Wydarzenia we wrześniu w Muzeum Mazowieckim

XII Płockie Dni Żydowskie

3-5 września

Muzeum Żydów Mazowieckich, ul. Kwiatka 7

3 września, godz. 18
Wernisaż wystawy „Nieukończone życia” połączony z wykładem dr Karoliny Szymaniak

Wystawa Fundacji Bente Kahan prezentuje artystki i artystów z różnych krajów, więzionych i zgładzonych za swoje pochodzenie, dzielących tragiczny los europejskich Żydówek i Żydów w trakcie II wojny światowej. Wśród nich są m.in. Debora Vogel, Bruno Schulz, Alma Rosé, Leo Straus, Zuzanna Ginczanka, Miriam Ulinower i Władysław Szlengel. – W samym środku piekła starały i starali się wyrazić siebie poprzez muzykę, teatr, literaturę i sztukę. Żyły i żyli w świecie upadłych wartości. Ich twórczość to testament, który dla nas zostawiły i zostawili – zaznaczają twórcy „Nieukończonych żyć”.

Wernisaż tej wystawy w Muzeum Żydów Mazowieckich połączony będzie z wykładem o pisarkach i poetkach żydowskich, który wygłosi dr Karolina Szymaniak: literaturoznawczyni i kulturoznawczyni, tłumaczka, adiunkt w Katedrze Judaistyki im. Tadeusza Taubego Uniwersytetu Wrocławskiego oraz w Żydowskim Instytucie Historycznym im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie. Jest laureatką wielu nagród i stypendiów, współzałożycielką Żydowskiego Instytutu Sztuki. Autorką publikacji m.in. o pisarce Deborze Vogel tworzącej w językach jidysz i polskim. Za opracowanie pism Racheli Auerbach w getta warszawskiego otrzymała Nagrodę Historyczną „Polityki” w 2016 roku. Wykładała m.in. w Stanach Zjednoczonych, Izraelu, Francji, Niemczech, Australii, Litwie i w Ukrainie.

4 września, godz. 18
„Podziemny Muranów” – spotkanie literackie z prof. Jackiem Leociakiem

Jacek Leociak jest kierownikiem Zakładu Badań nad Literaturą Zagłady w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, członkiem założycielem Centrum Badań nad Zagładą Żydów przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Zajmuje się różnymi formami zapisu doświadczeń granicznych, w tym doświadczenia Zagłady. Razem z prof. Barbarą Engelking przygotował koncepcję galerii „Zagłada” w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie.

Jest autorem m.in. książek „Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście” (wspólnie z prof. Barbarą Engelking), „Biografie ulic. O Żydowskich ulicach Warszawy” (uhonorowaną historyczną Nagrodą Klio), „Młyny boże. Zapiski o Kościele i Zagładzie” (nominacja do Nagrody Literackiej Nike), „Warszawski trójkąt Zagłady” (wspólnie z Zofią Waślicką-Żmijewską i Arturem Żmijewskim; nominacja do Nagrody m.st. Warszawy), antologii „Archiwum Ringelbluma” wspólnie z Martą Janczewską). W 2019 roku otrzymał Nagrodę im. Kazimierza Wyki, przyznawaną za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eseistyki oraz krytyki literackiej i artystycznej.

W 2024 roku premierę miała jego najnowsza publikacja „Podziemny Muranów” z fotografiami autorstwa Artura Żmijewskiego, po lekturze której Rafał Kowalski z Muzeum Żydów Mazowieckich w Płocku napisał: „Profesora Jacka Leociaka wędrówka po Muranowie jest lekcją uważnego patrzenia i słuchania. Dostrzegania w miejscu-po-getcie tamtego świata niczym starego tekstu, który nie znika całkowicie, prześwituje przez nową warstwę pisma. Usłyszenia życia w wielkim milczeniu pośród gwaru współczesnego miasta… Spaceruje ze zdjęciami, rzeczami, świadectwami, często mocno zniszczonymi, cudem ocalałymi. Zatrzymuje się na dłuższą chwilę, by napisać wybitną książkę, po czym znów rusza”.

Spotkanie poprowadzi Rafał Kowalski.

5 września, godz. 18
„Nizozot” – koncert zespołu Bastarda Trio

Zespół tworzą klarnecista Paweł Szamburski, wiolonczelista Tomasz Pokrzywiński i Michał Górczyński grający na klarnecie kontrabasowym. Czerpią inspiracje ze średniowiecznej i renesansowej polifonii, poprzez dziewiętnastowieczne chasydzkie niguny (czyli mistyczne pieśni pozbawione słów, sylabizowane), po muzykę tradycyjną z różnych zakątków świata. W oparciu o to kreują również własne kompozycje i improwizacje. – W ten sposób muzyczne tradycje minionych epok płynnie przekształcają się w oryginalną, bardzo osobistą i na wskroś współczesną wypowiedź artystyczną – podkreślają członkowie Bastarda Trio.

Zespół ceniony jest w Polsce i poza jej granicami: w ramach koncertów (np. w prestiżowej Het Concertgebouw w Amsterdamie), tworzenia specjalnych programów na zaproszenie organizatorów festiwali (np. Warszawskiej Jesieni) i instytucji kultury (np. Filmoteki Narodowej-Instytutu Audiowizualnego), i za wzięcie udziału w międzynarodowym projekcie badawczym HERA „Sound Memories: The Musical Past in Late-Medieval and Early-Modern Europe”, realizowanego przez wiodące uniwersytety europejskie.

W 2023 roku swoją premierę miał album tego tria zatytułowany „Nizozot”, inspirowany spuścizną trzech dynastii chasydzkich: Modrzyc, Szapiro i Koźnic. Muzycy starają się na nim odkryć uniwersalne piękno żydowskich melodii i jednocześnie opowiedzieć własną historię.

„Unheimlich” czyli 9 września 1939 r. i latający kuter pod Wyszogrodem – inscenizacja historyczna

15 września, godz. 14
Muzeum Wisły Środkowej i Ziemi Wyszogrodzkiej w Wyszogrodzie

Mija 85 lat, od chwili gdy niemiecki 50 pułk piechoty, należący do 3 DP, zajął Wyszogród i okolice. Tego samego dnia żołnierze pułku wymordowali grupę harcerzy, idących na odsiecz Warszawie, ukrywających pod wsią Rakowo zamieszkałą prze kolonistów niemieckich. Po południu Niemcy okopali się na starym cmentarzu żydowskim, ustawiając karabiny maszynowe (MG 34) na wprost wysadzonego mostu.

Następnego dnia, 9 września, do miasta zbliżał się kuter KU 30 z Oddziału Wydzielonego Rzeki Wisły, próbujący przedrzeć się do Modlina. Na wprost zamkowego wzgórza, tuż przed palącym się mostem, wywiązała się walka. Kuter nagle przyspieszył do 40 km na godzinę i niemal przeleciał nad fragmentami przęseł. Niemcy nie mogli uwierzyć w to co się stało. Po latach, żołnierz Kurt J. w swoich wspomnieniach określił do wydarzenie „Unheimlich” – niesamowite.

Z tej okazji Muzeum Wisły Środkowej i Ziemi Wyszogrodzkiej, oddział Muzeum Mazowieckiego, zaprasza Państwa na inscenizację historyczną „Unheimlich” czyli 9 września 1939 r. i latający kuter pod Wyszogrodem.

Zaczynamy o godz. 14.00. wjazdem kolumny żołnierzy niemieckich od strony DK62 w ulicę Rębowską. Potem akcja przeniesie się przed wyszogrodzki urząd miasta, potem na ul. Rębowską 4 i Rynek. Zobaczymy m.in. zatrzymania, przeszukania, pościgi, uliczne starcia i barykadę. Usłyszymy serie z karabinów MG 34, krzyki ginących żołnierzy, a wszystko spowijać będzie dym. Niemieckie pojazdy grać będą motocykle BMW z koszami i samochód ciężarowy Opel Blitz 3.6 typ A, najpopularniejsza ciężarówka II wojny światowej używana przez Niemców. Finałem rekonstrukcji będzie ostrzał kutra KU30 przez jednostki niemieckie.

Od godz. 15.00, po zakończeniu inscenizacji zapraszamy na poczęstunek z kuchni polowej i stoiska kolekcjonerów.

W inscenizacji wezmą m.in. udział Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej GRH Weichsel z Płocka, Członkowie Stowarzyszenia im. 10 Pułku Piechoty z Łowicza oraz aktorzy Teatru Dramatycznego w Płocku.

O poczęstunek zadba Urząd Gminy i Miasta Wyszogród.

Swing Club na Mazowszu: koncert Zubek & Pentz Piazzolla Duo

26 września, godz. 17
Muzeum Mazowieckie w Płocku, ul. Tumska 8

Muzeum Mazowieckie w Płocku zaprasza na koncert w wykonaniu duetu Piotr Zubek (wokal, fortepian) i Janek Pentz (gitara akustyczna/ fingerstyle).

Odbędzie się 26 września, o godz. 17, na patio kamienicy przy ul. Tumskiej 8.

Muzycy zaprezentują nowatorskie aranżacje pieśni słynnego argentyńskiego kompozytora, wirtuoza bandoneonu i pioniera nuevo tango – Astora Piazzolli.

W 2021 roku przypadała setna rocznica urodzin kompozytora, a w 2022 roku trzydziesta rocznica jego śmierci. Piotr Zubek i Janek Pentz odkrywają na nowo zapomniane pieśni Astora Piazzolli. Ich współczesne aranżacje łączą w sobie finezję jazzowej improwizacji wokalnej z unikalnym brzmieniem akustycznej gitary fingerstyle.

Piotr Zubek to wokalista, autor tekstów, kompozytor, aktor, radiowiec. Zdobywca ponad trzystu nagród na festiwalach w całej Polsce. Współtwórca m.in. koncertu Życia mała garść (Krajowy Festiwal Piosenki w Opolu), płyty charytatywnej Czarodzieje Uśmiechu (sprzedanych ponad 250 tys. egzemplarzy!), płyty i koncertu Nasza Niepodległa. Artysta wielu scen polskich i zagranicznych. Współpracował z takimi artystami, jak m.in. Andrzej Krzywy, Natalia Kukulska, Jacek Cygan, Marek Piekarczyk, Kayah czy Maryla Rodowicz.

Janek Pentz to gitarzysta fingerstyle i kompozytor. Ma za sobą wspólne koncerty z takimi gwiazdami jak m.in. Tommy Emmanuel, Andy McKee, Andrew York, Mike Dawes, Alex Misko czy Daniel Cavanagh (Anathema) i współpracę z wieloma znakomitymi artystami. Koncertował w Polsce, Niemczech, Wielkiej Brytanii, we Włoszech, na Łotwie, w Austrii, Belgii, Holandii i w Watykanie, grając na festiwalach i koncertach indywidualnych. Wydał trzy autorskie solowe płyty. Zwycięzca wielu prestiżowych konkursów, ostatnio: HASPA Guitar Cup w Hamburgu.

Tak występ duetu zapowiada organizator: „Koncert jest spotkaniem pozornie nieznanych sobie kultur oraz naświetleniem splecionych dziejów Polski i Argentyny. To także spotkanie z artystami, którzy egzotyczny materiał muzyczny wzbogacają własną słowiańską wrażliwością, często bawiąc się dźwiękiem, improwizując, puszczając oko do publiczności.”

Będzie to pierwszy koncert w ramach tegorocznej, dziewiątej edycji cyklu „Swing Club na Mazowszu”, organizowanego przez Mazowiecki Instytut Kultury. Muzeum Mazowieckie w Płocku w 2020 roku dołączyło do grona jego stałych partnerów w realizacji tego projektu. W tym roku, w ramach cyklu, w muzeum planowane są trzy koncerty.

Wstęp wolny.

Źródło i zdjęcia: Muzeum Mazowieckie w Płocku