Plamistość pierścieniowa – objawy, przyczyny, zwalczanie

Zdjęcie: Pierścieniowa plamistość liści

Plamistość pierścieniowa jest chorobą, która dotyka wiele roślin uprawnych (kapustne: kapusta, kalafior, brokuł), sadowniczych (czereśnie, wiśnie) oraz ozdobnych (chryzantemy, pelargonie), a powodować mogą ją zarówno patogeny grzybowe jak i wirusy. Idealne warunki dla jej rozwoju to ciepło (temperatura w granicach 15-21°C), dużo opadów i wysoka wilgotność powietrza. Patogeny atakują rośliny z porażonych resztek roślinnych zakażonych i pozostawionych w poprzednim sezonie. A samo zakażenie odbywa się poprzez aparaty szparkowe. Plamistość pierścieniowa, niezależne od tego czy ma podłoże grzybowe czy wirusowe jest groźną chorobą, która może doprowadzić do znaczącego obniżenia wartości jak i ilości plonów.

Plamistość pierścieniowa – objawy

Objawami plamistości pierścieniowej, jak sama nazwa wskazuje, są okrągłe plamy na liściach. Plamy te są najczęściej barwy brązowej, czasami z jasną obwódką, czasami jest oba barwy czerwonej. Plamy te mogą występować po obydwu stronach blaszki liściowej. W zależności od rośliny i rodzaju infekcji mogą być jakby nasiąknięte wodą, często również są to plamy nekrotyczne, z wykruszającym się środkiem co powoduje powstawanie w liściach otworów.

Plamistość pierścieniowa kapustnych

Plamistość pierścieniowa kapustnych jest chorobą grzybową (grzyb: Mycosphaerella brassicicola), która zagraża uprawom takich warzyw jak: kapusta, kalafior oraz brokuł. Rozwojowi choroby sprzyjają ciągłe opady, wysoka wilgotność powietrza oraz umiarkowana temperatura. Jej źródłem są porażone resztki roślinne. Plamistość pierścieniowa kapustnych ma charakterystyczne objawy w postaci wodnistych, jasnożółtawych lub jasnobrązowych plam na liściach. Plamy te mają początkowo żółte a z czasem zmieniające kolor na brązowy obwódki. Choroba ta powoduje często gnicie kapusty już w trakcie jej przechowywania.

To dla kapustnych choroba groźna, która znacząco może obniżyć zarówno jakość jak i wielkość plonów, dlatego ważne jest szybka reakcja po jej stwierdzeniu. Zwalcza się ją stosując grzybobójcze środki ochrony roślin, np. Scorpion 325 SC.

Nekrotyczna pierścieniowa plamistość drzew pestkowych: wiśni, czereśni, śliwy

Nekrotyczna pierścieniowa plamistość wiśni i czereśni jest natomiast chorobą wirusową (Prunus necrotic ringspot virus), ale żeby tego było mało, to szczepów tego wirusa wyodrębniono aż 10, z czego każdy może wywoływać inne objawy i atakować inne gatunki drzew. W zasadzie w zależności od szczepu może zaatakować wszystkie drzewa pestkowe (ale również ozdobne jak róża), jednak to czereśnie i wiśnie najczęściej padają jego ofiarą.

Co jest najgroźniejsze w tej chorobie? Że często daje objawy w pierwszym i/lub drugim roku po zainfekowaniu, a następnie przybiera formę utajoną. Taka wiśnia czy czereśnia wydaje się więc osobnikiem zdrowym, ale nie dość, iż choruje to jeszcze poraża inne drzewa. A sposób przenoszenia się wirusa to infekcje poprzez chore oczka i zrazy, ale niestety również przenoszony jest wraz z pyłkiem, co zagrażam drzewom pestkowym (i nie tylko) rosnącym w znacznej choćby odległości od nosiciela choroby. Stwierdzono również, iż porażone mogą być nasiona.

Najczęściej występujący szczep wirusa pierścieniowej plamistości wiśni i czereśni objawia się wiosną. Wówczas to pojawiają się na liściach początkowo zmiany chlorotyczne, czyli jaśniejące plamy, które z czasem brązowieją, a następnie zmieniają się w nekrozy. W miejscach tych z czasem tkanka się wykrusza i powstają dziurki w liściach. Czasami patogen poraża również kwiaty, powodując opóźnienie ich kwitnienia, doprowadzając do deformacji zarówno kwiatów jak i szypułek.

W kolejnym roku choroba ujawnia się na liściach wiosennych, na tych letnich już nie ma jej objawów, ale jak pisaliśmy wyżej, nie oznacza to, iż jej nie ma, zmieniła tylko postać na utajoną i drzewa nie dość, iż chorują to są nosicielami wirusa. W zależności od szczepu wirusa może dojść do takiego osłabienia drzew, iż w końcu zaczynają zamierać.

W przypadku śliwy problemem jest w zasadzie bezobjawowy przebieg choroby spowodowanej którymś ze szczepów infekujących drzewa pestkowe. Czasem na niektórych odmianach we wczesnym stadium choroby można zaobserwować delikatne, chlorotyczne plamy. Ale ciężko wpaść na to, iż jest to właśnie wirus, a nie np. chloroza spowodowana brakiem choćby żelaza.

Pierścieniowa plamistość roślin ozdobnych

Pierścieniowa plamistość roślin ozdobnych jest chorobą grzybową i może dotknąć liście wielu z nich, ale choroba najczęściej przytrafia się chryzantemom i pelargoniom.

Pierścieniowa plamistość pelargonii

Plamistość pierścieniowa (Myrothecium roridum) pelargonii zaczyna się od pojawienia na jej liściach pierścieniowatych, ciemnozielonych plam. Ich kolor zmienia się jednak dość gwałtownie na jasnobrązowy, następnie miejsca te zmieniają się w brązowe nekrozy. Na plamach zobaczyć można zarodniki konidialne w postaci początkowo białych, następnie ciemniejących skupisk. Zarodniki te rozsiewa wiatr lub przenoszone są z kroplami deszczu, zimują w nieusuniętych resztkach roślinnych i infekują pelargonie w kolejnym roku. Z czasem tkanka wykrusza się i powstają dziury w liściach, które żółkną i opadają.

Jest o choroba grzybowa, a grzyb ten kocha wilgoć i wysokie temperatury, wówczas jego rozwój jest szybki i jeżeli nie zostaną zastosowane opryski, może zniszczyć pelargonie. Dlatego należy reagować zaraz po pojawieniu się pierwszych objawów. jeżeli porażonych liści jest niewiele, trzeba je gwałtownie oberwać i spalić a kwiaty opryskiwać co 7-10 dni co najmniej dwukrotnie, za każdym razem innym preparatem, np. naturalnym Bioczos BR lub chemicznymi środkami ochrony roślin jak Scorpion 325 SC czy Baymat AE.

Plamistość pierścieniowa chryzantem

Ta choroba grzybowa atakuje często również chryzantemy. Grzyb, który powoduje plamistość pierścieniową chryzantem należy do rodzaju Septoria. Pierwszym objawem tej choroby grzybowej na liściach kwiatów są pierścieniowe, żółte plamy przy krawędziach liści. Z czasem plamy brązowieją a całe liście żółkną i opadają. jeżeli nie będzie reakcji, doprowadzi ona do zamarcia całych roślin.

Plamistość pierścieniowa, niezależnie od tego czy spowodowana wirusem czy grzybem jest dla roślin bardzo groźna, jeżeli nie jest leczona. Przede wszystkim należy zerwać porażone liście i je zutylizować. A następnie zrobić oprysk preparatem naturalnym, a gdy porażenie jest duże fungicydem.

Fot. główna: wallpaperflare.com