1 tydzień temu
Diary, 12 listopada 2025
Kiedy ktoś prosi mnie: zobacz kota, bo może mu z wiekiem dach odleciał, najpierw nie patrzę na zwierzę. Skupiam się na ludziach wokół. Bo gdy zwierzak zachowuje się dziwnie, zwykle to nie on, ale ktoś inny.
Tego razu zadzwoniła do mnie sąsiadka. Zofia Kowalska, mieszkająca na drugim piętrze w kamienicy przy ulicy Jana Pawła II, gdzie zimą ściany skrzypią i dmucha zimny podmuch. Powiedziała:
Tam jest babcia z kotem. Kiedyś ktoś ją odwiedzał, a teraz tylko listonosz. Babcia twierdzi, iż wszystko w porządku, ale proszę, zerknij Kot codziennie o piątej siada przy drzwiach i nie rusza się. Siedzi godzinami, a ona zachowuje się, jakby nic się nie stało.
Pojechałem. Drzwi otworzyła babcia drobna, z zadbanym warkoczem i w wełnianym kamizelku z podwiniętymi rękawami. Za nią stała szafa z porcelanowym serwisem, regał z perfumowanymi flakonikami i radio Złote Przeboje, które od lat gra tylko jedną stację. W powietrzu unosił się zapach kaszy gryczanej, mięty i czegoś nieuchwytnego, ale bardzo znajomego.
Dzień dobry Pan chyba ten lekarz? Proszę wejść, ale nie zdejmujcie butów, żeby nie było zimno.
Jestem weterynarzem. A kot gdzie?
On się wstydzi. Schował się pod krzesłem. Nie lubi gości, ale własnych przyjaciół nie odrzuca. Wychodzi tylko nocą do ludzi i zawsze o piątej.
Zapamiętałem to piąte, nie pytając, czy to rano, czy po południu. Kot był naprawdę pod krzesłem. Rudy, pulchny, przynajmniej dziesięcioletni. Nos suchy, wąsy jak anteny, w oczach nieporozumienie, jakby pytał: Kto jesteś i co tu wbijasz do mojej nory?
Usiadłem na pufie wypchanym watą, taką starą, kiedy się je własnoręcznie szyło. Babcia zaczęła mówić sama:
On ma swój plan. Rano jemy kaszę, potem oglądam telewizję, on leży na parapecie. A o piątej zawsze przy drzwiach.
Dlaczego o piątej?
Bo kiedyś dzieci dzwoniły o tej porze. Teraz nie dzwonią, ale on wciąż czeka.
Mówi Pani, iż kot ma się dobrze A Pani jak?
Ja? Mam wszystko, co potrzebne. Telewizor działa, kasza jest. Co więcej?
Kot wstał spod krzesła, nie ku mnie, ale do drzwi. Sprawdził, czy klamka nie skrzypi, po czym położył się na dywaniku, głową na ciepłej fałdzie wełnianego płaszcza, którego nikt nie odkurzał.
On czeka powiedziała babcia. Może myśli, iż wrócą. Ja nie przeszkadzam. Niech ma nadzieję.
Tego dnia nie wygłosiłem wykładu, iż koty nie czekają, tylko lubią rutynę. Nie radziłem, by dodać mu więcej zabawek czy bodźców. To nie był zwykły kot i nie była zwykła starość. Było coś innego, jakby obaj mieli wspólny spisek: Siedzimy tutaj, by nikt nie zauważył, jak płynie czas.
Na pożegnanie babcia powiedziała:
jeżeli przejdzie Pan obok, wpadnij. Upiekę ciasto albo po prostu tak. Kotowi będzie miło.
Skinąłem głową. Potem pomyślałem, iż może i ja potrzebuję takiej chwili.
Po dwóch tygodniach jechałem po tej okolicy z kotem w kroplówce po operacji. Nagle uświadomiłem sobie, iż myślę o babci częściej niż o połowie znajomych. Każdy lekarz ma pacjentów, do których chce wracać nie z powodu pilności, ale z powodu ciszy. Tam cisza jest jak w bibliotece: nie przeraża, a ogrzewa.
Kiedy zadzwoniłem do domofonu, babcia nie zdziwiła się. Spojrzała i powiedziała:
Ciasto nie gotowe, ale herbata proszę.
Wszedłem, a kot już siedział przy drzwiach, w tym samym miejscu, na tej samej fałdzie płaszcza. Jakby to była jedynie przerwa w oddechu.
On jest teraz moim budzikiem i kalendarzem rzekła. jeżeli rano nie mruczy, to znaczy poniedziałek. W poniedziałki czuję się źle.
Nie żartuje. Mówi, co jest. I rozumiem: babci i kotowi szczęście sprzyja szczerość. Kot nie obiecuje, iż wszystko będzie w porządku. Po prostu jest obok. Babcia nie kłamie, iż wszystko pięknie. Ona po prostu podaje mu mleko każdego ranka.
Wiesz, zaczęła nagle, kiedyś miałam zegar z kukułką. Mój mąż naprawił go w naszą pierwszą zimę. Potem zdjąłam wskazówki, bo bolało patrzeć, jak czas płynie, kiedy nie ma z kim go dzielić. Zegar wisi bez wskazówek, ale codziennie o piątej kot siada przy drzwiach.
Patrzyłem na tego rudawego, leniwego, tłustego buddyjskiego mnicha przy dywanie i pomyślałem: ludzie tworzą całe systemy, aby przypominać sobie o ważnych rzeczach. Ustawiamy przypomnienia, kalendarze, timery. Zwierzęta po prostu siedzą i czekają. I to wystarcza.
Zapytałem, czy dzieci jeszcze dzwonią.
Rzadko. Są dobrzy, po prostu mają własne życie. A ja mam kaszę, kota i Pana, doktorze.
Nie jestem lekarzem, po prostu lubię słuchać.
W takim razie jesteś lepszy od lekarza.
Przed wyjściem usiadłem obok kota. Nie poruszył się. Jedynie ogon poruszył się jak antena. Dotknąłem płaszcza był zimny, ale wciąż pachniał życiem, nie smutkiem, a oczekiwaniem.
A co, jeżeli przyjadą? zapytała nagle babcia.
Co jeśli, odparłem. Kot pierwszy to zauważy. Ma radar.
Wczoraj rano kot siedział przy drzwiach, a ja prawie rozlałam herbatę, myśląc, iż to niespodzianka. Okazało się, iż to sąsiadka.
Oboje się zaśmialiśmy, ale śmialiśmy się tak, jak ludzie, którzy dawno nie śmiali się naprawdę.
Kiedy wyszłam, zaczęło padać śniegiem tym miękkim, który nie skrzypi, a szeleszczy delikatnie. W tym szeleszczeniu usłyszałam głos:
Wkrótce.
Wróciłem z pustymi rękami, choćby bez pojemnika na badanie moczu. Czasem pacjenci przychodzą nie z chorobą, a z samotnością. Jako lekarz nie leczę ich, tylko sprawdzam, czy oczy wciąż patrzą.
Tego dnia babcia otworzyła drzwi szybciej niż zwykle.
Wiedziałam. Dziś znowu siedział przy drzwiach od świtu powiedziała.
Kot przeszedł obok mnie jakby minął meble, usiadł przy szafie i nie wydał jednego dźwięku.
Wiesz, kiedyś spał przy stopach męża, w zakręcie kolana. Kiedy mąż odszedł przerwała. On i tak tam leżał. Najpierw go odgoniłam, potem zrozumiałam: trzyma miejsce dla niego.
Usiedliśmy przy herbacie.
Znalazłam stary album. Są tam zdjęcia z letniego domu nad jeziorem. Chcesz zobaczyć?
Chciałem. Nie dlatego, iż lubię albumy, ale bo kiedy ktoś wyciąga wspomnienia, sam staje się czystszy, przezroczysty.
Na jednej fotografii mąż w leżaku, przy jego stopach kot. Ten sam, tylko rudzszy, z wąskim ogonem, pięć lat młodszy. Pod podpisem: Lato, tata, Burek i maliny.
Obok dziewczynka z kręconymi warkoczami.
To Lena, najmłodsza. Kot kochała ponad wszystko. Teraz ma własne dzieci, własne koty dodała babcia. Myślę, iż rozpoznałby go, gdyby go zobaczyła.
Kilka dni później dzwonił do mnie nieznajomy głos.
Czy to pan Piotr, weterynarz? Znalazłam numer na lodówce mamy. Tu Lena, córka.
Tak, słucham.
Chciałam zapytać ten kot to ten Burek? Czy wciąż jest u babci?
Wciąż, odpowiedziałem.
Zapaniała długa cisza.
Po prostu znalazłam zdjęcie i zrozumiałam, iż on jest jedynym, który nie wyjechał. Żadnego weekendu na wieś.
Tak. przez cały czas siada przy drzwiach o piątej.
O piątej?
O piątej.
W weekend babcia nie otworzyła od razu drzwi. Zaczynałem się niepokoić, kiedy usłyszałem trzask zamka.
Przepraszam, ręce drżały. Wczoraj płakałam.
Kot siedział w rogu w nowym, czerwonym obroży z kokardką.
Lena przywiozła go. Przyszła z synem.
A syn taki sam jak kot. Cichy, tylko słucha. Potem mówi: Zapamiętam cię na zawsze.
Babcia znów płakała, ale tym razem nie ze smutku.
Odszedłem później niż zwykle. Kiedy odwróciłem się, w oknie siedział kot, patrzył za mną, jakby wiedział, iż niektórzy z nas mają wracać w kółko, dopóki nie zapanuje całkowita cisza lub całkowite ciepło.