Wspólnota ludzi i rzeki

Na Bugu człowiek ma szansę znaleźć się sam na sam z przyrodą – z wodą, ptakami i innymi mieszkańcami przybrzeżnych trzcinowisk i łęgów

Dawniej kwiecień był czasem wody. Woda stała wszędzie. Przez łąki nie dało się przejść suchą nogą. Rycyki i czajki latały nad głowami, wydając alarmujące dźwięki. W słoneczny dzień jak okiem sięgnąć było niebiesko-żółto od kwitnących kaczeńców i odbijającego się w wodzie nieba. A im bliżej Bugu, tym więcej wody i tym dłużej stała, zasilając szeroko rozlane jeziora starorzecza, tzw. bużyska. Na łąkach znajdowały się liczne szopy służące do przetrzymywania siana, a miedze były porośnięte wierzbami, lipami i brzozami. Tak było jeszcze dwadzieścia parę lat temu. Melioracja pól i wał nad rzeką chroniły okoliczne wsie przed całkowitym zalaniem. Zanim wał powstał, wiosenne wylewy rzeki i roztopy odcinały od świata osady leżące bliżej Bugu. Nieraz na wiele tygodni. (…)

Rzeka wyznaczała kiedyś rytm życia. Wiosną, gdy wylewała, ograniczała możliwość przemieszczania się. Zimą, gdy zamarzała, stawała się drogą prostą do przebycia. Ale rzeka tak łatwo nie zamarza. zwykle stawała na drodze tym, którzy chcieli przeprawić się często nie tyle z jednego brzegu na drugi, ile z jednego świata do drugiego. Bo nasza rzeka bywała też granicą. Między wschodem a zachodem, między Niemcami a Sowietami. (…)

Dziś wciąż dzika, nieuregulowana rzeka przestała być przeszkodą nie do pokonania. Kiedyś potrzebny był przewoźnik. Dziś jeździmy przez rzekę, kiedy nam się podoba – samochodem, rowerami. Najbliższy most mamy w miejscu, w którym od zawsze istniała przeprawa, a pamięć o tym zachowała się w nazwie pobliskiej miejscowości. Nie ma za to promów, które niegdyś skracały drogę. Żeby dotrzeć do Ciechanowca, znajdującego się po drugiej stronie rzeki, muszę nadłożyć kilkanaście kilometrów. Przeprawa promowa oszczędziłaby mi sporo pedałowania. Ale poza mną z promu nie korzystałoby pewnie zbyt wiele osób, jest zatem niepotrzebny.

Poza wielkim i ciągle wspaniale dzikim Bugiem mamy tu też mniejsze rzeczki wpadające do tej wielkiej i te zupełnie małe, jak najbliższa naszego domu Buczynka. Tamtego roku patrzyłam na nią z rosnącym niepokojem. Z dnia na dzień

Fragmenty książki Doroty Filipiak Bug z tobą. Historie o życiu i śmierci na wsi podbużańskiego Podlasia, Paśny Buriat, Kielce 2024

Post Wspólnota ludzi i rzeki pojawił się poraz pierwszy w Przegląd.