Ekoedukatorzy ze Śremu

Zdjęcie: fot. Archiwum WTZ w Śremie

Można. Trzeba tylko się odważyć i zrobić pierwszy krok. A potem następne…

Warsztat Terapii Zajęciowej

WTZ w Śremie funkcjonują od 6 lat, zostały otwarte w grudniu 2016. Kieruje nimi Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Osób Niepełnosprawnych „Trójka”- Dominika Stefaniak, która od lat związana jest z edukacją osób z niepełnosprawnościami. Ma doświadczenie, jest otwarta na pomysły zespołu, ma też własne. Z zajęć terapeutycznych korzysta w tej chwili 40 osób, w większości absolwentów Zespołu Szkół Specjalnych im. Marii Grzegorzewskiej. Są to osoby dorosłe z niepełnosprawnością intelektualną, zaburzeniami psychicznymi oraz innymi deficytami, wymagające specjalnego traktowania i podejścia.

WTZ zapewniają im nie tylko opiekę, ale też nabywanie nowych umiejętności, ich rozwijanie, a także pomoc psychologiczną oraz indywidualną rehabilitację ruchową. Warsztaty działają przez pięć dni w tygodniu od 7.00 do 15.00.

Uczestnicy są dowożeni na zajęcia specjalnym busem i spędzają czas pod okiem doświadczonych terapeutów. Do ich dyspozycji jest osiem pracowni: stolarska, krawiecko-dziewiarska, ogrodniczo-bukieciarska, multimedialna, rękodzieła, marketingowa, gospodarstwa domowego i artystyczna. Pod nadzorem terapeutów i instruktorów uczą się w nich technik bezpiecznego używania narzędzi i maszyn.

W warsztatach powstają „cudeńka”: personalizowane upominki, kartki okolicznościowe, przedmioty do dekoracji domu, wyroby z gliny, dekoracyjne makramy, poduszki, torby, przytulanki, zawieszki, zakładki, stroiki świąteczne…Organizowane są również praktyki zewnętrzne, m.in. w Muzeum Śremskim.

Misja i cel

Misją WTZ jest przygotowanie uczestników do podjęcia pracy. Prowadzone są w tym celu szerokie działania. Fundusze na działalność pozyskiwane są z programów na rzecz osób z niepełnosprawnością. Każdy z uczestników ma swoje predyspozycje, możliwości, ale też ograniczenia, jednak w odpowiednio stworzonych warunkach są w stanie wykonywać powierzone im zadania. I robią to chętnie. Dlatego tak ważne byłoby przygotowanie dla nich miejsc pracy na wzór zakładów aktywności zawodowej czy spółdzielni socjalnych.

Niestety nie jest to łatwe ani proste, jak by się mogło wydawać. Rozmawiamy, próbujemy, szukamy, ale na razie niestety nie mamy takiej możliwości. A szkoda- mówi Dominika Stefaniak.

Realizujemy różne zadania, m.in. projekt polegający na wykonaniu prac ogrodniczych na skwerze przed PCPR w Śremie. Nasi uczestnicy wykonują też wszystkie prace porządkowe na terenie WTZ i w ogrodzie społecznym „Rajka”, który funkcjonuje przy WTZ. Kolejny projekt „Kobiecość to ja” skierowany był do dorosłych kobiet z niepełnosprawnością, a sfinansowany został przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego – dodaje Monika Dukat, terapeutka, autorka wielu projektów.

„Eko-edukator”

Najnowszy, nagrodzony projekt „Eko-edukator” realizowany był z programu Aktywni Obywatele-Fundusz Krajowy, finansowanego przez Islandię, Lichtenstein i Norwegię z Funduszy EOG. Przygotował on uczestników do prowadzenia warsztatów ekologicznych i ogrodniczych dla przedszkolaków i dzieci z młodszych klas szkół podstawowych. Wzięło w nim udział 15 osób z niepełnosprawnością z powiatu śremskiego, wybranych spośród uczestników WTZ.

To był innowacyjny projekt, którego głównym celem było podwyższenie świadomości ekologicznej, wiedzy z zakresu zero-waste oraz propagowanie zdrowego podejścia do życia wśród dzieci ze szkół i przedszkoli powiatu śremskiego. Bardzo ważne dla całego pomysłu było wykreowanie całkiem nowego wizerunku osób z niepełnosprawnością oraz ich aktywizacja.

Pracowano nad tym przez cały czas trwania „Eko-edukatora” i cele te zostały w całości osiągnięte. W części teoretycznej, przygotowującej uczestników do działania zapoznali się oni m.in. z zagadnieniami użytkowania bio-odpadów w ogrodzie, wykorzystania ziół i warzyw jako zdrowej żywności i tworzenia eko-przetworów, uprawy roślin bez chemii.

Poznali również założenia idei zero-waste i zasady zakładania ogródka według jej zasad. Uczyli się także o roli pszczół w życiu człowieka.

Nabyte w trakcie zajęć przygotowawczych praktyczne umiejętności mieli okazję wykorzystać podczas prowadzonych przez siebie spotkań edukacyjnych z dziećmi w Szkole Podstawowej w Dąbrowie, która była partnerem projektu.

Była to też okazja do integracji osób z niepełnosprawnością z dziećmi – uczestnikami warsztatów, a także do obalenia przez cały czas funkcjonujących w społeczeństwie stereotypowych sposobów postrzegania takich osób na co dzień.

Idea zero-waste

To był projekt pilotażowy, przygotowywaliśmy jego uczestników do prowadzenia zajęć z dziećmi. Idea zero-waste, czyli niemarnowanie jedzenia, energii oraz życia w zgodzie z naturą, jest nam bliska. Chcemy, żeby im też była. Wykorzystywaliśmy w naszych pracach materiały wtórne, z odzysku. Założyliśmy ogród ekologiczny, w którym w ramach projektu stanęła mała szklarni do hodowli własnych ziół i warzyw. Uczyliśmy konkretnych rozwiązań, które można zastosować u siebie w domu. Będziemy budować domki dla pszczół, motyli, ptaków i jeży. Będziemy sadzić drzewka i kwiaty. Jest też pomysł na produkcję suszu z ziół i kwiatów. Przebywamy dużo blisko przyrody, korzystamy z hortiterapii i sylwoterapii – mówi Monika Dukat.

Na zajęciach uczestnicy nauczyli się zakładać mini-ogródek, hodować zioła, wysiewać nasiona, kwiaty sezonowe, truskawki i poziomki w doniczkach. Rozmawiano o segregacji śmieci, o ochronie środowiska. Był też czas na terapeutyczne zabawy sensoryczne, które prowadzone były w będącym pod opieką WTZ ogrodzie.

Myślę, iż udało nam się zwiększyć wśród nich poczucie własnej wartości, dać przekonanie, iż mają wpływ na własne życie i mogą podejmować nowe wyzwania jakim było np. bycie ekoedukatorem – mówi Dominika Stefaniak.

Odnieśliśmy sukces, który skłania nas, organizatorów do kontynuowania w przyszłości działań związanych z edukacją ekologiczną. Wiele zadowolenia i satysfakcji dała nam kooperacja ze Szkołą Podstawową im. Jana Pawła II w Dąbrowie. Nasi ekoedukatorzy czuli się tam wspaniale a same warsztaty z dziećmi udały się nadzwyczajnie – uzupełnia Monika Dukat.

Zostaliśmy też docenieni. To jest ważne i dla nas opiekunów i terapeutów i dla nich. To było dla naszych podopiecznych coś zupełnie nowego, a poradzili sobie z tym wyzwaniem znakomicie. Otrzymaliśmy nagrodę, zajęliśmy I miejsce w ubiegłorocznej, XII edycji konkursu „Wielkopolska otwarta dla osób z niepełnosprawnościami”, organizowanego przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Poznaniu. To utwierdziło nas w przekonaniu iż droga, którą obraliśmy, prowadzi w dobrym kierunku – dodaje.

Czy osoby z niepełnosprawnością odważą się na samodzielność? Czy dadzą radę? Trudno wyrokować, ale im więcej szans dostaną, im więcej prób uda im się przejść, tym szansa na wspomaganą samodzielność jest większa. Patrząc na próby, które czyni w tym kierunku WTZ, i efekty, które już powoli widać, wydaje się, iż ta szansa jest całkiem realna. To się musi udać.