Czy rośliny ze sobą rozmawiają? Komunikacja u roślin

2 lat temu

Wokół nas codziennie panuje ogromny hałas. Z tego względu warto co jakiś czas wyjechać za miasto i udać się do lasu pełnego roślin, by zaznać trochę spokoju. Jednak co o ile coś, co dla nas jest ciszą, tak naprawdę jest gąszczem sygnałów i komunikatów? A może rośliny wcale nie są nieme, tylko my nie umiemy ich słuchać? Jak wygląda komunikacja u roślin?

Grają w zielone – życie roślin

Rośliny. Cisi obserwatorzy naszej codzienności. Powrotów ze szkoły przez park, wieczorów z książką, kiedy kukają zza firanki. Nie mają uszu ani oczu, nie wydają żadnych dźwięków. Gdyby nie kolejne pojawiające się listki, można by nie zauważyć nawet, iż żyją, rosną i się rozwijają.

A jednak w ich wnętrzu tętni życie i nieustannie zachodzą miliony procesów je podtrzymujących. Wystarczy im tylko trochę wody i dostęp do słońca. Potrafią same sobie przygotować złożony pokarm z prostych związków chemicznych dzięki fenomenowi fotosyntezy.

Wyglądają jakby mogły sobie poradzić absolutnie same i nie potrzebują z nikim się komunikować. Dodatkowo każda inna roślina to adekwatnie ich konkurencja. Wspólnie w końcu walczą o te same zasoby, więc ten brak porozumiewania się między sobą miałby sens. adekwatnie lepiej milczeć, nikomu nie pomagać i dbać o samego siebie.

Przeczytaj też: Czy istnieje życie na pustyni?

Co więcej, rośliny muszą funkcjonować zupełnie inaczej niż my. W naszym świecie, o ile zbliża się jakieś zagrożenie, zwykle możemy je usłyszeć, poczuć, a następnie gwałtownie na nie zareagować. W razie konieczności schować się, czy zrobić cokolwiek innego, by mu zapobiec.

Rośliny pozostają w tym samym miejscu. Muszą stawić czoła złej pogodzie, suszy, zimnu. Nie mogą przeprowadzić się na chwilę w inne miejsce. To wymaga od nich zupełnie innego przystosowania się do życia. Jednak z naszego punktu widzenia rośliny wydają się dość mało zaangażowane, pasywne, ewentualnie reagujące instynktownie tylko na najprostsze bodźce jak na przykład światło. Ale czy na pewno tak jest?

O czym mogą rozmawiać rośliny?

Komunikacja u roślin była przez niezwykle długi czas niezbadanym procesem. Jednak naukowcy co roku odkrywają kolejne organizmy, które przestają być w naszej świadomości niemowami. Okazuje się, iż prawie wszystkie formy życia znalazły jakiś sposób, by poinformować siebie nawzajem o najważniejszych sprawach i rośliny nie są tu wyjątkiem. Więc o czym mogą rozmawiać rośliny?

Może o pogodzie? Wydaje się to błahy temat, ale jednak nie dla roślin! Jako iż nie mogą uciec w żaden sposób od złych warunków pogodowych, to są one jednym z głównych stresorów dla nich. Gdy tylko pojawia się ekstremalne ciepło lub zimno, muszą jak najszybciej zareagować, zmieniając swój stan fizjologiczny odpowiednio do warunków.

Na przykład, gdy jest ciepło i sucho muszą ochronić się przed utratą wody, zamykając swoje aparaty szparkowe. Czas reakcji gra tutaj najistotniejszą rolę, więc dotarcie informacji od roślin, które już doświadczyły gorszych warunków pogodowych odpowiednio wcześniej, jest bardzo cenne!

A oprócz warunków atmosferycznych, co jeszcze może zagrażać roślinom? Oczywiście wszystkie możliwe zbliżające się zarazy, choroby czy szkodniki. O tych zbliżających się niebezpieczeństwach najlepiej wiedzieć od sąsiadów dużo wcześniej. Dla nich może być już za późno, ale inna roślinność może się przygotować i choć trochę ulepszyć swoją obronę!

W jaki sposób rozmawiają rośliny?

Wiemy już, o czym mogą rozmawiać, ale jak przebiega komunikacja roślin? Oczywiście na wiele sposobów! Tak jak i my mamy bogate słownictwo, tak i one posiadają wiele sposobów na podzielenie się między sobą ważnymi informacjami.

Ogromna ilość wiadomości przekazywana jest dzięki różnorodnym lotnym związkom organicznym. Oznacza to, iż roślina wydziela substancje, które mogą unosić się w powietrzu lub choćby mogą być niesione przez wiatr i odbierane przez sąsiadujące organizmy.

Jak taka komunikacja u roślin naprawdę się odbywa? Na przykład część jednego organizmu zostanie zniszczona przez szkodniki, które popodgryzają liście. To sprawi, iż do powietrza wydzielą się związki, które odpowiednio odebrane przez inne rośliny pozwolą na szybkie przekazanie informacji o zbliżającym się zagrożeniu.

W ten sposób sąsiednie rośliny mogą dostatecznie wcześniej uaktywnić swoją ochronę przeciw szkodnikom i zapobiec uszkodzeniom. W jaki sposób? Na przykład przez wydzielanie substancji do liści, które wpłyną na ich „mniej atrakcyjny” dla intruzów smak.

Jednak rośliny do przekazywania informacji oczywiście wykorzystują nie tylko powietrze. Mają w zasięgu swoich możliwości jeszcze drugi sposób – glebę, w której są zakorzenione. Tam właśnie bardzo często znajdują się grzyby, które zawiązują przyjaźnie (symbiozę) z roślinami. Nie dość, iż pomagają w dostarczaniu im związków mineralnych, to dodatkowo tworzą ogromną sieć połączeń, która może posłużyć jako autostrada dla wysyłanych komunikatów. Korzeniami rośliny mogą przekazywać informacje dzięki impulsów elektrycznymi lub drgań.

Komunikacja u roślin – jeszcze wiele do odkrycia

Skuteczność komunikacji w świecie roślin zależy od tego, czy dane organizmy znajdą wspólny język. Rośliny tego samego gatunku mają ułatwione zadanie. Te niebędące bliskim krewnymi mogą mieć z tym większe problemy. Różne gatunki między sobą mogą wysyłać inne związki niosące w pewien sposób zaszyfrowaną informację. To jak podobne są te cząsteczki u roślin względem siebie, gwarantuje poziom komunikacji, jaki mogą osiągnąć.

Co więcej, należy pamiętać, iż w tej kwestii przez cały czas trwa wiele badań. Nie ma pewności, czy tak przebiegająca komunikacja w świecie roślin jest celowa, czy to bardziej skutek uboczny. Roślina podczas zagrożenia wydziela związku, które mają wpływać na jej fizjologię, ale może przy okazji nieświadomie informować o tym innych. Tego jeszcze nie możemy być pewni. To zagadka, z którą muszą w tej chwili zmierzyć się naukowcy!