2 dni temu
Wyka to roślina strączkowa, która zyskuje coraz większą popularność w polskich uprawach. Szczególnie ceniona jest wyka siewna i wyka jara, które wyróżniają się korzystnym wpływem na glebę oraz wartością jako pasza dla zwierząt. Wybór odpowiednich nasion i prawidłowa norma wysiewu to najważniejsze czynniki decydujące o powodzeniu uprawy. W tym artykule przedstawimy najważniejsze informacje dotyczące doboru materiału siewnego oraz optymalnej ilości nasion na hektar.
Charakterystyka wyki siewnej i jarej
Wyka należy do rodziny bobowatych (Fabaceae) i jest cenną rośliną pastewną oraz międzyplonem. W Polsce najczęściej uprawia się dwa rodzaje wyki:
Wyka siewna (Vicia sativa) – wysiewana jest jesienią lub wiosną. Charakteryzuje się dobrym wzrostem, wysoką odpornością na suszę i mniejszymi wymaganiami glebowymi. Doskonale sprawdza się jako roślina przedplonowa, wzbogacająca glebę w azot.
Wyka jara – odmiana wysiewana wiosną, o krótszym okresie wegetacji niż wyka siewna. Jest mniej odporna na suszę, ale lepiej znosi chłodniejsze warunki. Często uprawiana w mieszankach z roślinami zbożowymi, najczęściej z owsem.
Wyka, dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi, wiąże azot atmosferyczny, wzbogacając glebę w ten cenny składnik. Może dostarczyć choćby 80-120 kg azotu na hektar, co znacząco zmniejsza potrzebę nawożenia mineralnego.
Obie odmiany wyki znajdują wszechstronne zastosowanie w rolnictwie – od paszy dla zwierząt (w formie zielonki, siana czy kiszonki), przez zielony nawóz, aż po wartościowy komponent mieszanek paszowych. Ich uprawa przynosi korzyści nie tylko w postaci bezpośrednich plonów, ale również poprawia adekwatności gleby dla kolejnych upraw.
Wybór odpowiednich nasion wyki
Prawidłowy dobór materiału siewnego ma najważniejsze znaczenie dla powodzenia uprawy. Przy wyborze nasion wyki należy zwrócić uwagę na kilka istotnych czynników:
Jakość materiału siewnego
Nasiona powinny charakteryzować się:
- Wysoką czystością (minimum 98%)
- Dobrą zdolnością kiełkowania (powyżej 85%)
- Brakiem uszkodzeń mechanicznych
- Odpowiednią wilgotnością (poniżej 14%)
- Brakiem objawów chorób grzybowych
Warto inwestować w kwalifikowany materiał siewny, który gwarantuje odpowiednie parametry jakościowe i jest wolny od patogenów. Choć jego cena może być wyższa, zwraca się to w postaci lepszych wschodów, zdrowszych roślin i wyższych plonów.
Odmiany wyki dostępne na rynku
W Polsce dostępnych jest kilka odmian wyki siewnej i jarej. Do najpopularniejszych należą:
Wyka siewna: Ina, Hanka, Kwarta – odmiany charakteryzujące się wysokim plonem nasion i zielonej masy.
Wyka jara: Ada, Jaga, Ina – odmiany o dobrych parametrach plonowania, przystosowane do warunków klimatycznych Polski.
Przy wyborze odmiany warto uwzględnić specyfikę swojego gospodarstwa – warunki glebowe, klimatyczne oraz cel uprawy (produkcja nasion, zielonka czy międzyplon). Lokalny doradca rolniczy może pomóc w doborze odmiany najlepiej dopasowanej do indywidualnych potrzeb.
Normy wysiewu wyki – ile nasion na hektar?
Prawidłowa norma wysiewu wyki zależy od kilku czynników, w tym od rodzaju wyki, celu uprawy oraz tego, czy jest uprawiana w siewie czystym czy w mieszankach.
Siew czysty wyki
W przypadku uprawy wyki w siewie czystym, zalecane normy wysiewu wynoszą:
Wyka siewna: 120-150 kg nasion na hektar
Wyka jara: 100-120 kg nasion na hektar
Przy uprawie na nasiona można zmniejszyć normę wysiewu o około 10-15%, co pozwoli roślinom na lepsze rozgałęzienie i zawiązanie większej liczby strąków. Natomiast przy uprawie na zielonkę warto zwiększyć ilość wysiewanych nasion o podobną wartość, aby uzyskać gęstszy łan i większą masę zieloną.
Wysiew wyki w mieszankach
Wyka często uprawiana jest w mieszankach z roślinami zbożowymi, co przynosi wiele korzyści agronomicznych. W takim przypadku normy wysiewu prezentują się następująco:
Mieszanka wyki jarej z owsem:
- Wyka jara: 60-80 kg/ha
- Owies: 50-60 kg/ha
Mieszanka wyki siewnej z pszenicą ozimą lub żytem:
- Wyka siewna: 70-90 kg/ha
- Pszenica/żyto: 60-80 kg/ha
Uprawa wyki w mieszankach przynosi liczne korzyści – rośliny zbożowe stanowią naturalną podporę dla wijących się łodyg wyki, co znacząco ułatwia zbiór i zmniejsza ryzyko wylegania. Dodatkowo taka uprawa zapewnia bardziej zrównoważoną paszę o lepszym składzie pokarmowym.
Technika siewu wyki
Prawidłowa technika siewu ma istotny wpływ na rozwój roślin i uzyskany plon. Oto najważniejsze zasady:
Termin siewu
Wyka jara: Wysiew przeprowadza się wczesną wiosną, gdy temperatura gleby osiągnie około 2-3°C, zwykle w drugiej połowie marca lub na początku kwietnia. Zbyt późny siew może negatywnie wpłynąć na plonowanie ze względu na krótszy okres wegetacji i narażenie młodych roślin na wiosenne susze.
Wyka siewna: Może być wysiewana jesienią (wrzesień-październik) lub wiosną (marzec-kwiecień), w zależności od odmiany i planowanego terminu zbioru. Siew jesienny pozwala roślinom lepiej wykorzystać zimowe zapasy wilgoci w glebie.
Głębokość i rozstaw rzędów
Optymalna głębokość siewu wyki wynosi 3-4 cm. Na glebach lżejszych można zwiększyć głębokość do 5 cm, aby zapewnić nasionom dostęp do wilgoci, natomiast na cięższych zmniejszyć do 2-3 cm, by ułatwić wschody.
Rozstaw rzędów powinien wynosić 15-25 cm przy uprawie na nasiona oraz 12-15 cm przy uprawie na zielonkę. Precyzyjny siew zapewnia równomierne rozmieszczenie roślin, co sprzyja ich rozwojowi i ułatwia późniejszą pielęgnację oraz zbiór.
Czynniki wpływające na normę wysiewu
Przy ustalaniu dokładnej normy wysiewu wyki należy wziąć pod uwagę następujące czynniki:
- Jakość gleby – na glebach żyznych i dobrze uwilgotnionych można zmniejszyć normę wysiewu o 10-15%, ponieważ warunki sprzyjają lepszemu krzewienia się roślin
- Termin siewu – przy opóźnionym siewie warto zwiększyć normę wysiewu o około 10%, aby zrekompensować krótszy okres wegetacji
- Masa tysiąca nasion (MTN) – parametr ten może się znacząco różnić w zależności od odmiany i jakości materiału siewnego, dlatego warto go uwzględnić przy obliczaniu ilości wysiewu
- Cel uprawy – na zielonkę stosuje się gęstszy siew niż na nasiona, aby uzyskać większą masę zieloną i drobniejsze łodygi
- Warunki klimatyczne – w rejonach o mniejszej sumie opadów warto zmniejszyć normę wysiewu, aby ograniczyć konkurencję roślin o wodę
Wyka to roślina o wyjątkowym potencjale agronomicznym i ekonomicznym, która może być cennym elementem płodozmianu w gospodarstwie. Prawidłowy dobór nasion i optymalna norma wysiewu to podstawowe czynniki decydujące o powodzeniu uprawy. Inwestycja w dobrej jakości materiał siewny oraz staranne zaplanowanie wysiewu przynoszą wymierne korzyści nie tylko w postaci wysokich plonów wyki, ale również poprzez poprawę struktury i żyzności gleby, co korzystnie wpływa na plonowanie roślin następczych.
