7 godzin temu
W styczniu ubiegłego roku Bolonia wprowadziła ograniczenie prędkości do 30 km/h na większości dróg miejskich. Czy jest to uzasadnione?
Obniżenie prędkości to nie tylko środek bezpieczeństwa – to element szerszej strategii urbanistycznej, która łączy uspokojenie ruchu z rewitalizacją przestrzeni publicznych, zrównoważoną mobilnością i nowym podejściem do życia w mieście. Skutki? Mniej wypadków, więcej zieleni i rosnące poparcie mieszkańców.
Bezpieczne ulice, mniej ofiar
Wdrożenie polityki „Città 30” w Bolonii objęło aż 70 proc. lokalnej sieci drogowej. Nowy limit prędkości przyniósł wymierne efekty niemal natychmiast: w ciągu pierwszych dwóch tygodni od wejścia w życie liczba zdarzeń drogowych zmniejszyła się o 21 proc., a udział pieszych w kolizjach spadł o 27 proc.
Po roku obowiązywania programu miasto mogło pochwalić się wyjątkowym wynikiem – żadna osoba poruszająca się pieszo nie zginęła na ulicach Bolonii.
Nie chodzi jednak tylko o statystyki. Władze miasta odnotowały, iż kierowcy coraz częściej dostosowują się do nowych przepisów, co świadczy o głębszej, kulturowej zmianie. Mieszkańcy zaczynają postrzegać przestrzeń uliczną jako wspólną – nie wyłącznie dla pojazdów, ale także dla pieszych, rowerzystów i osób o ograniczonej mobilności.
Przebudowa miasta dla ludzi, nie dla aut
Polityka ograniczenia prędkości to tylko jeden z elementów szeroko zakrojonego planu urbanistycznego. Bolonia rozpoczęła równolegle kompleksowe przeprojektowywanie ulic, wdrażając środki uspokajania ruchu, tworząc strefy piesze oraz tzw. „ulice szkolne” – rejony o ograniczonym ruchu w pobliżu placówek edukacyjnych.
W centrum uwagi znalazły się osoby wrażliwe: dzieci, seniorzy i osoby z niepełnosprawnościami. Dzięki temu miasto staje się bardziej dostępne i funkcjonalne dla grup, które dotąd często pozostawały na marginesie planowania przestrzennego.
Działania te są częścią większego projektu zwiększenia dostępności, obejmującego m.in. likwidację barier architektonicznych oraz modernizację infrastruktury publicznej.
Wśród kluczowych inwestycji warto wymienić poprawę jakości nawierzchni dróg oraz budowę dwóch nowych linii tramwajowych, które mają usprawnić komunikację z mniej skomunikowanymi dzielnicami Bolonii.
Zieleń zamiast asfaltu
Transformacja miasta obejmuje również wymiar ekologiczny. W ramach programu Bologna Verde wprowadzono zieleń do zaniedbanych przestrzeni miejskich, w szczególności tam, gdzie brakuje infrastruktury rekreacyjnej lub publicznych udogodnień.
Celem jest nie tylko poprawa estetyki, ale także funkcjonalności – drzewa i parki wspomagają adaptację do zmian klimatu, poprawiają jakość powietrza i zwiększają komfort życia mieszkańców.
Proces rewitalizacji przebiega z aktywnym udziałem obywateli. W ramach tzw. District Labs – warsztatów współprojektowania – lokalne społeczności razem z urzędnikami miejskimi decydują o kształcie swoich dzielnic.
Z takich inicjatyw rodzą się konkretne zmiany: miejsca parkingowe zamieniane są w skwery, powstają pilotażowe strefy piesze, a mieszkańcy mają realny wpływ na procesy urbanistyczne.
Mobilność nocna i inkluzywność
Miasto nie zapomniało o potrzebach mieszkańców korzystających z transportu nocnego. Specjalna linia autobusowa Nottambula zapewnia bezpieczne połączenie przedmieść z centrum Bolonii po zmroku.
Pojazdy obsługuje przeszkolony personel, który służy pomocą osobom szczególnie narażonym – kobietom wracającym samotnie do domu, seniorom czy osobom z niepełnosprawnościami.
Inkluzywność została zatem potraktowana wieloaspektowo: dotyczy nie tylko infrastruktury, ale również komfortu, bezpieczeństwa i dostępności usług transportowych. W ten sposób Bolonia stara się niwelować nierówności i zwiększać poczucie wspólnoty w miejskiej przestrzeni.
Opór branży transportowej i odpowiedź miasta
Choć projekt „Città 30” zyskał szerokie poparcie mieszkańców, szczególnie rodzin i środowisk działających na rzecz bezpieczeństwa drogowego, nie wszyscy przyjęli go z entuzjazmem. Przedstawiciele branży transportowej – taksówkarze i kurierzy – wyrazili sprzeciw, wskazując na wydłużenie czasu dojazdu i potencjalne straty ekonomiczne.
Zawiązane zostało lobby taksówkarskie, które podjęło próbę zablokowania polityki przed sądem. Jednak regionalny organ orzeczniczy utrzymał w mocy decyzję władz miejskich, co wzmocniło pozycję Bolonii jako pioniera miejskiej transformacji.
W odpowiedzi na kontrowersje miasto uruchomiło sieć Ambasadorów Città 30 – lokalnych wolontariuszy, których zadaniem jest prowadzenie dialogu z mieszkańcami, tłumaczenie zasad polityki i rozwiewanie wątpliwości. To podejście pozwala na budowanie zaufania i minimalizowanie napięć poprzez bezpośredni kontakt społeczny.
Lider europejskiej zmiany
Dzięki kompleksowej wizji i skutecznej realizacji założeń Bolonia została laureatem European Mobility Week Award 2024. Co więcej, objęła przywództwo w europejskiej grupie zadaniowej ds. stref niskiej prędkości. Celem tej grupy jest wspieranie innych miast, które chcą wdrożyć podobne rozwiązania – zarówno od strony prawnej, jak i kulturowej czy komunikacyjnej.
Doświadczenia Bolonii mają stać się wzorcem dla innych europejskich ośrodków. Miasto pokazuje, iż skuteczna polityka mobilności nie musi opierać się wyłącznie na twardej infrastrukturze – równie ważne są działania miękkie: kampanie społeczne, edukacja, współtworzenie i dialog.
Nowa normalność: miasto dla człowieka
Przykład Bolonii pokazuje, iż radykalne zmiany mogą spotkać się z akceptacją, jeżeli są przeprowadzane w sposób przejrzysty, z zaangażowaniem obywateli i nastawieniem na dobro wspólne.
Po roku funkcjonowania „Città 30” miasto nie tylko zwiększyło bezpieczeństwo na ulicach, ale także przedefiniowało sposób myślenia o przestrzeni publicznej. W miejsce chaosu drogowego i asfaltowej dominacji wkracza bardziej zrównoważona, zielona i otwarta wizja miasta przyszłości.
