1 miesiąc temu
Na podmokłych terenach rezerwatu dzikiej przyrody Crooked Tree na północnym obszarze Belize międzynarodowy zespół archeologów dokonał interesującego odkrycia. Badacze natknęli się tam na ogromy system kanałów i stawów do łapania ryb. Według nich, instalacja powstała około 4000 lat temu i jest starsza od podobnych systemów znanych z innych części świata o co najmniej 1000 lat.
Opis oraz rezultaty odkryć ukazał się na łamach pisma „Science Advances” (DOI: 10.1126/sciadv.adq1444).
Kanały sprzed 4000 lat
Długa, zygzakowata sieć kanałów i stawów stworzonych przez kultury poprzedzające Majów przekształciła krajobraz podmokłych terenów Belize w ogromną instalację służącą do łapania ryb. Kanały mają łączną długość ponad 640 kilometrów i zajmują obszar 42 kilometrów kwadratowych. Datowanie radiowęglowe pokazało, iż miejscowa ludność korzystała z kanałów od około 2000 r. p.n.e. do około 200 r. n.e.
Naukowcy odkryli system wykorzystując m.in. drony i zdjęcia z Google Earth. – Kanały umożliwiały połowy ryb i spotkania towarzyskie, co zachęcało ludzi do powrotu w ten obszar rok po roku i gromadzenia się na dłuższe okresy – powiedziała Marieka Brouwer Burg z University of Vermont oraz z projektu Belize River East Archaeology (BREA). – Tak intensywne inwestycje w krajobraz mogły ostatecznie doprowadzić do rozwoju złożonego społeczeństwa charakterystycznego dla prekolumbijskiej cywilizacji Majów – dodała Brouwer Burg.
Sieć kanałów została zaprojektowana w celu odprowadzania corocznych wód powodziowych do stawów retencyjnych z pułapkami na ryby. Każdego roku, w porze deszczowej, cykle powodzi zalewają mokradła i laguny Belize, zapewniając rybom dobre miejsce do tarła. Jednak w porze suchej zbudowane przez człowieka kanały kierują cofającą się wodę wraz z rybami do stawów. Ta sieć kanałów, jak wskazują naukowcy, przypomina prekolumbijskie pułapki na ryby zbudowane w boliwijskiej Amazonii.
Wyżywienie dla 15 tys. osób
Według szacunków głównej autorki publikacji, Eleanor Harrison-Buck z University of New Hampshire, łowisko dawałoby wystarczająco dużo ryb, aby wyżywić choćby 15 tys. osób przez cały rok. – Daty wskazują, iż łowiska zostały pierwotnie zbudowane przez społeczność łowców i zbieraczy i były przez cały czas używane przez ich potomków – Majów. W Mezoameryce ogólnie rzecz biorąc, mamy tendencję do postrzegania produkcji rolnej jako silnika cywilizacji, ale to badanie mówi nam, iż nie było to tylko rolnictwo – powiedziała Harrison-Buck.
– Wczesne daty powstania kanałów początkowo nas zaskoczyły, ponieważ wszyscy zakładaliśmy, iż te masywne konstrukcje zostały zbudowane przez starożytnych Majów zamieszkałych w pobliskich miastach. Jednak po przeprowadzeniu licznych datowań radiowęglowych stało się jasne, iż powstały one znacznie wcześniej – przyznała Harrison-Buck.
Według naukowców, cały ogromny system mógł powstać w reakcji na zaburzenia klimatyczne odnotowane w Mezoameryce między 2200 a 1900 r. p.n.e., prawdopodobnie w odpowiedzi na długotrwałą suszę.
Naukowcy pobrali próbki osadów wzdłuż ścian kanałów. Zsekwencjonowano je pod kątem określonych pierwiastków, takich jak azot i węgiel, aby sprawdzić, czy w tamtym czasie zaszły jakieś zmiany środowiskowe. Osad wykazał silną dominację lasów tropikalnych w tym okresie i brak dowodów na uprawę roślin. Oprócz braku pyłków z upraw nie było też żadnych oznak osuszonych pól uprawnych w bezpośrednim sąsiedztwie datowanych na ten czas. Zebrane dane sugerują, iż charakterystyczne zygzakowate kanały służyły głównie jako duże obiekty do łapania ryb.
Źródło: University of Vermont, Science Alert, fot. Harrison-Buck et al. / Science Advances, 2024/ Google Earth
![Poznań: znikną prawie 3 ha betonu [MAPY]](https://inzynieria.com/uploaded/articles/schemat-szyca_9146e7bb31.png)
