Refluks żołądkowy – jaki wpływ ma to, co jesz?

Zgaga to wyjątkowo nieprzyjemny objaw uczucia pieczenia w gardle. Czasami pojawia się okresowo, jak w przypadku ciąży, czasami w przebiegu niektórych chorób przewlekłych jest stałym towarzyszem życia. Oprócz leczenia farmakologicznego ważnym czynnikiem jest zmiana diety. Które produkty spożywcze nasilają, a które łagodzą zgagę?

Czym jest refluks i jakie czynniki mogą go wywoływać?

Choroba refluksowa przełyku to stan, w którym treść żołądkowa jest w sposób nieprawidłowy zawracana do przełyku, powodując nieprzyjemne objawy lub skutkując powikłaniami. Wraz z cofniętym pokarmem do przełyku wraca także wytwarzany w żołądku kwas solny i enzymy trawienne, powodując pieczenie, zwane zgagą¹.

Czynniki, które predysponują do choroby refluksowej żołądka:

• nadwrażliwość przełyku,
• zaburzenia motoryki przełyku,
• zaburzenia opróżniania żołądka,
• nieprawidłowa czynność dolnego zwieracza przełyku,
• ciąża,
• otyłość,
• przepuklina rozworu przełykowego.

Te produkty spożywcze nasilają zgagę²

Pierwszą grupą produktów nasilających zgagę są te o odczynie silnie kwasowym. Należą do nich m.in. pomarańcze, grejpfruty, cytryny, pomidory, alkohol i kawa (także bezkofeinowa). Jednak ze względu na różnice osobnicze przed eliminacją jakiegokolwiek produktu z diety należy upewnić się, iż po jego spożyciu występują u nas objawy choroby refluksowej. Dotyczy to zarówno grupy produktów silnie kwasowych, jak i wszystkich poniżej wymienionych grup.

Częstym czynnikiem indukującym objawy zgagi są wzdęcia. Z tego powodu należy obserwować, czy warzywa kapustne i strączkowe nie nasilają gazów w obrębie jamy brzusznej. Przed ograniczeniem tych produktów w diecie warto najpierw zastosować przyprawy ziołowe poprawiające trawienie oraz techniki gotowania zmniejszające działanie wiatropędne (przy przyrządzaniu roślin strączkowych).

W przypadku osób cierpiących na zgagę obserwuje się pogłębienie objawów przy spożywaniu cebuli i czosnku, zarówno w postaci surowej, jak i suszonej.

Zdj. 1. Refluks żołądkowy. © Źródło: Canva.

Kolejną grupą pokarmów, które należy ograniczyć, by zmniejszyć dolegliwości choroby refluksowej, są tłuste, smażone potrawy. Mimo, iż nie mają one szczególnie kwasowego odczynu, to przez dużą zawartość tłuszczu proces ich trawienia przebiega znacznie wolniej. Skutkuje to opóźnionym opróżnianiem żołądka i może rozluźniać górny zwieracz przełyku.

Na rozluźnianie i otwieranie dolnego zwieracza przełyku wpływa wymieniony już wcześniej alkohol oraz substancja zwana metyloksantyną, zawarta w czekoladzie. Rozluźniony zwieracz przełyku pozwala na cofanie się treści żołądkowej wraz z kwasem i bezpośrednio powoduje zgagę.

Jakie produkty łagodzą refluks?

Dostępne bez recepty środki farmakologiczne łagodzące zgagę dają uczucie ulgi, ale nie są przeznaczone do długotrwałego stosowania. W przypadkach przewlekłej zgagi konieczna jest konsultacja lekarska. Jest jednak kilka produktów, które mogą łagodzić u wielu osób objawy z podobną skutecznością, a nie są ograniczone ilością czy czasem trwania (ze względu na skutki uboczne):

• imbir (posiada adekwatności przeciwzapalne, absorbujące kwas żołądkowy),
• migdały (silne alkaliczne, pomagają wyrównać równowagę kwasowo-zasadową),
• dojrzałe banany (działają na żołądek jak środek zobojętniający kwas).

Oprócz działań doraźnych do codziennej diety dobrze jest włączyć produkty zawierające probiotyki, np. jogurty z żywymi kulturami bakterii (naturalne, bez cukru) oraz świeże i suszone zioła wspomagające trawienie i łagodzące stan zapalny żołądka – np. natkę pietruszki.

Co jeszcze możesz zrobić?

Wśród istotnych wskazówek dotyczących zmiany stylu życia przy chorobie refluksowej wymienia się:

• spożywanie ostatniego posiłku najpóźniej na trzy godziny przed snem,
• spanie z lekko uniesioną górną częścią ciała,
• ograniczenie masy ciała w przypadku otyłości.

Zapraszamy także do innych artykułów w temacie zdrowia:

• Emocje a ból
• Wpływ probiotyków na zdrowie psychiczne – co mówi nauka?
• Korzyści z gry na instrumencie – jak muzyka wpływa na rozwój mózgu

Przypisy

1. E. Małecka-Panas, Choroba refluksowa przełyku (refluks): przyczyny, objawy i leczenie, Medycyna Praktyczna, 15.09.2022, https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/przelyk/50731,choroba-refluksowa-przelyku-refluks-przyczyny-objawy-i-leczenie [dostęp: 03.10.2024].
2. K. A. Tessmer, Leczenie odżywianiem: Refluks, Wydawnictwo Kobiece, Białystok 2022, s. 114-123.

© Źródło zdjęcia głównego: Canva.