Odkrycie przy Wileńskiej. Konserwatorzy zabytków uratowali 100-letnie malowidła

Ulica Wileńska od początku wyróżniała się spośród innych praskich arterii. Szeroka, z szynami tramwaju – najpierw konnego, później elektrycznego, zabudowana wielopiętrowymi kamienicami była wizytówką Nowej Pragi. Sąsiedztwo dworca także zobowiązywało. Nic dziwnego, iż dom pod numerem 21, zbudowany około roku 1911 r., otrzymał elegancką secesyjną elewację oraz niebanalny wystrój klatki schodowej.

Ulica Wileńska na Pradze-Północ. Fot. KC/Przegladpraski.pl

Polichromia na stropie z początku XX wieku

Idylliczna scenka jest pozostałością po wytwornej dekoracji wnętrz. Przykładów polichromii figuralnych na klatkach schodowych warszawskich kamienic z końca XIX i początku XX wieku nie jest wiele. choćby na Pradze-Północ, której zabudowa nie uległa tak dużym zniszczeniom w czasie II wojny światowej, wymalowania spotyka się rzadko.

Putta, kwiaty i kaczka w locie

Malowidła obramowane sztukaterią, pokrywają cały strop ostatniej kondygnacji głównej klatki schodowej. Dekoracyjne obramowanie tworzy wić roślinna z brązowymi liśćmi i kremowymi kwiatami. Środek wypełnia niebo, na którego tle umieszczono cztery putta. Postacie uskrzydlonych chłopców trzymają lutnię, otwarty zeszyt, kiść winogron i dzban. Naprzeciwko putt znajduje się kartusz z monogramem ze splecionych liter H i M (Haim Winkler, właściciel kamienicy). Od strony drzwi do mieszkań namalowano dziką kaczkę w locie.

Zabytkowe polichromie w kamienicy przy ul. Wileńskiej 21. Fot. R. Pawlas /UM

Na podstawie wykonanych odkrywek i badań konserwatorka dzieł sztuki Maria Sęk-Pudłowska sformułowała program prac konserwatorskich. Najbardziej zniszczone partie malowidła zostały poddane pracom ratunkowym.

Pozostałe dekoracje

Dekoracje reprezentują styl eklektyczny. Wykonano zarówno dekoracje pasowe, ornamentalne, jak i roślinne. Polichromie malowano w jasnej, stonowanej kolorystyce. Rysunek jest wykonany głównie brązową linią i wypełniony płaskim kolorem z lekkim, laserunkowym cieniowaniem.

Malowidła, które mogły powstać choćby 100 lat temu. Kolejne odkrycie w zabytkowej kamienicy

Lamperia w technice olejnej

Partie ścian tworzące lamperię zostały inaczej potraktowane niż ściany. Najpierw nałożono na nie żółtą szpachlówkę wyrównującą, a następnie namalowano ciemnobrązową dekorację przypominająca marmur lub swobodnie malowane słoje drewna. Wykonano ją w technice olejnej. Na oryginalnej dekorowanej warstwie lamperii są co najmniej cztery warstwy przemalowań, w niektórych miejscach choćby więcej.

Brązowe drzwi i okna

Stolarka okienna oryginalnie miała kolor brązowy. Później była przemalowana przynajmniej pięciokrotnie na różne kolory. Drzwi do mieszkań także były oryginalnie brązowe, z namalowanym na nich mazerunkiem. Na innych drzwiach w większości oryginalne warstwy zostały usunięte w trakcie remontów drzwi.