Twój wygląd, sposób wyrażania, uśmiech, zdolności, upodobania, maniery, preferencje można znaleźć tylko… w Tobie. Nie było i nie ma drugiego takiego jak Ty. Bóg stworzył Cię niepowtarzalną osobą. Wielu, zamiast docenić swoją indywidualność, próbuje naśladować innych. Znajomość własnej osobowości chroni przed tym oraz przed przekuwaniem bliźnich na swój obraz i podobieństwo. Warto poznać swoją osobowość choćby z tych powodów, ale jest ich więcej.
Wskaźnik typu osobowości MBTI
Katharine Cook Briggs i jej córka Isabel Briggs Myers opracowały wskaźnik psychologiczny, który ułatwia rozpoznanie swojego typu osobowości. w uproszczeniu nazywa się on MBTI (Myers-Briggs Type Indicator). MBTI jest uważany za najlepszy instrument psychologiczny do określenia i opisu typów osobowości.
Wieloletnie badania prowadzone przez Myers i Briggs wykazały istnienie czterech par preferencji, które składają się na osobowość każdego człowieka. Przy każdej z tych par w nawiasie podaję jednoliterowe skróty przyjęte od ich nazw w języku angielskim.
1. Ekstrawertyk (E) – Introwertyk (I)
(„E” od Extraversion – „I” od Introversion)
Pierwsza para preferencji dotyczy obiektu naszej energii. Czy kierujemy ją i czerpiemy ze świata zewnętrznego jak Ekstrawertycy, czy ze swego wnętrza jak Introwertycy?
2. Intuicjonista (N) – Percepcjonista (S)
(„N” od iNtuition1 – „S” od Sensing)
Druga para odnosi się do sposobu postrzegania świata. Czy bardziej polegamy na intuicji jako Intuicjoniści, czy na swoich zmysłach jako Percepcjoniści?
3. Myśliciel (T) – Uczuciowiec (F)
(„T” od Thinking – „F” od Feeling)
Trzecia para dotyczy podejmowania decyzji. Czy podejmujemy je bezosobowo, bazując na logice jak to czynią Myśliciele, czy też subiektywnie w oparciu o swój system wartości i odczucia, jak w przypadku Uczuciowców?
4. Sędzia (J) – Obserwator (P)
(„J” od Judging – „P” od Perceiving)
Czwarta para określa nasz stosunek do świata zewnętrznego. Czy jest osądzający, jak w przypadku Sędziów, czy też poprzestajemy na obserwacji, jak w przypadku Obserwatorów?
Jak rozpoznać swoje preferencje osobowościowe?
Słowo „preferencja” oznacza pierwszeństwo, ale nie ekskluzywność. Z parami preferencji jest tak jak z rękami – praworęczni lepiej władają prawą, a leworęczni lewą, ale jedni i drudzy korzystają z obu rąk. Podobnie jedna z preferencji w każdej parze dominuje, ale czasem korzystamy z drugiej.
Po przeczytaniu poniższego opisu każdej z czterech par spróbuj ulokować siebie na linii między 100% a 50% lub między 50% a 0%. jeżeli masz taką możliwość, to przedyskutuj swój wybór z kimś, kto Cię dobrze zna.
Ekstrawertyk (E) – Introwertyk (I)
Ekstrawertycy (E) kierują swoją energię i czerpią ją ze świata zewnętrznego, dlatego lubią aktywność oraz interakcje z ludźmi. Introwertycy (I) czerpią energię ze swojego wnętrza, dlatego preferują zacisze. To, co ładuje Ekstrawertyków, rozładowuje Introwertyków, i na odwrót!
Ekstrawertycy lubią kontakty międzyludzkie i nieco szybsze tempo życia niż Introwertycy. Skrajny Ekstrawertyk po półgodzinie samotności w bibliotece rozgląda się, do kogo by zagadać, a dzień bez telefonu byłby dla niego próbą, zaś praca w latarni morskiej nie wchodzi w grę.
Z kolei Introwertycy wolą pracować samotnie lub w kameralnym gronie. Skrajny Introwertyk, kiedy znajdzie się w dużym towarzystwie, po cichu planuje, co będzie robić, kiedy znów będzie sam. Dzień bez telefonu w ustronnym miejscu jest przez niego mile widziany. Introwertycy nie są mizantropami, cenią współpracę i czas spędzony z przyjaciółmi, ale dobierają ich mniej i ostrożniej niż Ekstrawertycy.
Ekstrawertycy czasem próbują wzbudzić w Introwertykach poczucie winy, iż spędzają za mało czasu z ludźmi. Na to Introwertycy mogą odpowiedzieć, iż kiedy jedni spędzają czas na gadaniu z ludźmi, wtedy oni coś dla nich robią!
Którzy są lepsi? Świat potrzebuje obu, ale jak się okazuje w różnych proporcjach. Jak to wyjaśnić inaczej niż Bożą inteligencją i stworzeniem, iż statystycznie 75% ludzi to Ekstrawertycy, a tylko 25% to Introwertycy?
Intuicjonista (N) – Percepcjonista (S)
W poszukiwaniu i zbieraniu informacji każdy z nas używa zmysłów i intuicji, ale częściej skłaniamy się ku jednej z tych dwóch preferencji.
Percepcjoniści (S) opierają swoje spostrzeżenia o świecie na zmysłach i obserwacji, a Intuicjoniści (N) na intuicji. W rezultacie pierwsi poświęcają więcej uwagi detalom i konkretom, a drudzy ideom i szerszej perspektywie. Moglibyśmy powiedzieć, iż tam, gdzie Intuicjonista widzi las, Percepcjonista widzi drzewa.
Percepcjoniści trzymają się faktów i tego, co jest, natomiast u Intuicjonistów większą rolę odgrywa wyobraźnia i to, co może być. Percepcjoniści interesują się głównie fizycznym, dotykalnym światem, kładąc akcent na praktykę – satysfakcjonuje ich już zdobyta wiedza oraz ćwiczenie posiadanych umiejętności. Intuicjoniści wolą poznawać nowe rzeczy, zgłębiać kolejne dziedziny i zdobywać nowe umiejętności.
Intuicjoniści stanowią około 25% populacji, a Percepcjoniści 75%.
Myśliciel (T) – Uczuciowiec (F)
W jaki sposób podejmujesz decyzje? Myśliciele (T) podchodzą do tego bezosobowo, kierując się logiką, a Uczuciowcy (F) w oparciu o subiektywne wartości i uczucia. Uczuciowcy liczą się z wpływem ich decyzji na uczucia innych, a Myśliciele spoglądają głównie na rezultaty.
Myśliciele cenią w stosunkach międzyludzkich prawość i sprawiedliwość, a Uczuciowcy uczucia i harmonię. Myśliciele uważają rzeczową krytykę za pozytywną, dlatego jej nie szczędzą, natomiast Uczuciowcy preferują raczej afirmację ze strony innych oraz zachęcanie ludzi, niż krytykę tego, co można by jeszcze poprawić, jak w przypadku Myślicieli.
Myśliciele podchodzą do życia racjonalnie, co nie znaczy, iż są pozbawieni wrażliwego serca, podobnie jak Uczuciowcy mogą mieć błyskotliwy umysł, mimo iż kierują się sercem. Nie chodzi tu o potencjał intelektualny ani o iloraz inteligencji, ale o to, jak ludzie dochodzą do swoich decyzji.
Statystycznie około 50% populacji ma preferencje racjonalne, a 50% uczuciowe. Wśród mężczyzn 60% to Myśliciele, a 40% Uczuciowcy, a wśród kobiet na odwrót. Czy ta statystyka nie jest kolejnym śladem palców Stworzyciela? Warto zauważyć, iż niektóre z typów osobowości występują tylko u 1-2% populacji, a inne stanowią kilkanaście procent. Preferencje są rozłożone nierówno, ale bardzo adekwatnie do potrzeb społeczeństwa. Świadczy to, iż człowiek jest częścią inteligentnego projektu, za którym stoi Stwórca.
Sędzia (J) – Obserwator (P)
Jak organizujesz swoje życie? Obserwatorzy (P) łatwo adaptują się do nowej sytuacji, dlatego lubią spontaniczność i improwizację, a Sędziowie (J) muszą wszystko najpierw przygotować, gdyż wolą plan i strukturę.
Obserwator widząc ładny zachód słońca, powie: „Chodźmy na spacer, jest tak ładnie”, a Sędzia może odpowiedzieć: „Muszę coś skończyć. Może pójdziemy później?”. Zabrzmiało tak, jakby dla niego zadanie było ważniejsze od partnera, ale jest tak, iż Sędziowie mogą się odprężyć dopiero po zakończeniu zadania.
Sędziowie mają zdecydowaną opinię w każdej sprawie, podczas gdy Obserwatorów zadowala obserwacja. Obserwator oznajmi: „Przeczytałam nową książkę Stephena Kinga” albo: „Wiesz, ukazała się nowa książka Grishama”. Sędzia natomiast orzeknie: „Przeczytałem nową książkę Kinga, to jedna z jego najlepszych” albo „Nowa książka Grishama kończy się tak zaskakująco, iż musisz ją sama przeczytać”.
Statystycznie 50% ludzi to Sędziowie, a 50% to Obserwatorzy. Świat potrzebuje obu jednakowo. Osoby preferujące spontaniczność potrzebują osądzających, aby się lepiej zorganizować i dokończyć rozpoczęte zadania, a osądzające potrzebują spontanicznych, aby się wyluzować i nie stawiać wszystkiego na ostrzu noża. A Ty, gdzie umieścisz siebie na poniższej linii?
Czy udało Ci się na podstawie powyższego krótkiego opisu wyłonić cztery preferencje dominujące w Twoim życiu? jeżeli tak, to wpisz je do poniższej tabelki. Każda z tych czterech preferencji wnosi tak unikalne cechy osobowościowe, iż na ich podstawie można wyłonić 16 typów osobowości. Ich szczegółowy opis znajduje się w mojej książce pt. „Poznaj siebie i zrozum innych”2.
Wiele nieporozumień sprowadza się do różnic osobowościowych. Podziel się z bliskimi wiedzą na temat preferencji osobowościowych. Im więcej wiemy o sobie i bliskich, tym lepiej się rozumiemy i łatwiej akceptujemy, bez czego trudno o przyjaźń i miłość wobec bliźniego.
Zapraszamy do lektury także innych artykułów:
- Jaki masz talent?
- Co jest Twoją pasją?
- Osobowość borderline – czym się charakteryzuje?
Przypisy
- Pierwsza litera słowa intuition, czyli „I”, została wykorzystana przy introwersji, dlatego tutaj używa się drugiej litery, czyli „N”.
- Alfred J. Palla, Poznaj siebie i zrozum innych, Warszawa, 2018, s. 425-437.
© Źródło zdjęcia głównego: Canva (odcięcie lewej strony zdjęcia).