Na jaworznickich polach znów przybyło chomików europejskich. Naukowcy wsiedlili nowe osobniki, które mają pomóc w utrzymaniu populacji tego sympatycznego gryzonia.
W Jaworznie chomików europejskich nie trzeba już nikomu przedstawiać. Zagrożone wyginięciem gryzonie stały się w ostatnich latach jednym z symboli miasta i budzą sporą sympatię, a naukowcy przy wsparciu władz starają się robić wszystko, by je ratować.
W ostatnią sobotę lipca na terenie użytku ekologicznego „Chomik europejski”, ustanowionego uchwałą Rady Miejskiej w 2016 roku, nastąpiło wsiedlenie nowych osobników. W tym roku na jaworznickie pola trafiło 35 chomików pochodzących z hodowli w Ogrodzie Zoologicznym w Poznaniu oraz w Egzotarium w Sosnowcu. Głównym celem projektu jest wzmocnienie skrajnie zagrożonej i odizolowanej populacji zamieszkującej jaworznicki użytek. Warto tutaj dodać, iż samo wsiedlenie wymaga sporo pracy i nie byłoby możliwe, gdyby nie zaangażowanie naukowców, urzędników, a także wolontariuszy. Zanim chomiki znajdą się w nowym otoczeniu, trzeba wybrać optymalne miejsce, zabezpieczyć je ogrodzeniem elektrycznym, wykopać norkę lub zamontować wolierę. Wszystko odbywa się też przy współpracy z lokalnymi rolnikami.
Chomik europejski jest mocno zagrożony wyginięciem. W Jaworznie od kilku lat prowadzony jest program ochrony tego zwierzaka, opracowany przez dr hab. prof. Joannę Ziomek oraz dr Urszulę Eichert. Dzięki współpracy Urzędu Miejskiego w Jaworznie, a także Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody „Salamandra” oraz Egzotarium w Sosnowcu udaje się utrzymać populację jaworznickich chomików i stopniowo ją odbudowywać.
Chomik europejski został uznany przez Komitet Konwencji Berneńskiej za fundamentalny element dziedzictwa przyrodniczego Europy, wymagający pilnych działań na rzecz jego ochrony przed wyginięciem. Chomik określany jest jako „gatunek parasolowy”, co oznacza, iż jego ochrona przyczynia się do ochrony wielu innych gatunków i siedlisk, co sprzyja wzrostowi bioróżnorodności w danym ekosystemie. Jaworznicki program stał się już wzorem dla innych samorządów.
Oczywiście, żeby działania były skuteczne, to oprócz regularnego wypuszczania nowych chomików, cała populacja jest monitorowana. Regularne zliczane są nory, a lokalni rolnicy dbają o stan korytarzy ekologicznych. Dzięki temu na bieżąco można dostosowywać metody ochrony do zmieniających się warunków środowiskowych i zapewniać zwierzętom optymalne warunki życia.
Ważnym elementem działań, jest też edukacja i zwiększanie świadomości na temat zagrożonych gatunków i sposobów ich ochrony. W mieście powstał „chomiczy szlak” – składa się na niego kilka figurek przedstawiających chomika, które można znaleźć w różnych dzielnicach. Zachęcają one – szczególnie najmłodszych – do poznawania tego sympatycznego zwierzaka. Przy okazji to też dobre narzędzie do promowania lokalnej tożsamości i budowania trwałej świadomości ekologicznej mieszkańców.
Projekt realizowany w Jaworznie otrzymał w tym roku finansowe wsparcie w wysokości 62 000 zł z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach. Całkowity koszt realizacji wynosi 87 340 zł. Na terenie naszego miasta przetrwały dwie populacje chomików europejskich, zamieszkujące specjalnie dla nich utworzony teren użytku ekologicznego o powierzchni ponad 273 hektarów. Jaworznickie populacje są niewielkie i odizolowane. Jedna zamieszkuje okolice Jeziorek i Byczyny, druga zaś obszar Grodzisko-Wilkoszyn.
Chomik europejski znajduje się na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych IUCN – jego status zagrożenia w skali globalnej określono jako CR (gatunek krytycznie zagrożony), co oznacza, iż jest gatunkiem szczególnej troski. Jest poważnie narażony na wymarcie na całym obszarze swojego występowania. Naukowcy oszacowali, iż brak działań ochronnych spowoduje, iż do 2038 r. gatunek ten zniknie z Europy. Eksperci liczą na to, iż działania podejmowane także w Jaworznie odwrócą trend i uratują gryzonie, których rola w środowisku jest nieoceniona.
fot. Miasto Jaworzno
