Ślaz zaniedbany – adekwatności, zastosowanie i sposoby uprawy tej niedocenianej rośliny

Charakterystyka ślazu zaniedbanego – jak wygląda i gdzie rośnie?

Botaniczny portret ślazu zaniedbanego

Ślaz zaniedbany (Malva neglecta) to roślina jednoroczna lub dwuletnia z rodziny ślazowatych, którą łatwo przeoczyć na miejskich skwerach, nieużytkach czy przydrożach. Często mylony z innymi dziko rosnącymi roślinami, w rzeczywistości kryje w sobie ogromne bogactwo adekwatności i potencjału zastosowań. Jest to gatunek o rozłożystym pokroju, niskim wzroście (zwykle 10–40 cm), o płożących łodygach i okrągławych liściach z karbowanym brzegiem.

Kwiaty są drobne, bladoróżowe lub liliowe z ciemniejszymi żyłkami, osadzone w kątach liści, pojawiają się od maja do września. Owocem jest rozłupnia przypominająca kształtem małe serduszko lub tarczkę, przez co potocznie bywa nazywana „serduszkiem Matki Boskiej”. Co ciekawe, ślaz ten bywa często niezauważany właśnie ze względu na swój niepozorny wygląd, choć w medycynie ludowej zajmuje miejsce o wiele bardziej znaczące.

Naturalne siedliska i zasięg występowania

Roślina ta jest bardzo rozpowszechniona w całej Europie, także w Polsce, gdzie występuje pospolicie. Najczęściej można ją spotkać w miejscach ruderalnych, na ugorach, skrajach pól, w ogródkach, a choćby w szczelinach chodników. Świetnie sobie radzi w glebach ubogich, gliniastych lub piaszczystych, preferuje stanowiska dobrze nasłonecznione, ale znosi również półcień.

Ze względu na swoją odporność, ślaz zaniedbany jest typową rośliną ruderalną i pionierską – pojawia się tam, gdzie inne gatunki mają trudności z przetrwaniem. Rośnie również na glebach zasolonych, co czyni go interesującym z punktu widzenia fitoremediacji.

Cechy przystosowawcze i biologia rośliny

Ślaz zaniedbany wykazuje dużą odporność na suszę, co zawdzięcza bogatemu systemowi korzeniowemu oraz zawartości śluzów w tkankach. Te adekwatności pozwalają mu przetrwać choćby w skrajnie niekorzystnych warunkach, czyniąc go rośliną samowystarczalną i niewymagającą interwencji człowieka. Z tego powodu może być również uprawiany w permakulturze lub w ogrodach naturalistycznych, gdzie pełni rolę rośliny wspomagającej równowagę ekologiczną.

Roślina bardzo łatwo się rozsiewa – wystarczy, iż kilka owoców opadnie na ziemię, by pojawiły się kolejne egzemplarze w następnym sezonie. Dzięki temu śłaz może pełnić funkcję rośliny okrywowej, zabezpieczającej glebę przed erozją, a przy okazji dostarczać surowca zielarskiego.

Różnice między ślazem zaniedbanym a ślazem dzikim

Warto zaznaczyć, iż śłaz zaniedbany (Malva neglecta) bywa często mylony ze śłazem dzikim (Malva sylvestris). Ten drugi osiąga znacznie większe rozmiary, ma intensywniej wybarwione kwiaty i bardziej wyprostowany pokrój. Obie rośliny wykazują podobne adekwatności lecznicze, jednak śłaz zaniedbany jest bardziej rozpowszechniony i łatwiej dostępny dla zbieraczy ziołowych w środowisku miejskim i wiejskim.

Śłaz zaniedbany ma delikatniejsze działanie niż jego „dziki kuzyn”, przez co jest częściej wykorzystywany w produktach dla dzieci, osób starszych oraz w kosmetyce naturalnej dla skóry wrażliwej. Jest to także jeden z powodów, dla których warto umieć go rozpoznać i nauczyć się zbierać w odpowiednich warunkach.

Tradycja i symbolika rośliny w kulturze ludowej

Choć dziś ślaz zaniedbany jest traktowany często jako „chwast”, to w dawnej tradycji ludowej był on rośliną otaczającą domostwa, ogrody klasztorne i wiejskie ogródki, służąc nie tylko jako zioło, ale również jako amulet ochronny. Wierzono, iż chroni przed złymi duchami, uspokaja dzieci i sprzyja płodności. Jego obecność w otoczeniu była symbolem gościnności i opieki domowego ogniska.

W niektórych regionach Polski zbierano kwiaty ślazu zaniedbanego na święto Matki Boskiej Zielnej, wiążąc z nim szczególne adekwatności lecznicze i duchowe. Roślina była też wykorzystywana w obrzędach przejścia, zwłaszcza w formie kąpieli lub okładów dla kobiet po porodzie.

Dlaczego dziś warto zainteresować się tą rośliną?

Powrót do natury i rosnące zainteresowanie fitoterapią sprawiają, iż ślaz zaniedbany zaczyna wracać do łask – zarówno w zielarstwie ludowym, jak i w ekologicznej pielęgnacji oraz kuchni roślinnej. Coraz więcej osób dostrzega jego potencjał jako rośliny łatwej w uprawie, wszechstronnej i niezwykle delikatnej w działaniu. W dobie przemęczenia i nadmiaru bodźców, właśnie takie ciche, niepozorne rośliny mogą stać się sojusznikiem zdrowia, spokoju i harmonii.

Jeśli zależy Ci na samodzielnym zbieraniu ziół, uprawie roślin leczniczych, a także zgłębianiu wiedzy o zapomnianych gatunkach – ślaz zaniedbany to świetny punkt wyjścia. W kolejnych częściach artykułu dowiesz się, jakie dokładnie substancje czynne zawiera, jak go stosować w praktyce, jak przygotować napary i okłady oraz jak go uprawiać choćby na niewielkiej przestrzeni.

Właściwości lecznicze ślazu zaniedbanego – skarbnica śluzów, flawonoidów i łagodzącej mocy

Skład chemiczny – co czyni ślaz tak wartościowym?

Ślaz zaniedbany (Malva neglecta) zawiera szereg substancji aktywnych, które sprawiają, iż roślina ta od wieków wykorzystywana jest w ziołolecznictwie ludowym oraz fitoterapii klinicznej. Kluczowym składnikiem są śluzowate polisacharydy – to właśnie one odpowiadają za łagodzące, osłaniające i przeciwzapalne adekwatności tej rośliny.

W składzie znajdziemy również:

• flawonoidy (antyoksydanty o działaniu przeciwzapalnym i przeciwutleniającym),
• garbniki (działające ściągająco i przeciwbakteryjnie),
• kumaryny (o adekwatnościach uspokajających i lekko rozkurczowych),
• witaminy A, C, E – wspomagające regenerację tkanek i odporność,
• sole mineralne, w tym wapń, żelazo, cynk i magnez.

Taka kompozycja substancji aktywnych sprawia, iż ślaz działa łagodząco na błony śluzowe, wspomaga procesy gojenia oraz wzmacnia barierę ochronną skóry i układu oddechowego.

Działanie osłaniające i przeciwzapalne

Najważniejszym aspektem leczniczym ślazu zaniedbanego jest jego zdolność do łagodzenia podrażnień – zarówno wewnętrznych (np. w obrębie gardła, przełyku, żołądka), jak i zewnętrznych (na skórze, w stanach zapalnych skóry, ranach, otarciach). Śluzy roślinne tworzą ochronny film, który powleka błony śluzowe i skórę, co redukuje stan zapalny, pieczenie, swędzenie i przyspiesza regenerację.

Dzięki temu ślaz stosowany jest m.in. przy:

• kaszlu suchym i męczącym,
• stanach zapalnych gardła i krtani,
• problemach z przełykaniem, refluksie i zgadze,
• wrzodach żołądka i stanach zapalnych jelit,
• zapaleniach pęcherza i dróg moczowych,
• oparzeniach, wypryskach, łuszczycy, egzemie,
• pieluszkowym zapaleniu skóry u niemowląt.

To roślina o delikatnym, ale skutecznym działaniu, dzięki czemu polecana jest choćby dzieciom i osobom starszym, których organizmy są bardziej wrażliwe na silne środki farmakologiczne.

Wsparcie dla układu oddechowego i trawiennego

Ślaz zaniedbany to prawdziwy sojusznik układu oddechowego. W przypadku infekcji górnych dróg oddechowych działa jako naturalny „balsam”, który łagodzi suchy, męczący kaszel, zmniejsza odruch kaszlowy i ułatwia odkrztuszanie.

Z kolei w układzie pokarmowym działa osłaniająco na błonę śluzową żołądka i jelit, zmniejszając uczucie pieczenia, bólu i skurczów. Napar ze ślazu poleca się osobom cierpiącym na wrzody, nadżerki, refluks i wrażliwość na niektóre produkty spożywcze.

Wspomaga także działanie jelit w sposób łagodnie przeczyszczający – nie drażniąc, ale nawilżając śluzówkę i ułatwiając przesuwanie się treści pokarmowej.

Zastosowanie w pielęgnacji skóry

Coraz częściej ślaz zaniedbany pojawia się w składach kosmetyków naturalnych – kremów, balsamów, maści i emulsji przeznaczonych dla cery wrażliwej, atopowej, skłonnej do reakcji alergicznych. W formie wyciągu roślinnego lub naparu, stanowi łagodzącą bazę do pielęgnacji delikatnej skóry niemowląt i osób starszych.

Świetnie sprawdza się również jako baza do:

• okładów na oparzenia słoneczne i podrażnienia,
• toników do twarzy dla skóry naczyniowej i wrażliwej,
• kąpieli leczniczych w AZS, łuszczycy, pokrzywkach,
• domowych kremów łagodzących na ugryzienia i zaczerwienienia.

Dzięki wysokiej zawartości śluzów, flawonoidów i witaminy E, ślaz wspiera regenerację naskórka, nawilża, łagodzi i wzmacnia funkcję ochronną skóry.

Wewnętrzne i zewnętrzne formy stosowania

Ślaz zaniedbany można stosować w różnych postaciach:

• napar – najczęstsza forma, stosowany doustnie i zewnętrznie,
• macerat na zimno – idealny do picia w stanach zapalnych gardła i przełyku,
• maść lub żel ślazowy – gotowe preparaty apteczne lub domowej roboty,
• płukanka – do gardła, jamy ustnej i narządów intymnych,
• okład – z liści lub naparu, stosowany na oczy, skórę, stany zapalne,
• kąpiel ślazowa – szczególnie polecana dla dzieci, niemowląt i osób z AZS.

Co ważne – ślaz zaniedbany jest rośliną całkowicie bezpieczną, nie wykazuje adekwatności toksycznych ani alergizujących. Jego działanie jest powolne, ale bardzo skuteczne przy regularnym stosowaniu. W kolejnej części przyjrzymy się, jak ślaz wykorzystywany był w tradycyjnej medycynie ludowej i jakie miał znaczenie w dawnych kulturach.

Tradycyjne zastosowania ślazu zaniedbanego – dziedzictwo medycyny ludowej i kultury

Roślina o długiej historii leczniczej

Ślaz zaniedbany od wieków zajmuje ważne miejsce w zielarskich tradycjach Europy, Azji i Bliskiego Wschodu. Znany był już w starożytności – stosowali go Grecy, Rzymianie i Persowie. W ziołolecznictwie ludowym wykorzystywano zarówno liście, kwiaty, jak i młode pędy – przygotowywano z nich okłady, kataplazmy, herbatki i odwary.

W Polsce ślaz nazywano niekiedy „ślazówką” lub „ślazikiem” i stosowano jako roślinę pierwszej potrzeby przy przeziębieniach, kaszlu, gorączce, oparzeniach i owrzodzeniach. Zbierany był latem – najczęściej między czerwcem a sierpniem – i suszony w zacienionych, przewiewnych miejscach, aby zachował swoje śluzowate adekwatności.

Wierzono, iż ślaz to „zioło łagodności i ukojenia” – nie tylko dla ciała, ale i dla duszy. Stosowano go także w praktykach oczyszczających, do okładów na oczy i gardło, a choćby w ludowych rytuałach ochronnych.

Zioło dla dzieci, kobiet i starszych

W wielu regionach Europy ślaz był szczególnie polecany:

• niemowlętom i dzieciom – przy kaszlu, kolkach, problemach trawiennych i wysypkach skórnych,
• kobietom w ciąży i połogu – dla wzmocnienia organizmu, łagodzenia zgagi, infekcji intymnych i poporodowych obrzęków,
• osobom starszym – jako zioło łagodzące dolegliwości reumatyczne, zaparcia, choroby układu oddechowego i stany zapalne skóry.

Napar ze ślazu był popularnym środkiem „na wszystko, co piecze i swędzi” – od gardła po skórę. Zewnętrznie stosowano go również na oparzenia, czyraki, zadrapania, wypryski i egzemy.

W ludowej tradycji ślaz uważany był za roślinę neutralną energetycznie – czyli nie rozgrzewał ani nie wychładzał organizmu, dzięki czemu mógł być stosowany niezależnie od konstytucji ciała i pory roku.

Symbolika i przekazy kulturowe

Ślaz był nie tylko rośliną leczniczą, ale też rośliną symboliczną. W wielu kulturach uchodził za znak czułości, opieki i uzdrawiającej obecności natury. Kwiaty ślazu, delikatne i efemeryczne, symbolizowały łagodność, miłość macierzyńską i uzdrawiającą siłę żeńskiej energii.

W niektórych regionach uważano, iż ślaz zasadzony przy wejściu do domu chroni mieszkańców przed złymi energiami, a jego liście zawinięte w chusteczkę i włożone pod poduszkę miały sprzyjać łagodnemu snu.

W ludowych podaniach mówiło się też, iż jeżeli ktoś poda choremu napar z ślazu z sercem pełnym troski, ten szybciej wróci do zdrowia – nie tylko dzięki adekwatnościom rośliny, ale i intencji, z jaką została zebrana.

Współczesne odkrycia potwierdzają tradycję

Współczesne badania fitochemiczne i farmakologiczne potwierdzają wiele z dawnych zastosowań ślazu zaniedbanego. Dziś wiadomo, że:

• ślazy działają osłaniająco na błony śluzowe górnych dróg oddechowych i przewodu pokarmowego,
• wyciągi z kwiatów ślazu hamują stany zapalne i wspomagają regenerację naskórka,
• napary i odwary z liści mają działanie lekko przeczyszczające, łagodzące i przeciwbakteryjne.

W niektórych badaniach podkreśla się także potencjał antyoksydacyjny i cytoprotekcyjny ślazu, co może w przyszłości przełożyć się na jego wykorzystanie w terapiach wspomagających leczenie stanów zapalnych jelit, astmy, czy atopowego zapalenia skóry.

Integracja tradycji z nowoczesnością

Dzisiejsza fitoterapia i kosmetologia coraz częściej wraca do zapomnianych roślin takich jak ślaz zaniedbany, nie tylko ze względu na ich skuteczność, ale także delikatność działania i brak efektów ubocznych. To doskonały przykład, jak mądrość ludowa i nauka mogą się spotkać, tworząc bezpieczne, zrównoważone podejście do zdrowia i pielęgnacji.

Ślaz – niepozorna roślina z przydroży i ogrodowych zakątków – staje się na nowo bohaterem zielarskich apteczek, domowych kosmetyczek i naturalnych terapii. W ostatniej części przyjrzymy się, jak go rozpoznać, gdzie zbierać, jak uprawiać oraz jak wykorzystać jego pełen potencjał w codziennym życiu.

Flora Pittsburghensis

Jak rozpoznać, zbierać i uprawiać ślaz zaniedbany w zgodzie z naturą

Charakterystyczne cechy ślazu zaniedbanego

Ślaz zaniedbany (Malva neglecta) to roślina łatwa do przeoczenia – skromna, niska, często płożąca się po ziemi. Ale właśnie w tej niepozorności kryje się jego siła. Rośnie dziko w wielu miejscach – na przydrożach, nieużytkach, pod płotami i w ogrodach – i dzięki temu jest łatwo dostępny dla osób praktykujących zielarstwo lokalne i zgodne z zasadami permakultury.

Charakterystyczne cechy, które pozwalają go rozpoznać to:

• liście o kształcie okrągławym lub nerkowatym, lekko pofałdowane, z widocznymi nerwami, delikatne w dotyku,
• kwiaty jasnoróżowe lub blade liliowe, z delikatnymi prążkami, osadzone w kątach liści,
• pędy płożące lub wzniesione, łatwo ukorzeniające się w kontakcie z ziemią,
• owoce w formie charakterystycznych, dyskowatych rozłupni przypominających miniaturowe serki.

Roślina osiąga zwykle wysokość do 30 cm, ale dzięki rozłogom może tworzyć rozległe, gęste kobierce.

Gdzie i kiedy zbierać ślaz

Optymalny czas zbioru liści to maj–lipiec, natomiast kwiaty najlepiej zbierać od czerwca do sierpnia, w suche, słoneczne dni, gdy są w pełni rozwinięte. Najlepiej ścinać je manualnie lub nożyczkami, uważając, by nie uszkodzić korzeni i pozostawić część rośliny do dalszego wzrostu. Zasady etycznego zbioru (foragingu) mówią: zbieraj tylko tyle, ile potrzebujesz i zawsze zostaw część dla owadów i innych ludzi.

Do suszenia wybieraj zacienione, przewiewne miejsca, aby zachować jak najwięcej śluzów roślinnych i związków czynnych. Po wysuszeniu przechowuj materiał zielarski w szklanych słojach lub papierowych torbach z dala od wilgoci i światła.

Uprawa ślazu zaniedbanego w ogrodzie

Choć dziko rosnący ślaz często uznawany jest za „chwast”, jego uprawa w przydomowym ogródku ma wiele zalet:

• roślina jest odporna na suszę i ubogą glebę – rośnie choćby w miejscach trudnych dla innych gatunków,
• dobrze znosi pełne słońce i półcień,
• przyciąga owady zapylające, w tym pszczoły i trzmiele, co sprzyja bioróżnorodności,
• może być stosowana jako roślina okrywowa, zapobiegająca erozji gleby i wzbogacająca ją w materię organiczną.

Wysiew nasion najlepiej przeprowadzić wczesną wiosną, bezpośrednio do gruntu. Nasiona kiełkują szybko, a rośliny dobrze się rozrastają. jeżeli chcesz mieć dostęp do świeżych liści i kwiatów przez cały sezon, warto co kilka tygodni wysiewać kolejne partie.

Dobrze jest również sadzić ślaz w pobliżu roślin wymagających osłony przed słońcem lub szkodnikami – jego obecność sprzyja równowadze biologicznej ogrodu.

Ślaz jako element dzikiej permakultury

Dzięki swoim adekwatnościom bioindykacyjnym i leczniczym, ślaz zaniedbany coraz częściej pojawia się w koncepcjach ogrodnictwa permakulturowego i ogrodów naturalistycznych. Może pełnić funkcję:

• rośliny osłonowej, chroniącej glebę przed nadmiernym wysychaniem,
• zielonego nawozu, który po ścięciu wzbogaca kompost,
• pokarmu dla ludzi i zwierząt – jego młode liście można jeść na surowo, a susz podawać np. królikom czy kurczakom.

Warto rozważyć ślaz jako roślinę leczniczą i użytkową w ogrodach edukacyjnych, terapeutycznych czy społecznych – tam, gdzie zieleń spotyka się z troską o zdrowie, wiedzę i wspólnotę.

W ostatniej części artykułu zajmiemy się tym, jak praktycznie wykorzystywać ślaz zaniedbany na co dzień – zarówno w kuchni, jak i w domowej apteczce oraz pielęgnacji ciała.

Domowe zastosowania ślazu zaniedbanego – od kuchni po kosmetykę

Ślaz w kuchni – nie tylko dla smakoszy dzikiej kuchni

Choć ślad kulinarny ślazu zaniedbanego bywa subtelny, jego wartość odżywcza i tekstura liści sprawiają, iż z powodzeniem może być wykorzystywany jako zielony dodatek do sałatek, zup, smoothie i past warzywnych. Młode liście są delikatne, lekko orzechowe i soczyste, szczególnie wiosną, zanim roślina zacznie kwitnąć. Starsze liście i pędy można blanszować lub dodawać do dań gotowanych – ich adekwatności śluzowe świetnie sprawdzają się jako naturalny zagęstnik, np. w zupach typu krupnik czy krem.

Kwiaty ślazu można wykorzystać do ozdabiania dań – mają subtelny smak i pięknie prezentują się na talerzu. Suszone kwiaty nadają się do herbat ziołowych, które nie tylko smakują łagodnie, ale też działają osłonowo na układ pokarmowy i oddechowy.

Do celów kulinarnych warto łączyć ślaz z innymi roślinami jadalnymi o podobnym działaniu, jak babka lancetowata, mlecz, pokrzywa czy szczaw – tworząc w ten sposób kompozycje pełne witamin, minerałów i prozdrowotnych adekwatności.

Ślaz jako naturalny lek – domowa apteczka z łąki

Dzięki wysokiej zawartości związków śluzowych, antocyjanów, garbników i flawonoidów, ślaz zaniedbany jest od wieków wykorzystywany w ziołolecznictwie ludowym, szczególnie w leczeniu stanów zapalnych błon śluzowych i skóry. Najczęstsze formy zastosowania to:

• napary z suszonych liści lub kwiatów – łagodzą kaszel, chrypkę, stany zapalne gardła i jamy ustnej, działają powlekająco na układ pokarmowy i mogą być pomocne przy refluksie lub wrzodach,
• okłady i kompresy z naparu – stosowane na oparzenia, rany, ukąszenia owadów, a także przy stanach zapalnych skóry,
• domowe syropy i maceraty na zimno, które zachowują delikatne śluzy roślinne i działają osłonowo.

Roślina ta może być stosowana u dzieci i osób starszych, ponieważ działa łagodnie i bezpiecznie, bez ryzyka podrażnień czy interakcji z lekami. Warto pamiętać, iż suszone liście należy przechowywać maksymalnie 12 miesięcy – potem tracą część swoich adekwatności.

Kosmetyka naturalna ze ślazem – ukojenie dla skóry

Coraz częściej kosmetyki naturalne sięgają po ekstrakty z Malva neglecta – zwłaszcza w produktach przeznaczonych do cery wrażliwej, podrażnionej, suchej lub atopowej. Dzięki adekwatnościom przeciwzapalnym i nawilżającym, ślaz działa łagodząco, regenerująco i ochronnie.

Domowe zastosowania to m.in.:

• toniki do twarzy z naparu ślazu – idealne po demakijażu lub ekspozycji na słońce,
• kąpiele z dodatkiem suszu – działają relaksująco i kojąco na skórę,
• maseczki z liści zmiksowanych z miodem lub jogurtem – przywracają równowagę i nawilżenie naskórka.

W pielęgnacji dzieci ślaz może służyć jako składnik delikatnych płukanek na podrażnienia skóry, pieluszkowe zapalenie czy otarcia.

Zbieraj, uprawiaj, korzystaj – ślaz w rytmie slow life

W czasach, gdy coraz więcej osób szuka naturalnych, dostępnych i bezpiecznych środków wsparcia zdrowia, ślaz zaniedbany powraca na należne mu miejsce – jako cenne ziele dawnych zielarek, roślina dzikiej kuchni i sprzymierzeniec w pielęgnacji ciała. Jego skromność i odporność sprawiają, iż jest symbolem życia w zgodzie z przyrodą – bez pośpiechu, w rytmie pór roku, z uważnością na to, co nas otacza.

Warto włączyć go do swojej codzienności – czy to jako składnik letniej sałatki, czy łagodnego naparu na wieczór. Ślaz zaniedbany może być Twoim codziennym, zielonym sojusznikiem.

FAQ ślaz zaniedbany – najczęstsze pytania i odpowiedzi

Jakie są najważniejsze adekwatności ślazu zaniedbanego?

Ślaz zaniedbany działa łagodząco na błony śluzowe, wspiera układ oddechowy, trawienny i przyspiesza regenerację skóry. Zawiera śluzy, flawonoidy i garbniki.

Gdzie rośnie ślaz zaniedbany w naturze?

Najczęściej można go spotkać na miedzach, nieużytkach, przydrożach i w zaroślach – to roślina pospolita, odporna na trudne warunki glebowe.

Jak przygotować napar z kwiatów ślazu?

Łyżkę suszonych kwiatów zalewamy szklanką letniej wody i odstawiamy na kilka godzin lub podgrzewamy do lekkiego wrzenia – napar można pić lub stosować zewnętrznie.

Czy ślaz zaniedbany nadaje się do uprawy w ogrodzie?

Tak, jest łatwy w uprawie – wystarczy nasłonecznione miejsce i przeciętna gleba. Dobrze znosi suszę i nie wymaga częstego podlewania.

Jakie zastosowanie ma ślaz zaniedbany w kuchni?

Liście i kwiaty można dodawać do sałatek, zup, smoothie lub przygotowywać z nich napoje i dekoracje dań – mają łagodny, lekko słodkawy smak.