Ta popularna roślina przyciąga kleszcze. Masz ją w ogrodzie?

Choć uchodzą za ozdobę ogrodów, są odporne na suszę i niemal bezobsługowe, to mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia. Ich bujna, zacieniona zieleń stwarza idealne warunki do rozwoju kleszczy — pasożytów przenoszących niebezpieczne choroby. Eksperci apelują o rozwagę przy ich sadzeniu.

Raj dla kleszczy: dlaczego paprocie im sprzyjają?

Paprocie tworzą mikroklimat sprzyjający przetrwaniu i rozmnażaniu się kleszczy — wilgotny, chłodny i zacieniony. Dla tych pajęczaków to warunki idealne. Gdy roślina rośnie w pobliżu altany, ścieżki czy miejsca zabaw dzieci, ryzyko kontaktu z pasożytem znacząco wzrasta. Przypadkowe przejście przez gęstą roślinność może skończyć się ukąszeniem.

Borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu: liczby niepokoją

Z danych portalu Nauka w Polsce wynika, iż z roku na rok rośnie liczba przypadków boreliozy i kleszczowego zapalenia mózgu. W 2023 roku odnotowano w Polsce ponad 25 tys. przypadków boreliozy, a w 2024 – już ponad 29 tys. Dla porównania, w 2022 roku było ich niespełna 17 tys.

Liczba przypadków kleszczowego zapalenia mózgu również wzrosła – z 265 w 2019 roku do 793 w 2024 roku. Te dane pokazują, iż zagrożenie jest realne, a jego źródłem może być nie tylko las, ale również własny ogród.

Czy ogrody są bezpieczne?

Wbrew pozorom, zagrożenie ze strony kleszczy nie dotyczy wyłącznie terenów leśnych. Gęsta roślinność w ogrodzie, w tym szczególnie paprocie, pozwala im przetrwać choćby w czasie upałów i suszy. Kleszcze potrafią czekać wiele dni w cieniu na żywiciela — człowieka, psa czy kota.

Jak chronić siebie i bliskich?

Specjaliści zalecają, by unikać sadzenia paproci w miejscach intensywnie użytkowanych, takich jak trawniki, okolice tarasów czy placów zabaw. Ważna jest także pielęgnacja: regularne koszenie trawnika, przycinanie roślin i porządkowanie ogrodu po deszczu. Po każdej aktywności na świeżym powietrzu należy sprawdzić ciało – zwłaszcza zgięcia łokci, kolan, kark i skórę głowy.

Szczepienie i repelenty – ochrona nie tylko w lesie

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Instytut Badawczy przypomina o profilaktyce: jednym z najskuteczniejszych sposobów ochrony jest szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu. Dodatkowo warto stosować repelenty oraz ubrania ochronne podczas prac ogrodowych.

Zwierzęta też są narażone

Właściciele psów i kotów powinni pamiętać, iż zwierzęta mogą przynieść kleszcza do domu. Pasożyt może następnie przejść na pościel, ubrania czy meble tapicerowane — i ostatecznie ukąsić człowieka. Dlatego tak ważne są regularne kontrole sierści zwierząt oraz stosowanie środków ochronnych także dla nich.

Paproć – ozdoba z ryzykiem

Paprocie nie muszą znikać z ogrodów całkowicie. Ich obecność powinna być jednak świadoma i przemyślana. Ta piękna, klasyczna roślina ogrodowa może — niepostrzeżenie — stać się siedliskiem groźnych dla zdrowia pasożytów. Dlatego warto rozważyć, gdzie i w jakich ilościach je sadzić, by cieszyć się ogrodem bezpiecznym dla wszystkich domowników.