Czarna rzodkiew – uprawa, adekwatności, zastosowanie

Zdjęcie: Czarna rzodkiew

Czarna rzodkiew (Raphanus sativus var. niger) jest warzywem korzeniowym należącym do rodziny warzyw rzepowatych. Często stosuje się u nas błędną nazwę czarna rzepa. Roślina ta rzadko gości na naszych stołach, a szkoda, bo jest to bardzo wartościowe warzywo. Natomiast z powodzeniem wykorzystuje się ją w kosmetologii oraz medycynie.

Czarna rzodkiew, rzepa i rzodkiew to różne warzywa, choć wszystkie należą do tej samej rodziny warzyw rzepowatych.

Jak wygląda czarna rzodkiew

Czarna rzodkiew ma jadalny korzeń, której biały miąższ okrywa czarna, twarda skórka. W zależności od odmiany korzeń ten jest okrągły albo wydłużony. Nad ziemią rzodkiew ta wypuszcza dużą ilość lirowatych, powcinanych, lekko owłosionych liści, tworzących rozetę. Gdy warzywo dojrzewa ze środka rozety wypuszcza pęd kwiatostanowy. Kwiatuszki są barwy fioletowej lub białej. Po przekwitnięciu w miejscu tym tworzy się owoc w formie wydłużonej łuszczyny.

Uprawa czarnej rzodkwi

Rzodkiew czarna nie ma wygórowanych wymagań glebowych. Dobrze by ziemia była dość żyzna, piaszczysto-gliniasta i przepuszczalna. Poziom pH gleby powinien oscylować w granicach 5,9-6,5. Rzodkiew ta, podobnie jak nasza rzodkiewka jest warzywem krótkiego dnia, dlatego najlepiej udaje się siana wiosną i pod koniec lata. jeżeli będzie jej zbyt gorąco, wnętrza korzeni będą parciały. Są jednak odmiany, które można uprawiać w okresie letnim, trzeba jednak zwrócić na to uwagę w trakcie nabywania nasion. Generalnie jednak najlepiej jest traktować rzodkiew czarną jako warzywo przedplonowe lub warzywo poplonowe i siać wiosną lub późnym latem.

Rzodkiew czarna dojrzewa dość szybko, bo niektóre odmiany już po 35 dniach są gotowe do spożycia. Proces ten może jednak trwać i dni 55, a choćby 110. Nasiona wysiewa się na głębokości ok. 1 cm w dość dużym rozstawie, bo ok. 5-10 cm, jeżeli chcemy mieć duże, dorodne korzenie.

Jeśli zapewniliśmy uprawie dość żyzną ziemię, nie ma konieczności nawożenia rzodkwi. Gdy ziemia jest słaba, można ją podlać kilka razy wodą z dodatkiem biohumusu. Natomiast podlewanie w uprawie czarnej rzodkwi jest istotnym zabiegiem pielęgnacyjnym. jeżeli bowiem warzywo będzie miało zbyt mało wody, jego korzenie będą parciały, przez co nie będą nadawały się do spożycia.

Rzodkiew odmian późnych doskonale nadaje się do przechowywania choćby przez kilka zimowych miesięcy, wystarczy ciemna, sucha i chłodna piwnica. W lodówce rzodkiew zachowuje świeżość przez około 3 tygodnie. Warzywa też można również kopcować.

Właściwości czarnej rzodkwi

Czarna rzepa to bogactwo witamin (C, A, PP oraz witamin z grupy B), minerałów (potas, magnez, żelazo, cynk, fosfor i wapń) i różnych innych składników odżywczych jak choćby związki siarkowe, zwłaszcza fitoncydy o działaniu bakteriobójczym . Czarna rzepa jest warzywem niskokalorycznym.

Wartości odżywcze w 100 g czarnej rzodkwi:
Energia 33 kcal
Białko 1,1 g
Tłuszcz 0,3 g
Węglowodany 4,7 g
Błonnik 3,5 g

Zastosowanie czarnej rzodkwi

Rzodkiew czarna ma zastosowanie w kuchni, gdyż jest warzywem bardzo smacznym i dającym szerokie możliwości jego wykorzystania. Z czarnej rzepy można robić surówki, wystarczy obrać i zetrzeć rzodkiew, marchew, do tego odrobina soli, cukru lub miodu, śmietany (jogurtu naturalnego) i gotowe. Można ją dodawać do zup albo do dań mięsnych, np. do gulaszu.

Ale czarna rzepa to też roślina lecznicza i wspomagająca organizm:

Czarna rzodkiew a włosy

Jedzenie czarnej rzodkwi, ale również stosowanie z niej naparów i wywarów działa wzmacniająco na włosy, sprawia, iż znika łupież, a włosy odzyskują blask i przestają się przetłuszczać. A to dzięki związkom siarkowym (rafanina i rafanol) znajdującym się w korzeniach, a mającym działanie odkażające i przeciwłojotokowe.

Raphacholin – lek na wątrobę

To właśnie z wyciągów czarnej rzodkwi produkuje się lek na wątrobę Raphacholin, który leczy niestrawność, wzdęcia, bóle brzucha i zaparcia, ma działanie żółciotwórcze i żółciopędne. Wyciągi z rzodkwi mają również działanie moczopędne i odkażające układ pokarmowy.

Czarna rzodkiew na ból i zapalenia

Warzywo to działa skutecznie zarówno przeciwbólowo jak i przeciwzapalnie i jest wykorzystywane w bólach reumatycznych i nerwobólach.

Sok z czarnej rzodkwi na oczyszczenie organizmu

Czarna rzepa wspomaga układ pokarmowy chroniąc błony śluzowe, co sprawdza się zwłaszcza przy diecie wysokotłuszczowej, ma naturalne działanie przeczyszczające. Zawiera również błonnik wspomagający procesy trawienne.

Czarna rzepa na choroby dróg oddechowych

Wywar z czarnej rzepy ułatwia odkrztuszanie i podnosi odporność, dlatego powinno się go stosować w chorobach górnych dróg oddechowych, zwłaszcza przy uporczywym kaszlu. Jest też doskonałym środkiem profilaktycznym zalecanym do spożywania w okresach, gdy szaleje grypa.

Czarna rzepa na anemię

Duża ilość żelaza i innych składników pokarmowych sprawia, iż rzepa jest doskonałym elementem diety zalecanym dla osób cierpiących na anemię.

Czarna rzepa na skórę

Duża zawartość witaminy C oraz antyoksydantów sprawia, iż czarna rzepa doskonale wpływa na zachowanie młodości skóry.

Odmiany czarnej rzodkwi

• Czarna rzodkiew ‘Kulata Cerna’ – okres wegetacji 110 – 115 dni od wysiewu. Tworzy okrągły korzeń z czarną skórką, o białym soczystym miąższu i intensywnym smaku rzodkwi. Można ją spożywać bezpośrednio oraz przechowywać.
• Rzodkiew czarna ‘MURZYNKA’ – tzw. rzodkiew zimowa, odmiana późna, na zbiór późnojesienny, doskonała do przechowywanie. Odmiana ostra w smaku, o średniej wielkości kulistych korzeniach.
• Czarna rzodkiew ‘NOIR GROSS LONG d’HIVER’ – odmiana przeznaczona do uprawy jesiennej, doskonała na poplon. Korzeń czarny, średniej wielkości, kulisty, miąższ biały, soczysty o ostrym smaku.

Fot. główna: depositphotos.com