego często właśnie w tym okresie, można znaleźć w sklepach ogrodniczych kwitnące cebule, które zwykle ozdabiają przydomowe ogrody.

Nie jest już niczym dziwnym widok uprawianych w doniczce narcyzów, krokusów, szafirków, hiacyntów czy tulipanów. Zwłaszcza narcyzy od jakiegoś czasu są bardzo popularne do ozdabiania wielkanocnych stołów.

Często wiosenne rośliny cebulowe kupowane w doniczkach, traktowane są jako kwiaty jednoroczne i wyrzucane po przekwitnięciu. A to duży błąd! choćby jeżeli do dyspozycji mamy tylko niewielki balkon, po przekwitnięciu takiego hiacynta, czy tulipana warto przechować lub przesadzić do większej donicy, a one już z następną wiosną pokolorują smutną, wczesnowiosenną szarość!

Fot. główna: depositphotos.com