Skorzonera – uprawa, pielęgnacja, adekwatności

1 dzień temu

Zdjęcie: Skorzonera

Skorzonera (Scorzonera hispanica) to roślina dwuletnia z rodziny astrowatych, a zaliczana jest do warzyw korzeniowych. Pochodzi z południowej Europy i Azji Zachodniej, a do Polski trafiła już w XVII wieku. Potocznie nazywana jest „czarnym korzeniem” z powodu ciemnej, niemal czarnej skórki pokrywającej korzeń. Miąższ jest jasny, kremowy i ma delikatny, lekko orzechowy smak. W wielu krajach Europy Zachodniej, zwłaszcza w Belgii, Holandii i Niemczech, cieszy się dużym uznaniem jako warzywo zimowe.

Uprawa skorzonery – od siewu do zbioru

Skorzonera to warzywo łatwe w uprawie, choć wymaga cierpliwości – jej cykl wzrostu jest stosunkowo długi.

Stanowisko i gleba: Najlepiej rośnie na glebach lekkich, głęboko uprawionych, próchnicznych i dobrze nawodnionych. Unikaj gleb zwięzłych i kamienistych – mogą powodować deformację korzeni. Stanowisko powinno być słoneczne lub lekko zacienione.

Siew: Nasiona sieje się wprost do gruntu wczesną wiosną – od marca do końca kwietnia. Warto siać w rzędy co 25–30 cm, a w rzędzie co 5–10 cm. Głębokość siewu: ok. 1,5–2 cm.

Pielęgnacja: najważniejsze jest systematyczne odchwaszczanie, szczególnie w pierwszych tygodniach po siewie. Roślina nie wymaga intensywnego nawożenia, ale dobrze reaguje na kompost i nawozy organiczne.

Zbiór: Korzenie zbiera się późną jesienią (październik–listopad), a choćby zimą, o ile ziemia nie jest zamarznięta. Można je także pozostawić w gruncie i wykopywać sukcesywnie, według potrzeby.

Pielęgnacja – jak zadbać o czarny korzeń?

Skorzonera nie jest rośliną kapryśną, ale kilka prostych zabiegów pielęgnacyjnych zapewni jej optymalne warunki wzrostu.

Podlewanie: W okresach suszy warto regularnie podlewać, szczególnie w fazie wzrostu korzeni.
Przerzedzanie: Gdy rośliny podrosną, warto je przerzedzić, zostawiając najsilniejsze co 10–15 cm.
Ochrona przed szkodnikami: Skorzonera jest dość odporna, choć czasami mogą ją atakować mszyce i drutowce. Warto stosować naturalne środki odstraszające, np. wyciąg z czosnku.

Właściwości zdrowotne skorzonery

Skorzonera to prawdziwa bomba pełna witamin i minerałów. Zawiera:

inulinę – naturalny prebiotyk wspomagający florę jelitową (szczególnie polecana diabetykom),
witaminy z grupy B, witaminę C i E,
minerały: potas, wapń, żelazo, fosfor,
błonnik, który wspiera trawienie i daje uczucie sytości.

Działa korzystnie na układ pokarmowy, wspiera odporność, reguluje poziom cukru we krwi i może obniżać cholesterol. To także świetne warzywo dla osób dbających o linię – ma kilka kalorii, a syci na długo.

Zastosowanie skorzonery w kuchni

Choć jej przygotowanie może być nieco kłopotliwe (czarny sok klei się do rąk), warto sięgnąć po ten zapomniany rarytas.

Skorzonera ma delikatny, lekko słodkawy smak z subtelną nutą orzechową i szparagową. Właśnie dlatego często nazywana jest „zimowym szparagiem” – po ugotowaniu ma podobną, lekko kremową konsystencję i delikatność. Niektórzy porównują ją też do karczocha czy topinambura, choć skorzonera jest od nich łagodniejsza w smaku.

Co ciekawe, świeżo po ugotowaniu najlepiej wydobywa się jej smak – wtedy świetnie komponuje się z masłem, ziołami czy lekko cytrusowymi dodatkami.

Jak przygotować? Obieraj ją pod bieżącą wodą lub w rękawiczkach – podobnie jak topinambur czy karczochy. Po obraniu warto zanurzyć ją w wodzie z cytryną lub octem, by nie ściemniała.

Pomysły na dania:

Gotowana – podawana z masłem i bułką tartą, jak szparagi,
Zupa krem z dodatkiem czosnku i imbiru,
Puree – jako zamiennik ziemniaków,
Zapiekanka z warzywami korzeniowymi,
Chipsy z cienko pokrojonych plasterków pieczonych w piekarniku.

Ciekawostki o skorzonerze

W średniowieczu skorzonera była uważana za skuteczny środek przeciw ukąszeniom węży i leczenie dżumy.
Jej nazwa pochodzi od włoskiego „scorza nera” – „czarna skórka”.
W niektórych regionach Europy zwana jest „zimowym szparagiem”, bo jej smak i konsystencja przypominają właśnie szparagi.
To warzywo często pojawia się w dawnych książkach kucharskich – np. w „Compendium ferculorum” z XVII wieku.

Bibliografia: