Czosnek pospolity vel Czosnek zwyczajny (Allium sativum) uprawiamy sadząc wiosną albo jesienią pojedyncze ząbki, z których złożona jest cebula. Ale czosnek można uprawiać sadząc również powietrzne cebulki czosnku. Uprawa czosnku z cebulek powietrznych nie jest trudna, choć zbiory nie są tak spektakularne jak potrafią być z uprawy czosnku z ząbków i na dorodne główki trzeba nieco dłużej czekać.
Cebulki powietrzne czosnku
Cebulki powietrzne czosnku uważane przez niektórych za nasiona czosnku (którymi nie są) tworzą się na szczycie pędów kwiatostanowych. Wiedzieć należy, iż kwiatostany pojawiają się tylko u odmian ozimych czosnku pospolitego, tzw. odmiany wiosenne (czosnek jary) nie kwitną.
Uprawa czosnku z cebulek powietrznych – nasiona czosnku, autor: Stefan.lefnaer, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Nasiona czosnku nie zawiązują się, gdyż kwiaty u odmian uprawnych są płonne. Natomiast między kwiatami tworzy się około 20-30 cebulek powietrznych, służących do wegetatywnego rozmnażania czosnku. Mają one kanciastą budowę i osiągają maksymalnie 1 cm średnicy. Zdarza się również, iż kwiaty nie pojawiają się wcale, a na szczycie pędu tworzą się jedynie cebulki powietrzne.
Jeśli zależy nam na dorodnych główkach czosnku, to oczywiście czosnek się ogławia, czyli pędy kwiatostanowe się usuwa, żeby roślina nie traciła energii. jeżeli natomiast planujemy rozmnożyć czosnek zwyczajny z cebulek powietrznych, wówczas pędy kwiatostanowe się zostawia.
Uprawa czosnku z cebulek powietrznych
Jeśli nie mamy dostępu do cebulek powietrznych czosnku zwyczajnego, musimy sobie sami takie cebulki wyhodować. W tym celu sadzimy jesienią czosnek zimowy.
Część czosnków ogławiamy, a części pozwalamy zakwitnąć. Dostarczą nam one cebulek powietrznych. Z każdego kwiatostanu uzyskamy około 20 sztuk cebulek, które wykorzystamy do dalszej uprawy. Wybieramy te najdorodniejsze, nieuszkodzone i zdrowe.
Kiedy sadzić czosnek z cebulek powietrznych
Czosnek z cebulek powietrznych najlepiej jest sadzić jesienią w sezonie, w którym zostały cebulki zebrane. I nie dlatego, iż nie można ich sadzić kolejnej wiosny, ale dlatego, iż ciężko jest je przezimować w warunkach domowych. jeżeli będą miały zbyt ciepło, wyschną, za dużo wilgoci (w sobie bo lato było deszczowe lub wokół) to dopadnie je choroba grzybowa. Można próbować przechowywać je w lodówce, w pojemniku na warzywa, ale to naprawdę wyzwanie. Jeśli komuś się uda przechować je w dobrej kondycji do wiosny, to można je sadzić już wczesną wiosną. By cebulki powietrzne miały szansę przetrwać, najlepiej jest je przechowywać do czasu sadzenia w kwiatostanach.
Uprawa czosnku z cebulek powietrznych, autor: Stefan.lefnaer, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
By jednak mieć satysfakcjonujące plony, uprawa czosnku z cebulek powietrznych powinna zaczynać się jesienią w sezonie, w którym cebulki zostały zebrane. Plony z nasadzeń jesiennych są wyższe niż te z wiosennych, a główki bardziej dorodne.
Jak sadzić czosnek z cebulek powietrznych
Uprawa czosnku z cebulek powietrznych może być prowadzona na osobnej grządce, ale równie dobrze można cebulki powtykać gdzie tylko jest miejsce, choćby wśród truskawek czy wśród warzyw. Będzie wówczas chronił uprawy przed szkodnikami, na wiele bowiem owadów czosnek zwyczajny działa odstraszająco. W uprawie czosnku istotną rolę odgrywa dobre sąsiedztwo warzyw i złe sąsiedztwo warzyw.
Cebulki powietrzne sadzi się na głębokości 3-5 cm. Nie trzeba przy tym pilnować by piątka była skierowana ku dołowi. Można je po prostu wysiać jak inne nasiona. Najlepiej jest umieszczać po jednej cebule w dołkach oddalonych od siebie o 5-10 cm.
Gdy zaschną ich liście, czosnek należy wykopać. W przypadku tych sadzonych jesienią będzie to lipie, a tych sadzonych wiosną sierpień i wrzesień. Będą to główki różnej wielkości, maksymalnie wielkości orzechów włoskich, ale nie będą podzielone na ząbki. Te największe można przeznaczyć do spożycia, te małe zasadzić znów późną jesienią lub wczesną wiosną. Kolejne zbiory to będą już typowe, pełne ząbków główki czosnku.
Kwitnący czosnek pozostawiony sam sobie na grządce wysieje się sam.
Warunki dla uprawy czosnku z cebulek powietrznych
By uprawa czosnku z cebulek powietrznych przyniosła oczekiwane plony, trzeba je sadzić w miejscach ciepłych i dobrze nasłonecznionych. Ziemia powinna być żyzna, pulchna i przepuszczalna, najlepiej kompostowa, albo ziemię przed sadzeniem można z kompostem wymieszać. Dobrze jest też przed sadzeniem zaprawić cebulki. I nie musi to być jakiś specjalny, drogi preparat, świetnie do tego celu nadaje się choćby mączka bazaltowa.
Bardzo ważne dla czosnku jest, by sadząc cebulki stosować zasady płodozmianu. Czosnek nie powinien rosnąć w kolejnych latach w tym samym miejscu, ani też w miejscach, gdzie rosły inne warzywa cebulowe.
Płodozmian warzyw
Uprawa czosnku z cebulek powietrznych powinna być systematycznie odchwaszczana, a gdy nie pada należy ją podlewać. Czosnek lubi stale umiarkowanie wilgotne podłoże, źle znosi zarówno gdy jest przesuszone jak i przelane.
Fot. główna: H. Zell, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org