10 godzin temu
Wrocławski ogród zoologiczny zaprasza na niezwykłe, czterodniowe świętowanie z okazji 160-lecia ZOO Wrocław. Od czwartku (10 lipca) do niedzieli (13 lipca) na gości czeka wyjątkowy program pełen wspomnień, edukacji, zabawy i niespodzianek. Każdy dzień przyniesie nowe atrakcje i spotkania, skierowane zarówno dla miłośników zwierząt, rodzin z dziećmi, turystów czy pasjonatów historii.
Historia Zoo Wrocław
Od momentu założenia w 1865 roku aż po dziś – wrocławskie zoo pisze historię, w której ludzie i zwierzęta spotykają się w przestrzeni edukacji, ochrony i zachwytu nad przyrodą. Dziś jest jednym z najbogatszych w gatunki i najbardziej różnorodnych ogrodów zoologicznych w Europie.
Historia wrocławskiego zoo to opowieść o zmieniającym się świecie, ludzkich ambicjach, tragediach wojennych i rosnącej odpowiedzialności wobec przyrody. Od XIX-wiecznej menażerii po nowoczesną instytucję ochrony gatunków – 160 lat ogrodu zoologicznego to nie tylko historia Wrocławia, ale i zmieniającego się podejścia do zwierząt.
Pierwsze starania o utworzenie zoo rozpoczęły się w 1863 roku. Miasto przekazało na ten cel podmokłe tereny nad Odrą, a inicjatywa gwałtownie przybrała realny kształt – powstał komitet założycielski i rozpoczęto budowę. Już w lipcu 1865 roku odbyło się oficjalne otwarcie ogrodu. Znajdowały się tu wilki, niedźwiedzie, ptaki drapieżne, wielbłądy i małpy. Zoo przyciągało nie tylko mieszkańców, ale i pierwszych turystów.
W początkowych dekadach funkcjonowania dyrektorzy zmieniali się dość często, ale niektórzy z nich odcisnęli trwałe piętno na ogrodzie. Jednym z najbardziej zasłużonych był Friedrich Grabowski, który po I wojnie światowej, w trudnym czasie kryzysu, nie dopuścił do likwidacji instytucji. Gdy w 1921 roku zoo zostało zamknięte, a 90% zwierząt zmarło z głodu, Grabowski zabiegał o jego reaktywację. Udało się to w 1927 roku – ogród wznowił działalność i odwiedziło go wówczas ponad pół miliona osób w zaledwie kilka miesięcy.
W latach 1929-1934 funkcję dyrektora pełnił Hans Honigmann. W tym czasie ogród rozwijał się dynamicznie – m.in. sprowadzono jedynego wówczas w Europie manata. Mimo kolejnego kryzysu gospodarczego, dzięki wsparciu miasta i wykupieniu udziałów zoo przetrwało.
Druga wojna światowa to najtragiczniejszy okres w historii ogrodu. Tak swoje wrażenia z wizyty w zoo po wojnie opisywał pierwszy powojenny dyrektor, Karol Łukaszewicz.
– W poprzek alei leżały powalone stare drzewa, wąskie tylko ścieżynki prowadziły wokół potężnych lejów bombowych, wszystkie budynki były uszkodzone, a pawilon jeleni przedstawiał piramidę spalonych belek i pogiętego żelastwa. W ogrodzie nie istniała ani jedna szyba, nie działało centralne ogrzewanie, nie było wody. 16 wiekowych palm zamarzło w słoniarni. Rzadki manat amazoński – ssak wodny, hipopotam karłowaty, 3 szympansy i mandryl zginęły z przeziębienia – opisywał.
W 1945 roku, podczas walk o Festung Breslau, zniszczeniu uległy niemal wszystkie budynki. Śmierć poniosło około 85% zwierząt – zamarzały z powodu braku ogrzewania, ginęły podczas ostrzałów lub ucieczek z wybiegów, a wiele z nich zostało odstrzelonych na rozkaz. W pierwszej kolejności było to drapieżniki – tygrysy, lwy, hieny, pantery i inne. Podczas kolejnego rozstrzelania życie straciły słonie. Po kapitulacji Wrocławia zoo zostało ograbione. Z 2500 zwierząt przetrwało zaledwie 500 – w czerwcu 1945 roku rozdzielono je pomiędzy ogrody zoologiczne w Krakowie, Łodzi i Poznaniu.
Odbudowa ogrodu rozpoczęła się dopiero w 1947 roku, kiedy Rada Naukowa Uniwersytetu Wrocławskiego powołała na stanowisko dyrektora Karola Łukaszewicza – biologa, rysownika, a przede wszystkim pasjonata i wizjonera. Już w 1948 roku udało się ponownie otworzyć ogród dla publiczności. Łukaszewicz przez lata odbudowywał zoo z gruzów i sukcesywnie je powiększał. W 1956 roku dzięki jego staraniom teren ogrodu wzbogacił się o ponad 15 hektarów – tereny po Wystawie Ziem Odzyskanych. Plany nowoczesnych pawilonów opracował młody architekt Tadeusz Zipser, ale z powodu braku środków zrealizowano je tylko częściowo.
Przez kolejne dekady zoo rozwijało się mimo ograniczeń. Lata 1966-2006 to okres kierowania ogrodem przez Antoniego Gucwińskiego – najbardziej rozpoznawalnego dyrektora w Polsce, dzięki programowi „Z kamerą wśród zwierząt”, który przez 31 lat gościł co tydzień w domach milionów widzów.
Wizerunek ogrodu zmieniał się powoli – zanim zaczęto więcej mówić o dobrostanie zwierząt i edukacji minęły lata. Przełom nastąpił po 2007 roku, kiedy dyrektorem został Radosław Ratajszczak. Podjął decyzję o przekształceniu zoo w spółkę prawa handlowego, co umożliwiło pozyskanie środków na budowę Afrykarium – unikatowego na skalę światową oceanarium poświęconego w całości faunie Afryki. Od otwarcia w 2014 roku odwiedziło je ponad 16 milionów osób, a projekt stał się symbolem nowej ery w historii wrocławskiego zoo.
Dziś ogród jest jedną z najczęściej odwiedzanych atrakcji turystycznych w Polsce, a jednocześnie ważnym ośrodkiem ochrony gatunków zagrożonych. Fundacja ZOO Wrocław – DODO, działająca przy zoo od 2016 roku, wspiera projekty ratunkowe na całym świecie, niosąc pomoc dziesiątkom niedocenianych, ginących zwierząt. Fundacja przekazała już ponad 2 miliony złotych na ochronę siedlisk i gatunków.
Misją współczesnego zoo nie jest eksponowanie zwierząt dla rozrywki, ale ich ochrona, edukacja i prowadzenie programów hodowli zachowawczej. W ubiegłym roku we Wrocławiu przyszły na świat 4 tygrysy sumatrzańskie, krytycznie zagrożone wyginięciem w naturze. Zoo Wrocław, jako jedyny ogród regularnie rozmnaża dzioborożce palawańskie. To tu rodzą się m.in. pantery śnieżne, kanczyle filipińskie, hipopotamy karłowate, oryksy szablorogie, takiny złote, dikdiki, sitatungi, lemury, gibony – gatunki w różnym stopniu zagrożone wyginięciem.
Zoo zmieniło się, bo świat się zmienił. Ale misja – troska o dziką przyrodę – stała się dziś ważniejsza niż kiedykolwiek wcześniej.
Czterodniowe świętowanie
Czwartek rozpocznie się od edukacji. W sali audytoryjnej Afrykarium będzie można posłuchać o zagrożonych pingwinach przylądkowych, zajrzeć w przeszłość ogrodu dzięki archiwalnym fotografiom i wspomnieniom o legendarnych zwierzętach, a także obejrzeć odcinki programu „Z kamerą wśród zwierząt” Hanny i Antoniego Gucwińskich. Nie zabraknie akcentów retro – na odwiedzających w strojach z epoki czekać będą upominki, a spacerujący po ogrodzie członkowie Stowarzyszenia „Krynolina” zadbają o wyjątkowy klimat sprzed dekad.
Równolegle odbywać się będą liczne warsztaty, od papierniczych, przez plastyczne i wodne, po wspinaczkowe i ekologiczne. Fundacja ZOO Wrocław – DODO, Hydropolis, MPWiK, Port Lotniczy Wrocław, Odra Centrum, Toyota Długołęka, Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju, Muzeum Poczty i Telekomunikacji, Kolejkowo i inne zaprzyjaźnione instytucje będą prowadzić interaktywne działania edukacyjne i zabawy dla dzieci.
Przez cały dzień odbywać się będą też pokazowe karmienia zwierząt – od specjalnego karmienia krokodyli i kotików, przez stoisko na temat nietoperzy, po pogadanki opiekunów zwierząt.
W programie także spotkanie z ZOO Gangiem, gra detektywistyczna dla rodzin śladem detektywa Gibowskiego, która potrwa przez 12 miesięcy różnych wyzwań (ale warto rozpocząć już teraz!), czy prezentacja historycznych tabliczek na wystawie na poziomie 0 Afrykarium. Całości dopełni miejska wystawa plenerowa na północnej pierzei Rynku, opowiadająca o historii ogrodu.
Piątek to dzień kulminacji obchodów – już od rana przy głównej bramie pojawi się niespodzianka z poczęstunkiem, a towarzyszyć jej będą zaproszeni Goście i dziennikarze. Następnie będzie można przespacerować się po Afrykarium z obecnym prezesem ZOO Wrocław Tomaszem Jóźwikiem oraz byłym prezesem Radosławem Ratajszczakiem, a następnie w sali audytoryjnej wysłuchać opowieści o realizacji programu „Z kamerą wśród zwierząt” z ust operatora i realizatora pierwszych odcinków, Janusza Sozańskiego. Następnie o historycznych mieszkańcach zoo opowie Jacek Jerzmański. Będzie można także spotkać się z ZOO Gangiem, zadać pytania i zapozować z nimi do wspólnych zdjęć.
Nie zabraknie też strojów z epoki, kolejnych pokazowych karmień i kontynuacji atrakcji z poprzedniego dnia – w tym gier, wystaw, warsztatów i rodzinnych aktywności plenerowych.
Na sobotę zaplanowano prezentację o losach zoo u schyłku II wojny światowej, połączoną ze spacerem historycznym po ogrodzie. przez cały czas będzie można oglądać odcinki kultowego programu Państwa Gucwińskich, wziąć udział w rodzinnej grze detektywistycznej czy zajrzeć do miniaturowego Wrocławia od Kolejkowa. Na dzieci i dorosłych czekać będą wystawy i działania twórcze, a harmonogram karmień ponownie zapewni wyjątkowe spotkania ze zwierzętami i ich opiekunami.
Niedziela będzie dniem rodzinnego relaksu i kontynuacji najciekawszych wydarzeń weekendu. Nie zabraknie okazji do poznania sekretów pracy opiekunów, udziału w warsztatach, zabawy w odkrywców z detektywem Gibonowskim czy obejrzenia jubileuszowych wystaw. Kto jeszcze nie widział mobilnej makiety Wrocławia, czy historycznych tabliczek – będzie miał ostatnią szansę.
Szczegółowy harmonogram
-
Czwartek, 10 lipca 2025
11:00-12:00 ZOO Wrocław na ratunek pingwinom przylądkowym – wykład Pawła Boreckiego w sali audytoryjnej Afrykarium
12:00-13:00 – Pussi, Turridu, Theodor – zwierzęta wrocławskiego zoo we wspomnieniach sprzed lat – prezentacja Jacka Jerzmańskiego, ogrodnika ZOO Wrocław i pasjonata historii w sali audytoryjnej Afrykarium
13:00-14:00 – Kiedyś to było – opowieść wspominkowa dr. Jana Śmiełowskiego – sala audytoryjna Afrykarium
10:00-11:00 i 14:00-18:00 – „Z kamerą wśród zwierząt” – pokaz archiwalnych odcinków programu Hanny i Antoniego Gucwińskich – sala audytoryjna Afrykarium
13:15 – spotkanie z ZOO Gangiem + spacer. Zbiórka przy mapie zoo za bramą główną
10:00-13:00 – Przebierz się i przyjdź do zoo – dla tych, którzy w dniu 10 lipca przebiorą się w strój z epoki (im starsza, tym lepsza – przenieśmy zoo w czasie o 160 lat!) czekają drobne gadżety w pobliżu Terrarium na stoisku zoo. Ilość upominków ograniczona, kto pierwszy ten lepszy!
10:00-15:00 – Stoisko Fundacji ZOO Wrocław – DODO w pobliżu Terrarium
10:00-16:00 – Kupa słonia nie taka straszna – warsztaty Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju (w pobliżu Słoniarni)
11:00-16:00 – Podróż w czasie w strojach z epoki – spotkania ze Stowarzyszeniem Rekonstrukcji Historycznej i Kostiumingu „Krynolina” (w pobliżu Ptaszarni)
10:00-18:00 – Porusz Serce – szkolenia pierwszej pomocy RKO i AED z Uniwersytetem Medycznym (w pobliżu Słoniarni)
10:00-18:00 – Zbuduj łódkę z kory – warsztaty Odra Centrum (Odrarium)
10:00-18:00 – Wrocław w miniaturze – Kolejkowo – mobilna makieta (Afrykarium, poziom -1)
10:00-18:00 – Zostań kozicą – ruchoma ścianka wspinaczkowa Everest (w pobliżu Słoniarni)
10:00-18:00 – Wszystko zaczyna się od wody – #PijKranówkę – stoisko MPWiK obok Wiejskiej Zagrody
10:00-18:00 – Dlaczego woda nie płonie – warsztaty Hydropolis obok Wiejskiej Zagrody
10:00-18:00 – Zwierzęca zabawa pieczątkowa – warsztaty plastyczne dla dzieci w pobliżu Afrykarium obok Wiejskiej Zagrody
10:00-18:00 – Odciśnij ślad historii wraz z Toyotą Długołęka – zabawa plastyczna dla dzieci, gdzie samochód staje się “płótnem” – w pobliżu Afrykarium obok Wiejskiej Zagrody
10:00-18:00 – Jak podróżują zwierzęta – warsztaty Portu Lotniczego Wrocław obok Żyrafiarni
10:00-18:00 – Poznaj detektywa Gibonowskiego i rozpocznij śledztwo… – gra rodzinna – odbiór kart w Punkcie Obsługi Klienta
9:00-18:00 – Tabliczki z historią – wystawa historycznych tabliczek, plansz i pamiątek z wrocławskiego zoo w sali ekspozycyjnej Afrykarium na poziomie 0
9:00-18:00 – Świat przyrody na znaczkach pocztowych – wystawa Muzeum Poczty i Telekomunikacji (e)Misja Natura przy wyjściu głównym
10:00-15:00 – Projektowanie znaczków i sztuka kaligrafii – warsztaty Muzeum Poczty i Telekomunikacji, przy wyjściu bramą główną
Miejska wystawa plenerowa o historii ZOO na północnej pierzei Rynku
-
Karmienia pokazowe harmonogram:
9:15 żyrafy siatkowane
10:00 okapi leśne
10:30 karmienie specjalne panter śnieżnych wraz z pogadanką z opiekunem
10:45 wydry
11:00 karmienie pokazowe nosorożca indyjskiego Maruški wraz pogadanką z opiekunem
11:00 hipopotamy nilowe
11:15 karmienie specjalne poza harmonogramem – krokodyle nilowe
12:00 kapibary
12:00 pawiany
12:00 żółwie pustynne
12:00 i 15:00 kotiki
12:30 wydarzenie specjalne – karmienie pokazowe słoni wraz z pogadanką z opiekunem
12:30 manaty
12:45 surykatki
13:00-15:00 wydarzenie specjalne – Obalamy mity o nietoperzach – nietoperzowe stanowisko Sekcji Małych Ssaków przed pawilonem Madagaskaru
13:00 wydarzenie specjalne – karmienie żółwi za Afrykarium wraz z bliskimi spotkaniami z mieszkańcami Terrarium
13:00 foki pospolite
13:00 lemury katta
13:00 karmienie specjalne pelikanów wraz z pogadanką z opiekunem
13:30 pandy małe
14:00 karmienie specjalne na Ranczu wraz z pogadanką z opiekunem
14:00-14:15 wydarzenie specjalne – co jedzą wielbłądy – spotkanie z opiekunami zwierząt kopytnych koło pawilonu Sahary
14:00 pingwiny przylądkowe
14:00 świnie rzeczne
14:00 renifery
16:00 wydarzenie specjalne – pogadanka z opiekunem lwów przy Lwiarni
16:30 karmienie specjalne kotków rudych wraz z pogadanką z opiekunem
-
Piątek, 11 lipca 2025
10:00 – Niespodzianka wraz poczęstunkiem – brama główna zoo – huczna kulminacja obchodów wraz z prezesem ZOO Wrocław i zaproszonymi gośćmi i przedstawicielami mediów
11:00 – Spacer po Afrykarium z byłym prezesem ZOO Wrocław Radosławem Ratajszczakiem i obecnym prezesem Tomaszem Jóźwikiem – zbiórka w holu głównym Afrykarium
12:00-13:00 – Operator i realizator pierwszych odcinków „Z kamerą wśród zwierząt” Janusz Sozański opowie o realizacji programu, sala audytoryjna Afrykarium
12:45-13:45 – Spacer po ogrodzie z ZOO Gangiem – Bożena, Łukasz i Karol opowiedzą o tym, dlaczego nie wolno dokarmiać zwierząt w zoo. Zbiórka przy mapie zoo za bramą główną
14:00-15:00 – Pussi, Turridu, Theodor – zwierzęta wrocławskiego zoo we wspomnieniach sprzed lat – prezentacja Jacka Jerzmańskiego, ogrodnika ZOO Wrocław i pasjonata historii w sali audytoryjnej Afrykarium
10:30-11:00 – Członkowie Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej i Kostiumingu “Krynolina” sami szyją swoje piękne ubiory z epoki. Będzie można zrobić sobie z nimi pamiątkowe zdjęcie przy bramie głównej.
10:00-12:00, 13:00-14:00 i 15:00-18:00 – „Z kamerą wśród zwierząt” – pokaz archiwalnych odcinków programu Hanny i Antoniego Gucwińskich – sala audytoryjna Afrykarium
9:00-18:00 – poznaj detektywa Gibonowskiego i rozpocznij śledztwo… – gra rodzinna – odbiór kart w Punkcie Obsługi Klienta
9:00-18:00 – Wrocław w miniaturze – Kolejkowo – mobilna makieta (Afrykarium, poziom -1)
9:00-18:00 – Świat przyrody na znaczkach pocztowych – wystawa Muzeum Poczty i Telekomunikacji (e)Misja Natura przy wyjściu głównym
9:00-18:00 – Tabliczki z historią – wystawa historycznych tabliczek, plansz i pamiątek z wrocławskiego zoo, w sali ekspozycyjnej Afrykarium na poziomie 0
9:00-19:00 – Odciśnij ślad historii wraz z Toyotą Długołęka – zabawa plastyczna dla dzieci, gdzie samochód staje się „płótnem” – w pobliżu Afrykarium obok Wiejskiej Zagrody
11:00-15:00 – Zwierzęca zabawa pieczątkowa – warsztaty plastyczne dla dzieci
Miejska wystawa plenerowa o historii ZOO na północnej pierzei Rynku
-
Karmienia pokazowe harmonogram:
9:15 żyrafy siatkowane
10:00 okapi leśne
10:00 pogadanka z opiekunem kotików na trapie nad ich wybiegiem
10:30 różne gatunki waranów (parter Terrarium)
10:45 wydry
11:00 hipopotamy nilowe
12:00 kapibary
12:00 pawiany
12:00 wilki
12:00 żółwie pustynne
12:00 i 15:00 kotiki (pierwsze z karmień połączone z urodzinami Elmo)
12:30 manaty
12:45 surykatki
13:00 foki pospolite
13:00 lemury katta
13:00 pelikany
13:30 pandy małe
13:30 rekiny
14:00 pingwiny przylądkowe
14:15 pogadanka o pingwinach (naprzeciwko Karczmy Koala)
14:00 świnie rzeczne
14:00 renifery
16:30 manule
-
Sobota, 12 lipca 2025
12:00-13:30 – Zoo u schyłku II wojny światowej – 45-minutowa prezentacja w sali audytoryjnej Afrykarium i 45-minutowy spacer po zoo z Jackiem Jerzmańskim, ogrodnikiem ZOO Wrocław i pasjonatem historii
10:00-18:00 „Z kamerą wśród zwierząt” – pokaz archiwalnych odcinków programu Hanny i Antoniego Gucwińskich – sala audytoryjna Afrykarium (z przerwą na prezentację 12:00-12:45)
9:00-18:00 – Poznaj detektywa Gibonowskiego i rozpocznij śledztwo… – gra rodzinna – odbiór kart w Punkcie Obsługi Klienta
9:00-19:00 – Wrocław w miniaturze – Kolejkowo – mobilna makieta (Afrykarium, poziom -1)
9:00-19:00 – Świat przyrody na znaczkach pocztowych – wystawa Muzeum Poczty i Telekomunikacji (e)Misja Natura przy wyjściu głównym
9:00-19:00 – Tabliczki z historią – wystawa historycznych tabliczek, plansz i pamiątek z wrocławskiego zoo, w sali ekspozycyjnej Afrykarium na poziomie 0
Miejska wystawa plenerowa o historii ZOO na północnej pierzei Rynku
-
Karmienia pokazowe harmonogram:
9:15 żyrafy siatkowane
10:00 okapi leśne
10:45 wydry
11:00 hipopotamy nilowe
11:00 nosorożce indyjskie
12:00 kapibary
12:00 pawiany
12:00 żółwie pustynne
12:00 i 15:00 kotiki
12:30 słonie indyjskie
12:30 manaty
12:45 surykatki
13:00 foki pospolite
13:00 lemury katta
13:00 pelikany
13:30 pandy małe
14:00 pingwiny przylądkowe
14:00 świnie rzeczne
14:00 renifery
-
Niedziela, 13 lipca 2025
10:00-18:00 „Z kamerą wśród zwierząt” – pokaz archiwalnych odcinków programu Hanny i Antoniego Gucwińskich – sala audytoryjna Afrykarium
9:00-18:00 – Poznaj detektywa Gibonowskiego i rozpocznij śledztwo… – gra rodzinna – odbiór kart w Punkcie Obsługi Klienta
9:00-19:00 – Wrocław w miniaturze – Kolejkowo – mobilna makieta (Afrykarium, poziom -1)
9:00-19:00 – Świat przyrody na znaczkach pocztowych – wystawa Muzeum Poczty i Telekomunikacji (e)Misja Natura przy wyjściu głównym
9:00-19:00 – Tabliczki z historią – wystawa historycznych tabliczek, plansz i pamiątek z wrocławskiego zoo, w sali ekspozycyjnej Afrykarium na poziomie 0
Miejska wystawa plenerowa o historii ZOO na północnej pierzei Rynku
-
Karmienia pokazowe harmonogram:
9:15 żyrafy siatkowane
10:00 okapi leśne
10:00 pogadanka z opiekunem kotików na trapie nad ich wybiegiem
10:45 wydry
11:00 hipopotamy nilowe
11:00 nosorożce indyjskie
12:00 kapibary
12:00 pawiany
12:00 żółwie pustynne
12:00 i 15:00 kotiki
12:30 słonie indyjskie
12:30 manaty
12:45 surykatki
13:00 foki pospolite
13:00 lemury katta
13:00 pelikany
13:30 pandy małe
14:00 pingwiny przylądkowe
14:00 świnie rzeczne
14:00 renifery
15:00 piranie
Foto: mat. prasowe
