3 tygodni temu
Figurkę kołobrzeskiej Wenus odkryto w grudniu 2022 roku w dzielnicy Kołobrzegu – Podczele. Artefakt następnie trafił w ręce naukowców, którzy przeprowadzili jego szczegółowe badania. Uczeni ustalili, iż figurka przedstawiająca kobietę została wykonana z wapienia i liczy sobie ponad sześć tys. lat. Podkreślili też, iż to wyjątkowe w skali Europy Środkowo-Wschodniej znalezisko. Docelowo zabytek trafi do Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu.
Wenus z Kołobrzegu
Figurka ma 12 centymetrów wysokości i pochodzi z okresu neolitu. Naukowcy spekulują, iż być może została wykonana przez pierwszych rolników na ziemiach Pomorza Zachodniego. Pradawny artysta do wykonania swojego dzieła posłużył się wapieniem o beżowej barwie, w którym widać fragmenty muszli małżów, ślimaków i rurek wieloszczetów.
Figurka przedstawia postać kobiety o dość masywnej sylwetce i zniekształconych proporcjach – głowa oraz korpus figurki są nieproporcjonalnie duże w stosunku do krótkich nóg. Jej twórca wyeksponował cechy kojarzone zwykle z kobiecą płodnością – uwydatnione zostały piersi, brzuch i uda.
Twarz figurki została pozbawiona ust czy nosa, a kończyny są jedynie z grubsza odwzorowane. Piersi zostały zakryte przez artystę przez ugięte w łokciach ręce Wenus. W niektórych miejscach eksponat nosi ślady powstałe prawdopodobnie w wyniku uderzania twardym narzędziem, pozostawione przez twórcę. Na wypukłościach figurki można też dostrzec ślady wygładzania, powstałe w trakcie użytkowania figurki lub jej przechowywania.
„Jej odkrycie nie tylko rzuca nowe światło na pradzieje Pomorza Zachodniego, ale także stanowi bezprecedensowy wkład w badania nad neolityczną symboliką płodności w Europie Środkowo-Wschodniej. Artefakt, który już niebawem zostanie zaprezentowany w nowej części wystawy stałej Muzeum Oręża Polskiego, budzi ogromne zainteresowanie zarówno wśród badaczy, jak i lokalnej społeczności” – czytamy na stronach Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu.
Wenus – bogini płodności
Podobne, kobiece figurki są znane z Anatolii oraz południowej Europy, ale nie z wybrzeża Bałtyku, dlatego kołobrzeska Wenus stanowi unikatowe znalezisko. Inne neolityczne figurki były wykonywane przeważnie z gliny. Wykorzystanie surowca kamiennego było znacznie rzadsze. Tego typu figurki, których odkryto setki w całej Europie, znane jako Wenus paleolityczne. Jednym z najstarszych i prawdopodobnie najpiękniejszych przykładów jest Wenus z Willendorfu. Została wyrzeźbiona około 30 tys. lat temu ze skały zwanej oolitem. Znaleziono ją w 1908 roku w Austrii, w pobliżu Willendorfu.
Tego typu figurki uważane są za symboliczne przedstawienie kobiecości i płodności. Obfite kształty kobiet wśród wielu społeczności tradycyjnych czy pierwotnych uchodzą za kanon piękna, co zostało potwierdzone przez badania antropogeniczne. Ale w czasach prehistorycznych musiały być rzadkością i uchodzić za coś niezwykłego. Dziś tak obfite kształty uznajemy za otyłość, jednak w zamierzchłej przeszłości świadczyły o zamożności, wysokiej pozycji i oczywiście płodności.
Podobne figurki kobiet mogły być wykorzystywane podczas rytuałów czy ceremonii, które miały zapewnić płodność i dobrobyt społeczności.
„Aktualnie interdyscyplinarny zespól naukowców zebrany przez mgr Marcina Krzepkowskiego z Fundacji Relicta przygotowuje szczegółowe opracowanie poświęcone kołobrzeskiej Wenus. Grono naukowców z różnych ośrodków w Polsce współtworzą m. in. dr hab. prof. UAM Iwona Sobkowiak – Tabaka z Wydziału Archeologii UAM i dr Grzegorz Szczurek z Instytutu Interdyscyplinarnych Badań Historycznych Uniwersytetu Kaliskiego. Analizy surowca, z którego wykonano kołobrzeską Wenus, podjęły się dr hab. prof. PAN Barbara Studencka z Muzeum Ziemi i dr Aldona Kurzawska z Wydziału Archeologii UAM wraz z dr Agatą Hałuszko z Instytutu Archeologii UMCS” – czytamy na stronach Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu.
Źródło: Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, OK! Kołobrzeg, fot. Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu
