Krokus – Szafran – uprawa, pielęgnacja, zastosowanie

Zdjęcie: Krokus – Szafran

Krokus vel Szafran (Crocus) to roślina należąca do rodziny kosaćcowatych, do której to rodziny zalicza się aż ok. 250 gatunków krokusów. W naturze rośliny te występują w Europie Środkowej, na obszarach basenu Morza Śródziemnego oraz w Azji Zachodniej. U nas w naturze występuje tylko jeden gatunek i jest to Krokus spiski vel Szafran spiski (Crocus scepusiensis). Natomiast kolejny, powszechnie na naszych terenach występujący, to Krokus wiosenny (Crocus vernus), dziczejący i już u nas zadomowiony.

Krokusy są u nas powszechnie uprawiane jako jedne z najwcześniej zakwitających kwiatów wiosennych, które jako jedne z pierwszych są karmicielkami pszczół. Można je uprawiać zarówno w gruncie jak i w donicach.

Jednym z ciekawszych gatunków krokusów jest Szafran uprawny (Crocus sativus), który jest źródłem najdroższej przyprawy świata – szafranu.

CIEKAWOSTKA

Aby otrzymać 1 kg szafranu potrzeba aż 170 tysięcy kwiatów krokusa uprawnego :O Jeden hektar uprawy krokusa dostarcza jedynie od 15 do 25 kg przyprawy szafran.

Jak wygląda krokus

Krokusy to kwiaty cebulowe (a precyzyjnie jest to bulwocebula), które należą do jednych z najwcześniej wiosną kwitnących. Choć są i takie gatunki jak choćby Szafran okazały (Crocus speciosus), które kwitną jesienią. Kwiaty wyrastają wprost z cebuli u dołu są zrośnięte w rurkę, a następnie rozdzielają się w pojedyncze płatki. Liście szafranów rosną silnie dopiero po przekwitnięciu kwiatostanów i również wyrastają wprost z bulwocebuli. Jest ich kilka, są wąskie a ich brzegi podwinięte, tworzące rynienkę. Częścią podziemną jest rzeczona bulwocebula, drobna, nieco spłaszczona, pokryta suchymi łuskami.

Uprawa krokusów

Najczęściej uprawiane u nas są krokusy kwitnące wiosną, ale te jesienne mają identyczne wymagania środowiskowe oraz glebowe. A zatem krokusy powinny zostać zasadzone w miejscach nasłonecznionych, będą wówczas dużo bardziej obficie kwitnąć. Nie przeszkadzają im miejsca odsłonięte i wietrzne.

Dobrze poradzą sobie sadzone choćby w glebie o przeciętnej żyzności, byleby nie była ciężka, gliniasta i podmokła, bo wówczas gwałtownie dojdzie do wygnicia cebul. Optymalne podłoże to podłoże żyzne, przepuszczalne, o odczynie lekko kwaśnym.

Sadzenie krokusów

Krokusy kwitnące wiosną sadzi się w podłożu jesienią, najlepiej we wrześniu i październiku. By ich kwitnienie było naprawdę spektakularne, powinno się je sadzić w kępach i w dużych ilościach. Czyli kilka do kilkunastu cebulek obok siebie, potem 25 cm odległości i kolejna kępa. jeżeli w miejscach, gdzie mają rosnąć krokusy buszują szkodniki, warto cebulki umieszczać w specjalnych koszyczkach. Uchroni je to przed zjedzeniem, ale również łatwiej będzie je w przyszłości znaleźć i wykopać.

Zanim cebule znajdą się w podłożu powinny zostać zaprawione. Zaprawianie cebul chroni je przed chorobami zarówno grzybowymi jak i bakteryjnymi. jeżeli zaprawa, którą dysponujemy jest w formie płynnej, trzeba zaprawić cebule dzień wcześniej, żeby wyschły. Zawsze bowiem sadzi się cebule suche.

Cebule krokusów sadzi się na głębokości od 6 do 10 cm. Gdy już znajdą się pod ziemią, całą uprawę podlewamy i koniecznie ściółkujemy. Ściółkowanie podłoża torfem, korą sosnową, wiórami sprawia, iż wilgoć dłużej utrzymuje się w podłożu, a zimą cebule będą chronione przed silnymi mrozami. A do tego materia organiczna rozkładając się będzie wzbogacała podłoże o cenne składniki pokarmowe.

Sadzenie krokusów na trawniku

Krokusy wczesną wiosną wszędzie prezentują się pięknie, ale wyjątkowo cudownie wygląda ozdobiony kwiatami szafranów trawnik. Dlatego, jeżeli chcemy przełamać nudną zieleń, warto ubogacać trawnik kwiatami, nie tylko krokusami, ale również stokrotka pospolita, przebiśniegi, sternbergia żółta będą się pięknie prezentowały wyrastając pośród źdźbeł.

Sadząc kwiaty na trawniku trzeba wybierać miejsca, gdzie murawa i jej korzenie nie są zbyt mocno zbite. A to dlatego by dać szansę pędom kwiatowym i liściom na przebicie się spod ziemi. By zrobić miejsce na cebulkę należy wbić w ziemię gruby szpikulec, przechylić go nieco i obrócić wkoło, powstanie wówczas lejkowaty otwór, idealny na cebulkę. Można również użyć wideł, bić je i poruszyć kilka razy w przód i w tył. Wówczas będziemy mieli od razu kilka gotowych otworów.

Pielęgnacja krokusów

Krokusy nie wymagają jakiejś szczególnej pielęgnacji. Raz zasadzone najczęściej latami zdobią miejsca uprawy. Wiadomo, jeżeli długo nie pada, należy je podlać. Lubią umiarkowanie wilgotne podłoże. jeżeli są ściółkowane ściółką naturalną, to ona rozkładając się na bieżąco je zasila. jeżeli rosną na trawniku, wiosną dobrze jest podlać je choćby biohumusem. Trzeba też wówczas zaczekać z koszeniem trawy do momentu aż liście nie zwiędną. Błędem jest koszenie trawnika zaraz po przekwitnięciu kwiatów krokusów. Zbyt wczesne koszenie doprowadzi do obumarcia cebul.

Jak rozmnożyć krokusy

Krokusy rozmnażają się głównie wegetatywnie, czyli przez cebulki przybyszowe, które powstają u podstawy łodygi. Zasadzone mogą rosnąć w jednym miejscu choćby przez kilka do kilkunastu lat. jeżeli jednak chcemy mieć je również w innych częściach ogrodu albo zaczną rosnąć nazbyt gęsto, nic prostszego. Trzeba je wykopać z końcem lata, rozdzielić i zasadzić w nowych miejscach.

Są również gatunki, zwłaszcza te botaniczne, które rozmnażają się poprzez samosiew. Jednak taki wysiany z nasion szafran potrzebuje aż 3 lat żeby zakwitnąć. jeżeli samodzielnie chcemy wysiać krokusy to trzeba wiedzieć, iż by wykiełkować nasiona potrzebują stratyfikacji, czyli odpowiednio długo trwającego przemrożenia. Lepiej więc po prostu sadzić cebulki.

Najpopularniejsze gatunki i odmiany krokusów

W naszych ogrodach dominują krokusy kwitnące wiosną, a wśród nich gatunki:

• Szafran wiosenny vel Krokus wiosenny (Crocus vernus) do których należą Krokusy wielkokwiatowe (najczęściej uprawiane w ogrodach)
• Szafran Tommasiniego vel Krokus Tommasiniego (Crocus tommasinianus)
• Szafran spiski vel Krokus spiski (Crocus scepusiensis)
• Szafran złocisty vel Krokus złocisty (Crocus chrysanthus)

To tylko niektóre gatunki uprawiane w ogrodach, do nich natomiast zalicza się całe mnóstwo odmian krokusów w różnych kolorach.

Należy wspomnieć również o krokusach kwitnących jesienią, choć są mniej popularne. Wśród nich najpopularniejsze gatunki to:

• Szafran okazały vel Krokus okazały (Crocus speciosus)
• Szafran bladożółty vel Krokus bladożółty (Crocus ochroleucus)
• Szafran uprawny vel Krokus uprawny (Crocus sativus)
• Szafran średni vel Krokus średni (Crocus medius)
• Szafran turecki vel Krokus turecki (Crocus kotschyanus)
• Szafran kurdyjski vel Krokus kurdyjski (Crocus carduchorum)

Krokusy kwitnące jesienią wiosną wypuszczają liście, które obumierają, więc jesienią widoczne są tylko ich kwiaty.

Fot. główna: depositphotos.com