3 tygodni temu
Wiele parków, które dziś służą nam jako miejsca spacerów i wypoczynku, skrywa w sobie interesującą historię. Niektóre z nich znajdują się na dawnych cmentarzach, które na przestrzeni lat zmieniły się w piękne zielone zakątki. Oto 5 parków, które powstały na terenach dawnych nekropolii.
Park Manitiusa
Przy rondzie Jana Nowaka-Jeziorańskiego, u zbiegu ulic Grunwaldzkiej i Reymonta, znajduje się malowniczy park o powierzchni niespełna 6 ha. Jego początki sięgają 1895 roku, kiedy to na tym terenie powstały dwa cmentarze parafii ewangelickich – św. Łukasza na Jeżycach i św. Pawła ze śródmieścia, sięgające od ul. Taborowej do ul. Obozowej.
Po 1918 r. większość parafian wyjechała do Niemiec, a teren częściowo przeznaczono na ogródki działkowe. Po 1945 r. cmentarze zamknięto, nagrobki usunięto, a w 1952 r. powstał tam Park Zwycięstwa.
Park był początkowo większy, ale po 1962 r. został pomniejszony. Przetrwała jedynie kaplica cmentarna św. Pawła z 1896 r. Nie pozostał ani jeden nagrobek, ale zachował się czytelny układ dawnych alei, z drzewami liściastymi.
W roku 2000 r. patronem parku został ks. Gustaw Manitius, duchowny ewangelicko-augsburski, organizator polskiego życia ewangelickiego w Wielkopolsce i na Pomorzu. Zamordowali go hitlerowcy w Forcie VII.
Park Izabeli i Jarogniewa Drwęskich
Blisko centrum miasta na skraju Wildy rozpościera się Park Drwęskich – jeden z ładniejszych poznańskich parków.
Od lat 60. XIX w. na tym terenie znajdował się cmentarz ewangelicki przeznaczony dla znaczniejszych członków parafii św. Pawła. Gdy na początku XX w. rozpoczęła się likwidacja pruskich fortyfikacji, pojawił się pomysł przekształcenia tego mocno zaniedbanego już cmentarza w park.
Tereny w pobliżu cmentarza miały już wcześniej charakter parkowy. Gdy rozpoczęto przekształcanie tego terenu w park, w pierwszej kolejności rozebrano kostnicę i zlikwidowano niezidentyfikowane groby oraz posadzono żywopłoty.
Kwaterę jeńców francuskich z wojny 1870-1871, która znajdowała się na cmentarzu, przeniesiono na Cytadelę.
Park Jana Henryka Dąbrowskiego
Przy Starym Browarze znajduje się park Jana Henryka Dąbrowskiego przez poznaniaków nazywany potocznie Kulczykpark.
Wcześniej w tym miejscu położone były Ogrody Mycielskich z dworkiem, sadzawkami i winnicą. Anna Mycielska z Kobylepola sprzedała ten teren Gminie Braci Czeskich, którzy urządzili tutaj cmentarz świętokrzyski. Gdy Gmina Braci Czeskich została rozwiązana, znalazł się on w rękach luteranów z gminy św. Piotra.
Bardzo okazałą budowlą na cmentarzu było mauzoleum Obstów z połowy XIX wieku, zbudowane w stylu arkadowym z okazałym portalem z czerwonej cegły i piaskowcową attyką. Był to jeden z najważniejszych cmentarzy protestanckich w Poznaniu.
Po zakończeniu II wojny światowej teren dawnego cmentarza zniszczony podczas walk przeszedł w ręce gminy ewangelicko-metodystycznej związanej ze zborem Św. Krzyża. W latach 1948-1950 teren został ostatecznie przekształcony w Park Wyzwolenia według projektu Bernarda Lisiaka.
Z przedwojennych drzew przetrwały jedynie nieliczne lipy, kasztanowce i jesiony. w tej chwili jedynymi pozostałościami po dawnym cmentarzu są: aleja kasztanowców przy ulicy Ogrodowej, kilka starych drzew oraz fragment nagrobka w formie podstawy kolumny.
Park Karola Marcinkowskiego
Położony w samym centrum miasta niewielki, ale uroczy zakątek to Park Karola Marcinkowskiego. Park założono na terenach pofortecznych w 1906 roku. Nosił wówczas imię Fryderyka Schillera i znajdowało się w nim popiersie tego niemieckiego poety.
W 1913 roku na północnym skraju parku ustawiono tzw. fontannę Felderhoffa. Od 1919 roku park nosi nazwę Karola Marcinkowskiego. Znajduje się tu niewielki staw, a w jego pobliżu, od strony alei Niepodległości, modernistyczna rzeźba „Paw”.
Po II wojnie światowej park był dwukrotnie poszerzany, najpierw w latach 1946–1948 o tereny cmentarza ewangelickiego św. Krzyża, a następnie w latach 1957–1958 o tereny cmentarza katolickiego św. Marcina z kwaterą greckokatolicką z 1857. Cmentarze te zostały wcześniej zlikwidowane.
Cmentarz staromarciński parafii pw. św. Marcina założony w latach 20. XIX wieku, był najstarszą z trzech połączonych chrześcijańskich cmentarzy położonych na obszarze parku im Karola Marcinkowskiego. Stał się on narodową nekropolią w zaborze pruskim.
W latach 1911–1923 znajdował się grób patrona cmentarza Karola Marcinkowskiego. Był tutaj również pochowany Hipolit Cegielski oraz inni przemysłowcy, a także przedstawiciele kultury i nauki. Kilkadziesiąt wybranych grobów przeniesiono na Cmentarz Zasłużonych Wielkopolan.
Pozostałością dawnej twierdzy Poznań jest Bastion Fort Colomb, który do roku 1998 znajdował się pod ziemią.
Park Kosynierów
Na Winogradach, przy granicy z Wilczakiem znajduje się Park Kosynierów, który jest pozostałością po dawnym cmentarzu ewangelickim parafii św. Krzyża powstałym w 1899 roku.
Na cmentarzu znajdowała się bardzo okazała ozdobna brama i kaplica. Niestety nie zachowały się żadne pozostałości ani nagrobki. Cmentarz był miejscem wiecznego spoczynku ewangelików – Niemców i Polaków. Chowano tutaj pastorów, a także Braci Kurkowych.
Zobacz także:
