Warzywa bulwiaste

3 tygodni temu

Zdjęcie: Warzywa bulwiaste

Warzywa bulwiaste jak ziemniaki czy buraki uprawiane są w zasadzie w każdym ogrodzie. Natomiast są również takie jak topinambur, pasternak czy batat, które w ogrodzie wysiewane czy sadzone są rzadko, a na naszych talerzach w zasadzie się nie pojawiają. A szkoda, bo są źródłem cennych składników odżywczych, a ich uprawa nie jest trudna.

Warzywa bulwiaste

Batat (Ipomoea batatas)
Burak zwyczajny vel burak ćwikłowy (Beta vulgaris)
Chrzan pospolity (Armoracia rusticana)
Pasternak (Pastinaca sativa)
Rzepa (Brassica rapa subsp. rapa)
Seler korzeniowy (Apium graveolens var. rapaceum)
Topinambur (Helianthus tuberosus)
Ziemniak (Solanum tuberosum)

Batat (Ipomoea batatas)

Wilec ziemniaczany vel batat vel patat vel kūmara vel słodki ziemniak– jest gatunkiem byliny i należy do rodziny powojowatych. Pochodzi z Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej. Nie jest znany w dzikim stanie, jest natomiast popularny w uprawie w całej strefie tropikalnej, u nas już często dostępny w sklepach, ale rzadko uprawiany. Bataty kochają ciepło, więc u nas najlepiej udają się uprawiane pod osłonami; ziemia powinna być żyzna i przepuszczalna. Wymagają regularnego podlewania, do wody warto dodawać biohumus. Aby ograniczyć rozwój liści kosztem bulw, należy przycinać pędy.

Bataty są źródłem beta-karotenu, witamin C i E oraz błonnika, polecane zwłaszcza w diecie antyoksydacyjnej. Bataty można piec, gotować, smażyć lub dodawać do zup, dokładnie tak jak nasze tradycyjne ziemniaki, które w przeciwieństwie do batatów nie są słodkie.

Burak zwyczajny vel Burak czerwony vel Burak ćwikłowy (Beta vulgaris)

Burak zwyczajny zwany u nas burakiem czerwonym to gatunek warzywa zaliczany do rodziny komosowatych lub szarłatowatych (w zależności od systemu klasyfikacyjnego). Wszystkie znane odmiany buraka pochodzą od buraka dzikiego, rosnącego do dziś na Bliskim Wschodzie. Buraki wysiewa się wprost do ziemi od wczesnej wiosny do wczesnego lata. Gleba powinna być żyzna, przepuszczalna, o stałej, umiarkowanej wilgotności. Burak czerwony wymaga regularnego podlewania i odchwaszczania, szczególnie w początkowej fazie wzrostu. Burak ćwikłowy powinno się również zasilać naturalnymi nawozami.

Buraki czerwone są bogate w witaminę C, żelazo, kwas foliowy oraz antyoksydanty. Przy tym pomagają obniżyć ciśnienie krwi a także wspierają pracę wątroby. Prawdziwym bogactwem jest sok z buraków, a zwłaszcza sok z kiszonych buraków. Z buraków powstaje również bardzo popularny u nas barszcz czerwony lub barszcz ukraiński. Buraki są również dodatkiem do obiadów w postaci surówki. Robi się z nich przetwory oraz mrożonki. Burak czerwony jest również źródłem barwnika spożywczego.

Chrzan pospolity (Armoracia rusticana)

Chrzan pospolity to gatunek należący do rodziny kapustowatych, który u nas rośnie pospolicie. W ogrodach uprawiany jest powszechnie, bo kto wyobraża sobie kiszenie choćby ogórków bez liści czy korzeni chrzanu? Chrzan najlepiej rośnie na glebach żyznych i przepuszczalnych, ale poradzi sobie również na glebach choćby dość ubogich. Rozmnaża się go poprzez dzielenie kłączy, które sadzi się wiosną albo jesienią.

Posadzony, chrzan sobie po prostu rośnie i nie potrzeba mu żadnych specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Można natomiast usuwać nadmiar liści, żeby kłącza były bardziej dorodne. jeżeli jest susza, to przy okazji podlewania innych warzyw można i jemu dostarczyć nieco wody. Zawiera dużą dawkę witaminy C, a także żelaza oraz fitoncydów, wykazuje działanie przeciwbakteryjne i wspomaga układ odpornościowy.

Chrzan jest popularnym dodatkiem do mięs i wędlin oraz do kiszenia warzyw, zwłaszcza ogórków. Zmieszany z ugotowanymi, startymi buraczkami to bardzo popularna u nas ćwikła z chrzanem. Można go również stosować w formie tartej jako przyprawę. Uważany jest również za naturalny środek przeciw przeziębieniu.

Pasternak (Pastinaca sativa)

Pasternak jest rośliną, która należy do rodziny selerowatych. Ma niewielkie wymagania glebowe, a jego nasiona wysiewa się wiosną wprost do gruntu. Warzywo to jest bardzo odporne i wytrzymałe, rzadko atakują go choroby i szkodniki. Wymaga podlewania w przypadku wystąpienia długich okresów bez deszczu, ale tylko w początkowej fazie wzrostu.

Pasternak zawiera witaminy z grupy B, witaminę C oraz dużą ilość błonnika, wykazuje adekwatności przeciwzapalne i wspiera serce. Jest u nas raczej zapomnianym warzywem, a szkoda bo jest doskonały jako dodatek do zup, gulaszy oraz pieczonych warzyw, ma słodkawy smak i wyjątkowy aromat.

Rzepa (Brassica rapa subsp. rapa)

Kapusta adekwatna typowa vel rzepa adekwatna typowa czyli po prostu rzepa jest podgatunkiem kapusty adekwatnej i należy do rodziny kapustowatych. W naturze nie występuje, jest tylko rośliną uprawną. Ma niewielkie wymagania glebowe i środowiskowe, ale najlepiej rośnie na glebach lekkich i żyznych. Sieje się ją wiosną oraz wczesną jesienią wprost do gruntu. Wymaga umiarkowanego podlewania tylko wtedy, gdy długo nie pada i regularnego odchwaszczania w początkowej fazie wzrostu. Rzepa często pada ofiarą szkodnika: pchełka krzyżowa.

Rzepa jest źródłem witamin C i K a także wapnia, oddziałuje korzystnie na układ odpornościowy i wspiera zdrowie kości. Jest idealnym dodatkiem do sałatek, zup oraz dań jednogarnkowych, podkręcając ich smak dzięki swojej ostrości. Można ją też kisić, co dodatkowo wzmacnia jej adekwatności prozdrowotne.

Seler korzeniowy (Apium graveolens var. rapaceum)

Seler korzeniowy jest rośliną należącą do rodziny selerowatych, która występuje tylko w uprawie. Jest odmianą selera zwyczajnego, który w stanie dzikim jest rośliną powszechnie na świecie występującą. Roślina preferuje gleby żyzne, dobrze nawodnione i lekkie. Seler jest uprawiany z rozsady, a nasiona są wysiewane w doniczkach wczesną wiosną. Seler wymaga regularnego podlewania oraz nawożenia, bo ma wysokie wymagania jeżeli chodzi o żyzność gleby. By bulwa selera była dorodna, trzeba latem odgarnąć ziemię tak, żeby choćby połowa korzenia była widoczna, jeżeli tego nie zrobimy bulwa będzie mała, a seler wypuści całą wiecheć drobnych korzeni.

Seler korzeniowy jest bogaty w witaminy C i K, a także w potas, ma działanie moczopędne i wspomaga trawienie. Zarówno korzeń selera jak również jego liście wykorzystuje się do przyrządzania zup, sosów i sałatek, smaczny jest również pieczony.

Topinambur (Helianthus tuberosus)

Słonecznik bulwiasty vel topinambur vel bulwa to gatunek rośliny z rodziny astrowatych, pochodzący z Ameryki Północnej. W zależności od części świata do której trafił jest traktowany jako roślina jadalna, pastewna albo ozdobna, albo wszystko razem. Raz posadzony często dziczeje i staje się rośliną inwazyjną, gdyż z niezwykle łatwo odradza się z części podziemnych. Topinambur jest rośliną wytrzymałą, o niewielkich wymaganiach glebowych. Dobrze rośnie choćby na słabych glebach, lubi słońce. Sadzi się go wiosną lub jesienią. Wymaga odchwaszczania w początkowej fazie wzrostu, poza tym poradzi sobie doskonale bez naszej ingerencji.

Roślina ta zawiera witaminy z grupy B a także sporo żelaza, poza tym jest bogactwem inuliny, która wspiera regulację poziomu cukru we krwi. Bulwy słonecznika bulwiastego można jeść na surowo, pieczone, gotowane lub smażone. Jego kwiaty pięknie prezentują się zarówno w ogrodzie jak i w wazonie.

Ziemniak vel Kartofel (Solanum tuberosum)

Psianka ziemniak vel ziemniak vel kartofel jest gatunkiem rośliny należącej do rodziny psiankowatych. Warzywa tego przedstawiać nie trzeba, bo trudno spotkać warzywnik, w którym by go nie było. Ziemniaki preferują gleby dość żyzne i przepuszczalne, choć w mniej zasobnych też będą rosnąć. Kartofle sadzi się z końcem marca i w kwietniu, można je uprawiać w gruncie, obsypując tworzy się specyficzne kopczyki. Dobrze również udają się sadzone w wiadrach czy workach. Na początku ważne jest systematyczne odchwaszczanie uprawy kartofli i oczywiście podlewanie w okresach bezdeszczowych.

Ziemniaki są źródłem witaminy C, potasu a także błonnika, do tego mają niski indeks glikemiczny, dzięki czemu mogą być spożywane w diecie cukrzycowej. Kartofle są wszechstronnie używane w kuchni – od tych po prostu ugotowanych przez frytki, puree, po zapiekanki. Są też bazą wielu sałatek warzywnych, w tym tej najpopularniejszej u nas – sałatki jarzynowej. Kartofle są również stosowane kosmetyczne w postaci maseczek nawilżających.

Fot. główna: Depositphotos.com

Idź do oryginalnego materiału