3 tygodni temu
Wystawę siedemnastowiecznej broni można zobaczyć w Dworze Starostów w Podzamczu koło Chęcin. W dwóch salach zaprezentowane zostało około 400 egzemplarzy broni i akcesoriów wykorzystywanych przez wojowników w XVII wieku.
Miłośnicy militariów znajdą tu m.in. kompletne wyposażenie żołnierzy husarii, czyli legendarnej polskiej formacji ciężkiej jazdy.
– Jest co podziwiać, bo w większości te eksponaty są autentyczne. jeżeli nie są autentyczne, to są to wysokiej jakości repliki – podkreśla Krzysztof Ołownia, dyrektor Regionalnego Centrum Naukowo-Technologicznego w Podzamczu, którego częścią jest Dwór Starostów.
– Pokazujemy je dzięki uprzejmości i współpracy z częstochowskim kolekcjonerem, Krzysztofem Ledwoniem. Mam nadzieję, iż wystawa oprócz tej części związanej z podziwianiem zgromadzonych eksponatów, przyczyni się również do zainteresowania naszą ofertą żywych lekcji historii. Od mniej więcej roku wprowadziliśmy takie zajęcia do naszej oferty. W czasie ich trwania będziemy wykorzystywać zgromadzone przedmioty – wyjaśnia.
Wystawę zatytułowaną „Husaria – broń wschodnia”, uzupełniają stroje z epoki, pochodzące ze zbiorów Dworu Starostów.
Krzysztof Ledwoń interesuje się militariami już od najmłodszych lat. Jak wspomina, miał 10 lat, kiedy w Szkole Podstawowej numer 33 w Częstochowie zorganizował pierwszą wystawę. Tłumaczy, iż ta pasja pochłonęła go, szukał cennych przedmiotów na strychach, giełdach kolekcjonerskich. Dziś jego zbiór liczy kilka tysięcy eksponatów, głównie broni.
– W tej chwili te zbiory prezentujemy w pięciu polskich muzeach, więc one nie leżą pod łóżkiem. Pokazujemy je wielu osobom. Głównie zależy nam na dzieciach i młodzieży, dziewczynach i chłopakach, chociaż dziewczyny bardziej się tym interesują niż chłopcy – zauważa.
Husaria była najsłynniejszą polską formacją zbrojną, dumą oręża polskiego. Jak zaznacza Ryszard de Latour, historyk sztuki, znawca broni oraz wieloletni wicedyrektor w Muzeum Narodowym w Kielcach, husarze byli najbardziej cenionymi rycerzami w Polsce od XVI do XVIII wieku.
– Byli doskonałymi wojownikami, a poza tym była to grupa najzamożniejszej szlachty polskiej, magnaterii, którą było stać na to, by w poczcie husarskim brać udział. Oprócz tego, to była formacja, która podobno nigdy nie została zwyciężona, ale jednak to tylko legenda, bo kilka razy, jak to się mówi, dostali łupnia. Nawiązując do terenu, gdzie się znajdujemy, czyli Kielecczyzny, formacja ta podobno ostatnią bitwę rozegrała w 1702 roku pod Kliszowem. Ta bitwa między Szwedami a Polakami adekwatnie nie została rozstrzygnięta – wyjaśnia.
Szarże husarii przesądziły m.in. o losach bitew pod Kircholmem, Chocimiem, a także pod Wiedniem. Formacja ta była wyłącznie polską specjalnością i zarazem świadectwem otwartości Rzeczpospolitej na cenne wpływy kulturowe płynące z zewnątrz, także z muzułmańskiego Wschodu. To właśnie dlatego elementami wystawy są militaria z Turcji, Persji i Indii – broń wschodnia była nierozerwalnie związana z kulturą oręża polskiego.
Zdaniem Ryszarda de Latoura, bronią pokazaną na wystawie mogła walczyć husaria.
– Tutaj jest też dużo broni wschodniej, wiadomo, iż Polacy kochali się w broni wschodniej i sprowadzali ją z Turcji, Persji. We Lwowie były również warsztaty, które zatrudniały mistrzów właśnie z Turcji i Persji. Ta broń kapała złotem, była nabijana kamieniami szlachetnymi i półszlachetnymi. Kiedy spojrzymy na przedstawienia husarzy i ich uzbrojenia chociażby na obrazach m.in. w Dawnym Pałacu Biskupów Krakowskich w Kielcach, to widać, jakie to było bogactwo – podkreśla.
Warto podkreślić, iż historia siedemnastowiecznej broni jest pokazana w obiekcie, który powstał w XVII wieku. Dwór zbudował starosta chęciński Stanisław Branicki, który przeniósł tu siedzibę starosty z zamku chęcińskiego. W latach 1673-1674 dwór przebudowano tak, iż powstał pałacyk w stylu willi włoskiej wraz z ogrodami.
Wystawa „Husaria – broń wschodnia” będzie dostępna dla zwiedzających do 26 września 2025 roku.
