Ognik szkarłatny – uprawa i pielęgnacja

Zdjęcie: Ognik szkarłatny

Ognik szkarłatny (Pyracantha coccinea) jest gatunkiem krzewu należącego do rodziny różowatych. W naturze powszechnie występuje w Europie południowej i środkowej oraz w Azji Zachodniej i na Kaukazie. Ze względu na piękno owoców, które mają najczęściej ogniście pomarańczowy kolor jest krzewem powszechnie uprawianym w ogrodach całego świata, jeżeli tylko klimat nie jest dla tych roślin zabójczy. Również u nas często zdobi ogrody, skwery czy obrzeża ulic w miastach. Jest piękny zarówno w nasadzeniach zbiorowych, sadzony pojedynczo a także w roli żywopłotu.

Owoce orlika szkarłatnego są gorzkie i lekko trujące! Szczególnie dużo toksyn znajduje się w pestce. Natomiast ptakom to nie przeszkadza, dzięki czemu mają pokarm zimą.

Ognik szkarłatny – jak wygląda

Ognik szkarłatny jest krzewem o długich, przewieszających się pędach. Dorasta do 1, czasem choćby 3 metrów wysokości i zdarza się, iż osiąga aż do 4,5 metra rozpiętości. jeżeli pędy nie są podwiązywane do podpory, zawsze będzie miał większą rozpiętość aniżeli wysokość, pędy bowiem się pokładają.

Liście ognika szkarłatnego są skórzaste, błyszczące i mają soczyście zieloną barwę oraz lancetowaty kształt. Do pędów przytwierdza je krótki ogonek. W krajach, gdzie zimy są łagodne, liście pozostają zielone cały rok, natomiast u nas, gdy nadejdzie silniejszy mróz, szybo brunatnieją. Ognik zaczyna kwitnąć w maju, a kwiaty utrzymują się do czerwca. Są drobne, białe i zebrane w baldachy. Przyciągają całe mnóstwo pszczół. Gdy przekwitną, pędy zostają oblepione owocami, które mają barwę od żółtej, przez pomarańczową aż do intensywnie czerwonej, a to w zależności od odmiany.

Uprawa ognika szkarłatnego

Ognik szkarłatny ma spore wymagania glebowe. Trzeba mu zapewnić podłoże żyzne, najlepiej próchnicze i przepuszczalne o odczynie obojętnym do lekko zasadowego. Teren nie może zbyć podmokły, ale za to dobrze znosi choćby dłuższe bezdeszczowe okresy. Im więcej słońca, tym będzie bujniej kwitnął, co sprawi, iż jesienią pędy będą wręcz oblepione dekoracyjnymi owocami. Owoce zaś potrafią zdobić krzew całą zimę, o ile nie objedzą ich ptaki.

W zależności od odmiany krzew ten są mniej lub bardziej odporne na czynniki zewnętrzne jak mróz, choroby czy szkodniki. Te mniej wytrzymałe należy sadzić w miejscach zacisznych, słonecznych i osłoniętych od wiatru. jeżeli będzie zbyt zimno, ogniki stracą liście, ale bez problemu zregenerują się wiosną. Wybierając dla nich miejsce warto wiedzieć, iż bardzo źle znoszą przesadzanie.

Rozmnażanie ognika szkarłatnego

Orlika szkarłatnego można rozmnażać na kilka sposobów i wszystkie one są tak samo skuteczne, czyli większość sadzonek się przyjmuje.

Rozmnażanie przez odkłady

Najprostszym i najmniej praco- i czasochłonnym jest rozmnażanie przez odkłady. Wystarczy w połowie pędu usunąć liście na długości 10-15 cm, na tej wysokości zrobić w podłożu rowek, dogiąć pęd, zasypać żyzną ziemią i w razie konieczności czymś docisnąć, żeby się nie wyzwolił. Najlepiej jest zrobić to wiosną, do jesieni pęd będzie już dobrze ukorzeniony, można go wówczas odciąć i zasadzić w doniczkach (każda sadzonka osobno), a wiosną w nowym miejscu.

Rozmnażanie z zielonych pędów wierzchołkowych

Rozmnażanie przez pobieranie sadzonek wierzchołkowych odbywa się w czerwcu, gdy już nowe przyrosty pędów, albo świeże pędy będą miały kilkanaście centymetrów długości. Takie zielone pędy wierzchołkowe muszę mieć ok. 15 cm, żeby się przyjęły. Taka sadzonka musi mieć co najmniej 2 węzły. Wierzchołek się ścina, a nad dolnym węzłem ostrym nożem robi się poziome nacięcie na skórce.

Dla takich sadzonek przygotować należy pojemnik wypełniony mieszaniną piasku i torfu (1:1) a sadzonki przed wbiciem w podłoże należy zanurzyć w ukorzeniaczu. Całość zraszamy i pamiętać należy o systematycznym zraszaniu, żeby podłoże było wciąż umiarkowanie wilgotne. Taki pojemnik można postawić na dworze w cieniu, w tunelu foliowym, albo na parapecie, gdzie nie zagląda słońce. Po około 3 miesiącach korzenie będą już akuratne, wówczas każda sadzonka powinna znaleźć się w osobnym pojemniku. Można je postawić wówczas w jasnym, nieogrzewanym pomieszczeniu, ale w takim, gdzie nie pojawi się mróz. Wiosną sadzonki są gotowe do sadzenia w przeznaczonych miejscach.

Rozmnażanie z sadzonek półzdrewniałych i zdrewniałych

Rozmnażanie z sadzonek półzdrewniałych i zdrewniałych wykonuje się tak samo jak z tych wierzchołkowych, tyle, iż tegoroczne pędy muszą być już zdrewniałe, czyli pozyskuje się je późną jesienią. Tu również ścina się pędy 15 centymetrowe i usuwa wierzchołek pozostawiając jedną parę liści. Taka sadzonka powinna mieć dwie pary węzłów. Gotowe patyczki trzeba zadołować w piasku i trzymać przez zimę w chłodnym pomieszczeniu. Wiosną należy umieścić je w pojemniku wypełnionym piaskiem, oczywiście po zanurzeniu w ukorzeniaczu. Nad ziemią ma wystawać jeden węzeł z pąkiem. Gdy po kilku do kilkunastu tygodniach pojawią się młode listki, to znak, iż można sadzonki przesadzić w miejsca docelowe.

Pielęgnacja ognika szkarłatnego

Ognik szkarłatny nie wymaga jakiejś szczególnej pielęgnacji. Młode rośliny na pewno należy systematycznie w okresach bezdeszczowych podlewać. Starsze okazy dobrze znoszą choćby suszę. Warto wiedzieć, iż przez to, iż krzew bardzo późno zrzuca liście, trzeba go również podlewać jesienią, jeżeli oczywiście nie pada.

Ogniki w zasadzie nie wymagają nawożenia. jeżeli podłoże wokół zostało wyściółkowane korą, trocinami albo zrębkami drzew liściastych, to z czasem ściółka zacznie się rozkładać tworząc próchnicę. Ściółkowanie podłoża to również zatrzymywanie wilgoci na dłużej, ochrona przed chwastami a także zabezpieczenie przed przemarznięciem korzeni młodych roślin. Warto jednak każdej wiosny podsypać krzewom nieco nawozu. Może to być nawóz do róż, obornik granulowany albo nawóz dedykowany krzewom ozdobnym, byle nie tym kwasolubnym. Wiosną można również wykorzystać kompost, który będzie pełnił rolę i ściółki i nawozu.

Odmiany ognika szkarłatnego

W centrach ogrodniczych dostępnych jest sporo odmian ognika szkarłatnego, różniących się od siebie odpornością, pokrojem, rozmiarem oraz kolorem owoców.

• Ognik szkarłatny ‘Red Cushion’ (Pyracantha Coccinea ‘Red Cushion’) – odmiana zaliczana do najmniejszych, osiągająca zaledwie metr wysokości i tyleż rozpiętości. Krzew nieregularny, gęsty, kwitnący na przełomie maja i czerwca. Owoce pojawiają się bardzo wcześnie bo już w czerwcu, jest ich mnóstwo, są barwy czerwonej, zebrane są w zwarte owocostany. Pędy mają ostre kolce, dlatego odmiana ta jest idealna na żywopłoty. Odmiana mrozoodporna, pozostaje zimozielona jeżeli zima jest łagodna.

• Ognik szkarłatny ‘Rufin’ (Pyracantha Coccinea ‘Rufin’) – odmiana o intensywnie pomarańczowych owocach, które utrzymują się na krzewie do końca zimy. Liście natomiast po pierwszych mrozach zasychają i opadają. Dorasta do ok. 2 m wysokości i 1.5 m rozpiętości. Kwitnie na przełomie w maja i czerwca. Roślina miododajna.
• Ognik Szkarłatny ‘SOLEIL D’OR’ (Pyracantha Coccinea ‘SOLEIL D’OR’) – krzew o ciernistych pędach, dlatego idealny na żywopłot. Teoretycznie mrozoodporny, ale trzaskający mróz pozbawi go, przynajmniej częściowo, liści. Kwitnie na przełomie maja i czerwca, natomiast najpiękniej prezentuje się jesienią, gdy gęsto pokrywa się intensywnie żółtymi owocami. Dorasta do choćby 2 m wysokości i osiąga 1,5 m rozpiętości.

• Ognik Szkarłatny ‘KUNTAYI’ (Pyracantha Coccinea ‘KUNTAYI’) – ta pokryta cierniami odmiana ma piękny, kulisty pokrój, dorastając do 1 m wysokości i choćby 2 m rozpiętości. Charakteryzuje się krótkim, mocnym pniem z którego gęsto wyrastają pędy, mocno rozgałęziając się nisko nad ziemią. Kwitnie na przełomie maja i czerwca mnóstwem białych, miododajnych kwiatów zebranych w baldachy. Owoce mają jaskrawoczerwony kolor i od sierpnia do grudnia oblepiają wręcz cały krzew stwarzając wrażenie, iż krzew wręcz płonie. Odmiana wolno rosnąca i jedna z najbardziej odpornych na niskie temperatury.

Ognik Szkarłatny ‘Red Column’

Ognik Szkarłatny ‘Red Column’ (Pyracantha Coccinea ‘Red Column’) to półzimozielony, barwny, wolno rosnący krzew. Roślina wieloletnia o sztywno wyprostowanych pędach i ostrych cierniach. Dorasta do 2 metrów wysokości i około 1 metra szerokości. ‘Red Column’ zakwita na przełomie maja i czerwca. Ma drobne, małe, białe kwiaty, zebrane w gęste, szerokie baldachogrona. Liście skórzaste, błyszczące, ciemnozielone, od spodu jaśniejsze. Odmiana ‘Red Column’ doskonale prezentuje się w zieleni miejskiej, osiedlowej, a także jako żywopłot.

Uprawa Ognika szkarłatnego ‘Red Column’

Ognik szkarłatny ‘Red Column’ wymaga stanowiska słonecznego, wtedy bujnie się rozrasta i obficiej owocuje, co nie oznacza, iż nie będzie rozwijał się w miejscu półcienistym. ‘Red Column’ najbardziej efektownie wygląda, gdy we wrześniu pojawiają się na nim owoce. Obsypują one roślinę bardzo obficie intensywnie czerwonymi kuleczkami, które pozostają na krzewie choćby do grudnia. Odmiana ‘Red Column’ preferuje gleby przepuszczalne, próchnicze i żyzne. Warto pamiętać, aby roślinę od razu posadzić na miejscu docelowym, źle znosi przesadzanie. ‘Red Column’ dobrze znosi ciecia i gwałtownie się regeneruje. Jest odporny na niskie temperatury i zanieczyszczone powietrze. Roślina miododajna, chętnie odwiedzana przez pszczoły.

Ognik szkarłatny ‘Orange Glow’

Ognik szkarłatny ‘Orange Glow’ (Pyracantha Coccinea ‘Orange Glow’) to ciernisty krzew, pół-zimozielony, o szerokim, wzniesionym pokroju, dorastający do 2,5 metra wysokości. Pędy sztywne, wzniesione, uzbrojone w liczne ostre ciernie. ‘Orange Glow’ kwitnie na przełomie maja i czerwca. Ma drobne, małe, zebrane w gęste półkoliste baldachogrona kwiaty. Liście błyszczące, skórzaste, ciemnozielone, często w okresie zimowym pozostają na pędach. Ognik szkarłatny ‘Orange Glow’ doskonale prezentuje się w parkach zieleni miejskiej i osiedlowej, polecany na barwne żywopłoty formowane i naturalne, interesująco wygląda sadzony pojedynczo.

Uprawa Ognika szkarłatnego ‘Orange Glow’

Ognik szkarłatny ‘Orange Glow’ preferuje gleby żyzne, gliniasto-piaszczyste, przepuszczalne i w miarę wilgotne. Uwielbia miejsca ciepłe, zaciszne, osłonięte od wiatrów, jednak w miejscu zacienionym też sobie poradzi. ‘Orange Glow’ z początkiem jesieni zaczyna bardzo obficie owocować. Posiada owoce o lśniącym, jaskrawo pomarańczowym kolorze, które pozostają na ogniku do większych mrozów. ‘Orange Glow’ doskonale radzi sobie z przedłużającymi się suszami, jednak młode egzemplarze wymagają nawadniania i ochrony przed niskimi temperaturami. Odmiana ‘Orange Glow’ od początku powinna mieć miejsce stałe, przesadzanie grozi obumarciem lub słabą wegetacją.