Maniok – uprawa, adekwatności i zastosowanie

2 dni temu

Zdjęcie: Maniok – Kassawa

Jak wygląda maniok

Maniok jest krzewem, który w warunkach naturalnych dorasta do ok. 3 m wysokości. Jego łodygi są w zależności od odmiany od zielonych po brązowe, osiągające 2-3 cm średnicy. Jego liście przypominają nieco liście naszego kasztanowca, mają od 3 do 7 klapowatych blaszek. Mają intensywnie zieloną barwę na wierzchu i nieco sinawą na spodzie, nerwy mają pomarańczowy odcień. Kwiaty kassawy są barwy brudnożółtej, rosną zebrane w grona. Gdy przekwitną, pojawia się owoc w postaci oskrzydlonej torebki, w której wnętrzu znajdują się drobne, białoszare, centkowane nasiona o eliptycznym kształcie.

Pod ziemią wyrastają bulwiaste korzenie, które to właśnie są podstawą diety wielu nacji. Kształtem przypominają nieco marchew albo bataty, są jednak sporo większe. Osiągają długość 30-60 cm, a ich waga może osiągnąć choćby 4 kg. Ich skórka jest twarda, barwy najczęściej brązowej lub szarawej, wnętrze natomiast białe, ewentualnie żółtawe.

Kassawa jest i wygląda jak roślina egzotyczna, krzew jest gęsty, tworzy kopułę pięknych liści. U nas pięknie będzie się prezentował jako soliter posadzony w donicy, natomiast naturalnie tworzy krzewiaste zarośla.

Czym jest kassawa?

kassawa jest rośliną wieloletnią, której najważniejszą częścią są korzenie, przypominające wyglądem bataty lub długie bulwy ziemniaka. Korzenie te cenione są za wysoką zawartość węglowodanów, co czyni je doskonałym źródłem energii. Dodatkowo miąższ korzeni manioku jest bogaty w skrobię, bardzo gładki i zwarty. W stanie surowym ma łagodny smak, choć w przypadku manioku gorzkiego może on być nieco cierpki.

Są dwa podstawowe rodzaje manioku:

Maniok słodki – zawiera mniej związków cyjanogennych i jest bezpieczny do spożycia po ugotowaniu.

Maniok gorzki – wymaga specjalnej obróbki, aby usunąć toksyny.

Właściwości odżywcze manioku

Kassawa to cenne źródło energii, dzięki wysokiej zawartości skrobi. Jest warzywem naturalnie bezglutenowym! Zawiera witaminę C, witaminy z grupy B oraz minerały takie jak magnez, potas i żelazo. Jest także bogaty w błonnik, co sprzyja zdrowiu układu pokarmowego.

Uprawa manioku

Maniok jest rośliną ciepłolubną, dlatego jego uprawa w Polsce wymaga stworzenia roślinie szczególnych warunków. Preferuje klimat tropikalny lub subtropikalny, choć przy odpowiedniej pielęgnacji i uprawie w szklarniach można spróbować uprawy także w chłodniejszych strefach klimatycznych.

Optymalne warunki dla uprawy manioku to temperatury od 20 do 35°C (w niższych temperaturach wzrost rośliny zostaje zahamowany), stanowisko dobrze nasłonecznione i osłonięte od wiatru, gleba lekka i piaszczysta (pH w zakresie 5,5–7,0) i podlewanie w początkowym okresie rozwoju, z czasem bowiem roślina staje się coraz bardziej odporna na niedobory wody.

Jak uprawiać maniok w Polsce?

kassawa można próbować uprawiać również u nas, ale powinny to być ogrody zimowe, dogrzewane szklarnie lub tunele foliowe. Można je również sadzić w dużych donicach jako rośliny ozdobne, ale wówczas albo będzie to roślina jednoroczna, albo trzeba jej znaleźć ogrzewane pomieszczenie na zimę.

Przygotowanie sadzonek manioku

Maniok rozmnaża się przez sadzonki pędowe. Należy je pozyskać z roślin macierzystych, przycinając około 20–30 cm fragmenty łodygi. Można je również kupić i zasadzić. Dostępne są u nas także nasiona, które wysiać można każde do osobnej doniczki.

Sadzenie kassawy

Sadzonki należy umieścić w podłożu wiosną, gdy temperatura gleby przekracza 20°C. Umieszcza się je na głębokości około 10 cm, pod kątem, aby korzenie mogły się swobodnie rozrastać.

Pielęgnacja manioku

Nawadnianie: początkowej fazie wzrostu kassawa wymaga regularnego podlewania, ale należy unikać przelania.
Nawożenie: stosuj nawozy bogate w potas i fosfor, jeżeli zależy Ci na rozwoju bulw, a z dodatkiem azotu jeżeli piękne mają być liście, sprawdzi się ty biohumus oraz obornik granulowany, jeżeli kassawa będzie u nas rośliną ozdobną, można stosować również nawozy mineralne.
Przycinanie: regularne usuwanie bocznych odrostów sprzyja lepszemu wzrostowi korzeni.

Zbiór manioku

Kassawa dojrzewa po około 8–12 miesiącach po posadzeniu. Korzenie należy wykopać ostrożnie, aby ich nie uszkodzić. W Polsce ze względu na krótszy sezon wegetacyjny, zbiory będą na pewno o niebo skromniejsze niż te w tropikach.

Zastosowanie manioku

Maniok ma szerokie zastosowanie w kuchni oraz przemyśle:

Kuchnia:

z manioku wytwarza się tapiokę – drobne perełki skrobi, które znajdują zastosowanie w deserach i puddingach
korzenie można gotować, smażyć, piec lub suszyć
Jest podstawą takich dań jak fufu w Afryce czy brazylijska farofa

Przemysł:

kassawa stanowi surowiec do produkcji bioetanolu
skrobia maniokowa jest wykorzystywana w przemyśle papierniczym i tekstylnym

Medycyna ludowa:

w tradycyjnej medycynie niektórych kultur kassawa była stosowana do leczenia ran i problemów skórnych

Ciekawostki z życia manioku

kassawa to trzecia najważniejsza roślina skrobiowa na świecie, zaraz po ryżu i pszenicy
w niektórych kulturach maniok odgrywa rolę symboliczną – jest uznawany za roślinę przynoszącą płodność i dobrobyt
liście manioku są także jadalne i bogate w białko – stanowią popularny składnik potraw w Afryce

Czy warto uprawiać maniok w Polsce?

Chociaż uprawa kassawy w Polsce może być wyzwaniem ze względu na wymagania klimatyczne, dla pasjonatów ogrodnictwa może stanowić ciekawą przygodę. W warunkach kontrolowanych, takich jak szklarnie czy ogrzewane tunele foliowe, możliwe jest uzyskanie zadowalających plonów. Roślina ta nie tylko wzbogaci nasz ogród o egzotyczny akcent, ale także dostarczy cennych bulw.

Uprawiając kassawę, warto pamiętać, iż kluczem do sukcesu jest zapewnienie mu odpowiednich warunków termicznych i glebowych oraz cierpliwość, gdyż okres dojrzewania jest dość długi, więc moim zdaniem, szkoda zachodu. Uprawa bowiem manioku na większą skalę jest zwyczajnie nieopłacalna. A bez problemu można kupić w bulwy nie wychodząc z domu, wystarczy je zamówić w internecie. Natomiast jest to też fajna roślina ozdobna, więc pięknie będzie się prezentować w ogrodzie zimowym, albo w donicy, jeżeli mamy co z nią zrobić zimą.

Bibliografia:

M. Jędrusik, Poznaj Świat, Śladami tropikalnych bulw i warzyw, 1992 r., nr 3, s. 25-27
H. Bronikowska, Wiadomości Botaniczne, Obserwacje rozwoju manioku dłoniastego (Manihot palmata Muell.), 1961 r., tom 5, nr 3, s. 258-260
M. Jędrusik, Poznaj Świat, Śladami tropikalnych bulw i warzyw, 1992 r., nr 3, s. 25-27

Fot. główna: Judgefloro, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org

Idź do oryginalnego materiału