Brukiew – uprawa, pielęgnacja, adekwatności

Zdjęcie: Brukiew – Karpiel – Kwaki

Brukiew vel Karpiel vel Kwaki (Brassica napus var. napobrassica) to warzywo, które należy do rodziny kapustowatych (krzyżowych) i jest odmianą kapusty rzepak, należy do niewielkiej grupy warzyw o nazwie warzywa rzepowate. Jest to roślina wyłącznie uprawna, dziko rosnącej się nie spotyka. Powstała w wyniku skrzyżowania rzepy i kapusty liściowej.

Karpiel jest rośliną dwuletnią. W pierwszym roku powstaje dość duży korzeń spichrzowy, w drugim pęd nasienny. Korzeń brukwi ma kulisty, nieco spłaszczony od góry kształt. Górna jego część ma barwę fioletową zmieniającą się w kremową, nad ziemią natomiast wyrasta sporo ciemnozielonych liści. Kwaki jest słodkawa w smaku, przełamana nutą goryczy, coś podobnego do rzodkwi.

Brukiew – uprawa i pielęgnacja

Brukiew jest warzywem łatwym w uprawie i można ją uprawiać choćby na dość ubogich glebach. Bulwy nie będą jednak tak dorodne jak wówczas, gdy zapewnimy warzywu podłoże żyzne, próchnicze i przepuszczalne. jeżeli ziemia jest słabej jakości trzeba uprawę często podlewać. Ziemia powinna mieć pH między 6,0 a 7,5, jeżeli bowiem będzie zbyt kwaśna, grozi to pojawieniem się kiły kapuścianej.

Brukiew powinna być wysiana dopiero w trzecim roku po oborniku i nigdy w miejscu, gdy w poprzednich co najmniej 3 latach uprawiane były inne warzywa kapustne. Płodozmian jest w tym wypadku bardzo ważny, nie tylko zresztą w uprawie warzyw kapustnych.

Wszystkiego o płodozmianie warzyw dowiecie się z naszego e-booka:

Karpiel może być uprawiany z wysiewu nasion wprost do gruntu albo z rozsady. Nasiona brukwi wysiewa się wprost do gruntu przez cały kwiecień i na początku maja, natomiast rozsadę zaczyna się tworzyć w połowie kwietnie w rozsadniku. Nasiona kiełkują już w temperaturze 2-3°C. Po ok. 6 tygodniach, gdy warzywa mają już po kilka liści przesadza się je na miejsca docelowe w gruncie. Kwaki nie lubią suszy, za to na zimno są odporne. Zbiór kwaków następuje na przełomie października i listopada.

Jak już wspomnieliśmy brukiew wymaga podlewania, jeżeli opadów jest zbyt mało. Podłoże powinno być stale umiarkowanie wilgotne. Uprawę należy również systematycznie odchwaszczać. jeżeli ziemia jest mało żyzna, dobrze jest karpiele zasilać choćby biohumusem.

Brukiew a rzepa

Czy brukiew i rzepa to to samo? Otóż nie, choć obydwa warzywa należą do tej samej grupy kapustowatych. Brukiew bowiem pochodzi właśnie od rzepy, bo powstała z jej skrzyżowania z kapustą liściową. Brukiew różni się od rzepy wielkością, jest od niej większa. Skórka na korzeniu jest u brukwi dużo twardsza, fioletowo-kremowa i pomarszczona a na rzodkwi gładka, czerwono- lub prawie czarno-kremowa.

Warzywa różnią się również kształtem korzenia spichrzowego, u brukwi jest on najczęściej owalny, czasem lekko wydłużony, a u rzepy ma kształt walcowaty. Miąższ jest odpowiednio kremowo-żółty i biały.

Ale to nie wszystkie różnice. Karpiel jest twardsza niż rzepa i ma od rzepy bardziej wyrazisty i ostry smak. Rzepa natomiast przypomina smakiem kalarepę, jest słodkawa, chrupka i nieco pikantna.

Brukiew – liście

Młode liście brukwi można jeść dokładnie tak samo jak każde inne warzywo liściaste, czyli można je dodawać choćby do surówek. Przygotowuje się je również jak szpinak, czyli dusi z czosnkiem i śmietaną.

Wartości odżywcze brukwi

Brukiew to warzywo niskokaloryczne (w 100 g 37 kcal), powinna więc znaleźć się w menu każdej osoby dbającej o prawidłową wagę ciała. A przy tym to prawdziwe bogactwo najróżniejszych prozdrowotnych substancji. Przede wszystkim witamin (C, z grupy B, E, K, A i kwas foliowy) oraz minerałów (siarka, sód, wapń, cynk, potas, żelazo, fosfor i magnez).

Wartości odżywcze w 100 g kwaki:

wartość energetyczna: 37 kcal
białko: 1,08 g
tłuszcz: 0,16 g
węglowodany: 8,62 g
błonnik: 2,3 g

Naukowcy dowiedli, iż brukiew wykazuje adekwatności przeciwnowotworowe, warto więc włączyć ją do swojej diety choćby z tego powodu. A zawdzięcza je glukozynolanom, które znajdują się w korzeniu. Warzywo to również bogate jest w silne przeciwutleniacze.

Ale spożywanie brukwi wspomaga również leczenie dolegliwości żołądkowych i jelitowych. Syrop sporządzony z korzenia brukwi złagodzi ostry kaszel. Duża zawartość witaminy C gwarantuje wzmocnienie organizmu i zmniejszenie ryzyka infekcji. Zawiera białko roślinne, dlatego nie powinno jej zabraknąć zwłaszcza w diecie wegetarian i wegan. W medycynie ludowej od wieków wykorzystywano brukiew jako sposób na poprawę trawienie, jako środek moczopędny i regulujący pracę tarczycy. A sok z brukwi stosowany był jako środek odtruwający organizm (karpiel pobudza syntezę enzymów odtruwających).

Wiadomy jest również, iż zawartość np. siarki sprawia, iż brukiew doskonale wpływa na skórę, włosy i paznokcie, a witamina C jest konieczna do syntezy kolagenu. Bogactwo oksydantów zawartych w karpielach, to zachowanie na dłużej młodej skóry.

Fot. główna: Kolforn (Kolforn), Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International license