Zaprawianie nasion. Sposoby zaprawiania nasion

Zaprawianie nasion jest jedną z najstarszych metod, które stosowało się i stosuje do dziś w celu zniszczenia patogenów i szkodników, które znajdują się na powierzchni lub wewnątrz nasion, które są przeznaczone do wysiewu. Ale zaprawianie nasion chroni nasiona również przed patogenami i szkodnikami, które bytują w podłożu. Już w starożytności zaprawiano nasiona sokiem z cebuli czy wyciągiem z cyprysa, wzmianki na ten temat znaleźli naukowcy w starych księgach. W wiekach późniejszych stosowano do tego celu rtęć i arszenik. Dziś nie stosuje się już na szczęście tak toksycznych i szkodliwych dla środowiska substancji.

Zaprawianie nasion w pigułce

• Zaprawianie nasion to stara metoda ochrony przed patogenami i szkodnikami, ewoluująca od użycia naturalnych ekstraktów po współczesne chemiczne substancje
• Metody zaprawiania obejmują bejcowanie (na sucho, półsucho, z użyciem płynu), powlekanie oraz inkrustowanie, z opcją domowego zastosowania gotowych zapraw
• Chemiczne zaprawy nasienne skutecznie chronią głównie przed grzybami, stosuje się m.in. karboksynę, mankozeb, tiuram
• Zaprawianie nasion w uprawie ekologicznej opiera się na niechemicznych metodach, takich jak mieszanie z mączką bazaltową, popiołem, moczenie w roztworach naturalnych
• Zaprawianie popiołem jest ekologiczną metodą zwiększającą odporność nasion i wspierającą ich rozwój, przydatną szczególnie w chłodniejszym klimacie

Zaprawianiu nasion rośliny zawdzięczają bardziej wyrównane i częstsze wschody, silniejsze i bardziej wytrzymałe na szkodniki i choroby siewki a w konsekwencji plonowanie jest o wiele wyższe i lepszej jakości.

Zaprawianie nasion ma z założenia chronić nasiona przed patogenami i szkodnikami, w praktyce jednak w tej chwili zarejestrowane chemiczne zaprawy nasienne zawierają jedną lub dwie substancje aktywne, które chronią dość skutecznie jedynie przed grzybami powodującymi zgorzele siewek. Te substancje to karboksyna, mankozeb lub tiuram.

Zaprawianie nasion – siewki, autor: Markus Spiske, Unsplash

Sposoby zaprawiania nasion

• Bejcowanie nasion – metoda ta polega na zaprawianiu nasion na sucho (pokrycie nasion suchą zaprawą), półsucho (nasiona zwilża się niewielką ilością wody i miesza z zaprawą) oraz najpopularniejsza metoda z użyciem zaprawy płynnej (nasiona umieszcza się w zamykanym pojemniku z odmierzoną ilością zawiesiny zaprawowej i mocno potrząsa do momentu, gdy zaprawa całkowicie pokryje nasiona).
• Powlekanie nasion – jest to metoda bardziej zaawansowana polegająca na tym, iż do zaprawy dodaje się jako składnik dodatkowy „lepiszcze”, które zapewnia lepsze przyleganie zaprawy do nasion.
• Inkrustowanie nasion – zaprawianie nasion tą metodą jest najbardziej zaawansowane. Polega to na umieszczeniu nasiona w otoczce, tworzącej na powierzchni nasionka skorupkę. Nasiona przypominają małe kuleczki a pokrywają je oprócz zaprawy również inne substancje dodatkowe.

Po zaprawieniu nasion zaprawami z dodatkiem wody, należy je osuszyć na gazie lub papierze.

Nasiona można zaprawiać w warunkach domowych, kupując gotowe zaprawy do nasion. Korzystając z nich trzeba ściśle stosować się do zaleceń zawartych w dołączonej ulotce. To nie jest tak, iż można zaprawę dowolnie stosować. Użycie zbyt dużej ilości będzie miało odwrotny skutek do zamierzonego. Nasionom dużo trudniej będzie bowiem wykiełkować. Używając zbyt dużej ilości zaprawy możemy również wywołać fitotoksyczność. jeżeli nie jesteśmy w stanie prawidłowo wykonać tego zabiegu, można bez problemu kupić nasiona zaprawione już przez producenta.

Zaprawianie nasion w uprawie ekologicznej

Gdy nasiona mają trafić do przydomowego ogródka, zawsze lepiej jest je zaprawiać metodami niechemicznymi przy zastosowaniu naturalnych preparatów. Tym bardziej, iż domowe sposoby zaprawiania nasion są proste, szybkie i skuteczne.

Świetnym zabezpieczeniem nasion będzie wymieszanie ich na sucho z mączką bazaltową lub popiołem drzew liściastych (zwłaszcza czeremchy zwyczajnej).

Zaprawianie nasion, źródło: depositphotos.com

Doskonale przeciw chorobom grzybowym zadziała moczenie nasion w roztworze nadmanganianu potasu. Przeciw bakteriom zadziała moczenie ich w czystej wodzie o temperaturze 30^oC (przez 10 godzin) a następnie w wodzie o temperaturze 50^oC (10 minut). Nasiona można zabezpieczyć mocząc je również w naparze z rumianku lub w wywarze z drobno posiekanych gałązek czeremchy zwyczajnej. By zabezpieczyć nasiona przed septoriozą selera, należy je moczyć w roztworze szkła wodnego (3-5%).

Jeśli stosujemy zaprawianie nasion metodami mokrymi, należy je później osuszyć rozkładając np. na papierowych ręcznikach.

Zaprawianie nasion popiołem

Zaprawianie nasion popiołem to stara, ekologiczna metoda przygotowania nasion do sadzenia, która pomaga w ochronie przed szkodnikami i chorobami. Używanie popiołu drzewnego, bogatego w potas i inne mikroelementy, nie tylko zwiększa odporność nasion, ale również wspiera ich lepszy rozwój po wschodach. Proces ten polega na mieszaniu nasion z drobno przesianym popiołem w proporcji odpowiedniej do rodzaju nasion, co zabezpiecza je przed atakami grzybów i szkodników glebowych. Zaprawianie to również naturalna metoda pobudzania nasion do szybszej i zdrowszej germinacji, co jest szczególnie korzystne w chłodniejszym klimacie. Dodatkowo, popiół może lekko zasadowy wpływ na pH gleby, co jest korzystne dla wielu roślin, pomagając im w lepszym przyswajaniu składników odżywczych.

Zaprawianie nasion – Podsumowanie

Zaprawianie nasion jest metodą ochrony roślin używaną od starożytności, która ewoluowała od naturalnych substancji po nowoczesne chemiczne środki. w tej chwili dostępne metody zaprawiania, takie jak bejcowanie, powlekanie i inkrustowanie, umożliwiają efektywną ochronę nasion przed głównie grzybiczymi patogenami. W uprawie ekologicznej preferowane są metody niechemiczne, takie jak użycie popiołu czy naturalnych roztworów. Zaprawianie to najważniejszy krok w zapewnieniu zdrowego wzrostu roślin i lepszej jakości plonów.

Bibliografia:

1. A. Cieszyńska, Biuletyn Informacyjno-Handlowy. Ośrodek Doradztwa Rolniczego Boguchwała, Zaprawianie nasion warzyw gruntowych, 04/2006, s. 8
2. C. Janczak, Agrochemia, Zaprawianie nasion zwiększy plony, 03/1995, s. 3-4
3. W. Pusz, Mój Piękny Ogród, Zaprawianie nasion konieczne przed siewem!, 04/2010, s. 64

Fot. główna: Joshua Lanzarini, Unsplash