1 dzień temu
REKLAMA
Rola drzew w wodnym ekosystemieBadania naukowe potwierdzają, iż drzewa to nie tylko bierni konsumenci wody. Uczestniczą w globalnym obiegu hydrologicznym na skalę, która wciąż nas zadziwia. Ich zdolność do transpiracji, czyli uwalniania wody do atmosfery, wpływa na lokalny mikroklimat, a choćby na powstawanie chmur i opadów deszczu. Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, dlaczego po deszczu w lesie powietrze jest tak wyjątkowo rześkie i czyste? To zasługa drzew, które działają jak naturalne filtry powietrza i wody. Poprzez skomplikowane procesy biologiczne, leśny ekosystem nieustannie oczyszcza i odświeża nasze otoczenie, zapewniając nam życiodajną wilgoć i tlen.
Fot. Emvat Mosakovskis/Shutterstock
Strażnicy wody. Jak drzewa chronią wodę?
Czy wiesz, iż drzewa to prawdziwi strażnicy naszej wody? Ich tajemnicze mechanizmy chronią ten cenny zasób na wiele sposobów, a firma Żywiec Zdrój doskonale rozumie, jak ważna jest ta rola. Dlatego w swoich działaniach promuje i odtwarza te fascynujące procesy. Drzewa działają jak naturalne gąbki, które potrafią zatrzymać od 15 do 50 % deszczu, w zależności od tego, jak mocno pada i jak zbudowane jest drzewo. Zatrzymana woda częściowo odparowuje, a częściowo spływa na ziemię z opóźnieniem, co zmniejsza ryzyko gwałtownych powodzi [1]. Drzewa pobierają wodę z gleby i uwalniają ją do atmosfery. Pojedyncze drzewo może w ciągu dnia uwolnić do atmosfery dziesiątki, a choćby setki litrów wody, wpływając na lokalny klimat i wilgotność. W ten sposób drzewa tworzą swój własny mikroklimat, chroniący przed ekstremalnymi temperaturami [2]. Co więcej, rozbudowany system korzeniowy drzew tworzy w glebie sieć mikrokanałów, które zwiększają jej przepuszczalność. Dzięki temu woda łatwiej wsiąka w głębsze warstwy, zamiast spływać po powierzchni. Woda magazynowana jest również w tkankach drzew, tworząc żywe zbiorniki retencyjne.Drzewne oazy – naturalne zbiorniki retencyjneWyobraźmy sobie zbiornik retencyjny, który nie tylko gromadzi wodę, ale także ją oczyszcza, reguluje jej przepływ i wspiera bioróżnorodność. Tym właśnie są obszary leśne. Jeden metr sześcienny gleby leśnej potrafi zatrzymać choćby 200 litrów wody [3]. Co więcej, obszary leśne magazynują, oczyszczają i wprowadzają do obiegu przyrodniczego znacznie więcej wody niż wszystkie śródlądowe zbiorniki retencyjne [3]. Drzewny ekosystem działa jak naturalny zbiornik retencyjny – gromadzi wodę w okresach jej nadmiaru i oddaje ją terenom położonym niżej w czasie suszy. Ogranicza również spływ powierzchniowy, przekształcając go w spowolniony, podziemny obieg biologiczny [3]. Dodatkowo, gleby pełnią rolę niezwykle wydajnego filtru biologicznego, oczyszczającego wodę z zanieczyszczeń.
Fot. Darunrat Wongsuvan/ Shutterstock
Dzień Lasów i Dzień Wody – symboliczne sąsiedztwoNie jest przypadkiem, iż Międzynarodowy Dzień Lasów (21 marca) i Światowy Dzień Wody (22 marca) obchodzone są dzień po dniu. To symboliczne sąsiedztwo podkreśla nierozerwalny związek między drzewami a zasobami wodnymi. Jak zauważono już w 1968 roku w Europejskiej Karcie Wodnej, lasy odgrywają fundamentalną rolę w gospodarce wodnej [3]. W czasach postępujących zmian klimatycznych, gdy długotrwałe susze przeplatają się z gwałtownymi ulewami, ochrona i odbudowa ekosystemów leśnych staje się kwestią nie tylko ekologiczną, ale i ekonomiczną.Eko-rewolucja w Polsce: Jak firmy zmieniają oblicze środowiskaW dobie globalnych wyzwań ekologicznych, odpowiedzialność biznesu nabiera nowego wymiaru. Coraz więcej polskich firm dostrzega konieczność realnych działań na rzecz ochrony środowiska, a Żywiec Zdrój wyznacza tu inspirujący kierunek. Jako lider zrównoważonego rozwoju, Żywiec Zdrój zobowiązał się do ambitnego celu: pięciokrotnego zwiększenia efektywności działań retencyjnych [4]. To odpowiedź na palący problem niedoboru wody w Polsce, a zarazem dowód na to, iż biznes może i powinien być częścią rozwiązania. Strategia firmy to kompleksowy plan działań, obejmujący zarówno sadzenie milionów drzew, jak i odtwarzanie cennych ekosystemów. Do tej pory Żywiec Zdrój zasadził 8 milionów drzew, a od 12 lat wspiera projekt "Kwietne Łąki", który chroni łąki, przyczyniając się do ochrony zasobów wodnych.
Szczególnie innowacyjny jest projekt „Kropla do kropli", którego celem jest przywrócenie naturalnych funkcji mokradeł. Te unikalne ekosystemy mają niezwykłą zdolność do magazynowania i oczyszczania wody, a ich odtworzenie to najważniejszy element walki z suszą. Firma współpracuje z ekspertami z Centrum Ochrony Mokradeł, aby te działania przyniosły jak największe korzyści dla środowiska. Żywiec Zdrój stawia na transparentność i otwartą komunikację. Już w 2025 roku firma opublikuje szczegółowe raporty z monitoringu efektywności projektu „Kropla do kropli", które będą dostępne dla wszystkich zainteresowanych [4]. To przykład odpowiedzialnego podejścia do biznesu i gotowości do dzielenia się wiedzą. Warto podkreślić, iż działania Żywiec Zdrój zostały docenione międzynarodowym certyfikatem B Corp, co potwierdza wysokie standardy firmy w zakresie zrównoważonego rozwoju. Inicjatywy Żywiec Zdrój pokazują, iż odpowiedzialny biznes może realnie wpływać na ochronę środowiska i budować zrównoważoną przyszłość dla Polski. To inspirujący przykład dla innych firm, które chcą dołączyć do eko-rewolucji.Co możesz zrobić dla natury?Każdy z nas może przyczynić się do zwiększenia retencji wodnej i ochrony drzew. Oto kilka prostych działań:1. Sadź drzewa i krzewy w swoim otoczeniu – choćby pojedyncze drzewo ma znaczenie dla lokalnego mikroklimatu.
2. Wspieraj tworzenie zadrzewień śródpolnych, które zmniejszają erozję gleby i spowalniają odpływ wody [5].3. Zbieraj deszczówkę – to prosty sposób na wykorzystanie wody opadowej do podlewania roślin.4. Unikaj wylewania betonowych powierzchni – wybieraj przepuszczalne nawierzchnie, które pozwalają wodzie wsiąkać w glebę.5. Edukuj innych o roli drzew w obiegu wody – świadomość ekologiczna to pierwszy krok do zmian.
6. Nie marnuj jedzenia – wg. różnych szacunków, globalne marnowanie żywności przekłada się na ok 250 – 300 km3 wody rocznie 7. Gdy to możliwe, chroń również stare drzewa – choćby martwe drzewo jest cennym źródłem próchnicy zasilającej glebę w cenne składniki odżywcze.Drzewa stoją na straży zasobów wodnych od milionów lat. Teraz, w obliczu globalnych zmian klimatycznych, nasza odpowiedzialność za ich ochronę jest większa niż kiedykolwiek. Bo bez tych niedostrzegalnych strażników wody czeka nas przyszłość naznaczona suszą.[1] Usługi Ekosystemowe. Retencja szaty roślinnej. Dostępne na: https://uslugiekosystemow.pl/retencja-szaty-roslinnej/ [dostęp: 17 marca 2025].
[2] Boczoń, A., Brandyk, A., Wróbel, M., Kowalska, A. (2015). Transpiracja drzewostanui ewapotranspiracja ekosystemu sosnowego w powiązaniu z ewapotranspiracją potencjalną wyznaczoną różnymi metodami. Sylwan, 159(8), 666–674.https://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-882737f7-92a2-4db4-b5c7-7194761e78ab/c/2015_08_xdxau.pdf [dostęp: 17 marca 2025].[3] Lasy Państwowe. Doceniamy wodę w lesie – Światowy Dzień Wody 2023.
https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/aktualnosci/doceniamy-wode-w-lesie-swiatowy-dzien-wody-2023 [dostęp: 17 marca 2025].[4] Żywiec Zdrój. Zrównoważony rozwój.https://www.zywiec-zdroj.pl/zrownowazony-rozwoj [dostęp: 17 marca 2025].[5] Rządowe Centrum Legislacji. Tworzenie zadrzewień to klucz do retencji wodnej.
https://www.gov.pl/web/retencja/tworzenie-zadrzewien-to-klucz-do-retencji-wodnej [dostęp: 17 marca 2025].Materiał promocyjny marki Żywiec Zdrój S.A.
