Wszystkie róże były kiedyś żółte

Zdjęcie: róża


Rekonstrukcja cech starożytnych róż przeprowadzona przez naukowców z Chin wykazała, iż wspólny przodek tych roślin miał żółte kwiaty. Badacze wskazują, iż ich prace mogą ułatwić hodowcom łączenie różnych cech róż.


Dzisiaj w każdej kwiaciarni można spotkać różnego koloru róże, ale wyniki badań naukowców z Beijing Forestry University w Chinach, które ukazały się na łamach pisma „Nature Plants” (DOI: 10.1038/s41477-025-01955-5) wskazują, iż w dalekiej przeszłości wszystkie róże prawdopodobnie były żółte.


Róże


Róże to popularne rośliny ozdobne, choć mają też inne zastosowania. Wytwarza się z nich na przykład olejek różany wykorzystywany w produkcji perfum. Stosowane są również jako rośliny lecznicze, a wiele gatunków jest jadalnych. Pojawiły się na Ziemi około 40 milionów lat temu. Pochodzą prawdopodobnie z wschodnich części Azji, ale w tej chwili ich zasięg obejmuje rozległe obszary półkuli północnej.


Obecnie róże są najszerzej uprawianymi roślinami ozdobnymi na świecie – stanowią 30 procent światowego rynku kwiatów ciętych. Zresztą uprawiane były już przez starożytnych Sumerów pięć tys. lat temu. Ludzie przez całe stulecia krzyżowali różne gatunki w celu uzyskania pożądanych cech. Dziś gatunków róż jest ponad 200. Mają one szeroki zakres częstotliwości kwitnienia, zapachów i barw.


Zmiany klimatyczne zmuszają hodowców róż do zmiany podejścia z cech czysto estetycznych na hodowlę odmian róż, które są bardziej odporne na czynniki stresowe, takie jak susza, choroby i są łatwiejsze w pielęgnacji. Dokładne zrozumienie pochodzenia i ewolucji róż, zarówno dzikich, jak i uprawnych odmian, może nie tylko przyspieszyć prace hodowlane, ale także pomóc w ochronie zagrożonych odmian.


Wspólny przodek róż był żółty


W swoich pracach naukowcy zebrali 205 próbek ponad 80 gatunków róż. Zsekwencjonowali ich genomy, wykorzystali też metody znane z genetyki populacyjnej oraz innych dziedzin, aby ustalić cechy przodków dzisiejszych gatunków. To pomogło im nakreślić historię ewolucyjną i geograficzną oraz powiązania między gatunkami róż.


Rekonstrukcja wykazała, iż ​​wspólnym przodkiem badanych próbek była roślina o żółtych kwiatach, z pojedynczym rzędem płatków i z siedmioma listkami. W miarę ewolucji i udomowienia róże rozwinęły nowe cechy, w tym nowe kolory.


Badania te pokazały również, iż kiedyś istniała o wiele większa różnorodność zapachów róż, ale zmniejszyła się ona, gdy hodowcy zaczęli skupiać się na innych cechach, takich jak odporności na choroby i długim okresie trwałości po ścięciu. Prace pokazują też, iż wiele cech starych przetrwało w dziko rosnących gatunkach, a hodowcy mogą chcieć je przywrócić.


Autorzy publikacji mają nadzieję, iż ich badania ułatwią hodowcom róż łączenie cech, których oczekują. Prace te mogą również znaleźć zastosowanie w działaniach na rzecz ochrony zagrożonych gatunków róż.


Źródło: Science X Network, IFLScience, fot. Galia/ Wikimedia Commons/ CC BY-SA 3.0