Czym jest antropomorfizacja? Wyjaśnienie wraz z przykładami

Antropomorfizacja jest ciekawym i szalenie popularnym zabiegiem literackim i kulturowym, za pomocą którego autor buduje nastrój, wzmacnia więź emocjonalną z czytelnikiem i może kreatywnie tworzyć rozmaite fabuły. Wyjaśniamy, na czym polega i jakie są przykłady antropomorfizacji.

Definicja i zastosowanie w literaturze

Definicyjnie termin oznacza przypisywanie ludzkich cech zwierzętom (począwszy od cech charakteru, poprzez zachowania, a także język i myśli) oraz nadawanie ludzkich cech nieożywionym przedmiotom, naturze, pojęciom abstrakcyjnym. Przykładem mogą być zwierzęcy bohaterowie w baśniach Braci Grimm czy w Folwarku zwierzęcym Orwella.

Zwierzę, roślina, przedmiot czy zjawisko abstrakcyjne zaczynają mówić, zachowywać się i przypominać ludzi – mają skomplikowane emocje (których zwierzętom się nie przypisuje, jak np. zazdrość), potrafią planować, myśleć abstrakcyjnie, mówić, chodzić jak człowiek i robić wszystko to, co z reguły zarezerwowane jest właśnie ludziom.

Polska literatura obfituje w dzieła stosujące ten zabieg literacki, np. Gloria Victis Elizy Orzeszkowej, gdzie autorka przypisała naturze ludzkie cechy, a elementy krajobrazu, np. drzewa, opowiadają historię Powstania Styczniowego.

Innym polskim autorem antropomorfizującym rzeczywistość jest np. Jan Kochanowski, u którego przyroda często pełni funkcję żywego obserwatora, a choćby komentatora świata i wydarzeń, a także Adam Mickiewicz (w Balladach i Romansach), u którego natura przeżywa sytuacje razem z bohaterami.

Przykłady antropomorfizacji w kulturze

Antropomorfizacja pozwala doskonale budować więź z najmłodszym odbiorcą – to właśnie dlatego kultura obfituje w takie produkcje jak Król Lew, Zootopia czy WALL-E, gdzie zarówno zwierzęta, jak i roboty czy przedmioty zyskują cechy ludzkie, rozmawiają, przeżywają przygody.

Kubuś Puchatek, bohaterowie kreskówki Auta czy Psi Patrol, a także wiele innych przykładów pokazują, iż niektóre aspekty codzienności i złożonych emocji najłatwiej zaprezentować najmłodszym poprzez metaforę. Dzieci rozumieją, iż zwierzęta na co dzień nie mówią, ale atrakcyjna forma bajek pozwala przemycić między wierszami morały, wnioski i głębokie przemyślenia, które są dla dzieci ważne i potrzebne do rozwoju emocjonalnego i intelektualnego.

W codziennym języku również spotykamy się z antropomorfizacją, często choćby nie zwracając na nią uwagi. Mowa tu o wyrażeniach takich jak czas pędzi jak szalony (pędzi – mimo iż nie ma nóg) czy nadzieja umiera ostatnia (mimo iż jest nieożywiona, nie może więc umrzeć).

Antropomorfizacja jest więc uniwersalnym i ciekawym zabiegiem narracyjno-językowym, które pomaga wydobyć głębszy sens z pozornie prostych czy choćby banalnych historii. Pomaga odnaleźć sens i podmiotowość tam, gdzie jej się nie spodziewamy. Wpływa na emocjonalny stosunek do bohaterów, a także pozwala spojrzeć na wydarzenia z zupełnie innej perspektywy. To kreatywny zabieg, który z powodzeniem uświetni każdą literacką formę.

artykuł sponsorowany