Wymagania uprawowe i środowiskowe arbuza
Arbuz (Citrullus lanatus) to roślina jednoroczna z rodziny dyniowatych, która wymaga ciepłego i słonecznego stanowiska. Optymalna temperatura dla wzrostu arbuza wynosi od 22°C do 28°C, a minimalna temperatura gleby, przy której można sadzić rośliny, to 18°C. Arbuzy są bardzo wrażliwe na przymrozki, dlatego uprawa arbuza w tunelu foliowym przed 15 maja, czyli przed tzw. „Zimną Zośką nie jest wskazana”, chyba iż tunel foliowy jest dogrzewany.
Gleba pod uprawę arbuza powinna być żyzna, próchnicza, dobrze przepuszczalna i o odczynie lekko kwaśnym do obojętnego (pH 5,5–6,5). Przed sadzeniem warto wzbogacić ją kompostem lub dobrze rozłożonym obornikiem. Arbuzy potrzebują także dużo światła – co najmniej 8 godzin nasłonecznienia dziennie – oraz odpowiedniej wilgotności gleby – nie można dopuszczać do jej przesuszania, nie może być też podmokła.
Produkcja rozsady arbuza
Ze względu na długi okres wegetacyjny i wrażliwość na niskie temperatury, arbuzy w Polsce uprawia się z rozsady. Nasiona wysiewa się na przełomie marca i kwietnia do doniczek o średnicy 8–10 cm, wypełnionych żyznym podłożem. Nasiona warto wcześniej podkiełkować na wilgotnej bibule w temperaturze 20–28°C przez około dobę. Po wysiewie doniczki umieszcza się w ciepłym i jasnym miejscu, zapewniając temperaturę około 25°C. Osobiście wysiewam nasiona arbuza z końcem stycznia lub na początku lutego, gdy sadzę je pod folą mają często już wówczas kwiatuszki.
Po około 4-5 tygodniach, gdy siewki wytworzą 2–3 liście adekwatne, należy je zahartować, stopniowo obniżając temperaturę i ograniczając podlewanie. Hartowanie trwa około 10 dni i polega na codziennym wystawianiu roślin na zewnątrz na kilka godzin. Gotowe do sadzenia rozsady powinny mieć zwartą budowę, krótkie międzywęźla i dobrze rozwinięty system korzeniowy.
Sadzenie i pielęgnacja arbuzów w tunelu foliowym
Rozsady arbuza sadzi się do tunelu foliowego po 15 maja, gdy minie ryzyko przymrozków, a temperatura gleby osiągnie co najmniej 18°C. Rośliny sadzi się w rozstawie 100 x 100 cm, aby zapewnić im odpowiednią przestrzeń do wzrostu. Po posadzeniu warto ściółkować glebę słomą, trawą lub agrowłókniną, co ograniczy rozwój chwastów, utrzyma wilgotność gleby i zapobiegnie bezpośredniemu kontaktowi owoców z ziemią. jeżeli nie będziemy ściółkować podłoża, wąsy czepne arbuzów będą się ciasno owijały wokół chwastów, co przy próbie odchwaszczania będzie uszkadzało arbuzy.

Arbuzy wymagają regularnego podlewania, szczególnie w okresie kwitnienia i zawiązywania owoców. Należy unikać podlewania liści, aby zapobiec rozwojowi chorób grzybowych. Ważne jest także regularne wietrzenie tunelu foliowego, aby zapobiec nadmiernemu nagrzewaniu się powietrza i zapewnić odpowiednią cyrkulację.
W okresie wegetacji arbuzy należy nawozić nawozami bogatymi w potas i fosfor, które wspomagają rozwój owoców. Nawożenie azotem powinno być umiarkowane, aby nie pobudzać nadmiernego wzrostu liści kosztem owoców. Warto także usuwać nadmiar pędów bocznych i pozostawiać 2-3 główne pędy, co pozwoli na lepsze doświetlenie roślin i uzyskanie większych owoców.
Gdy arbuzy mają już wielkość pięści, warto pod każdy podłożyć jakąś deseczkę lub choćby talerzyk, ochroni je to przed nornicami (jeśli w podłożu nie ma siatki). Wierzcie mi, iż jest to bardzo przykre, gdy na deser ma być arbuz, podnosicie go z ziemi, a on jest w środku już pusty, bo ktoś był od Was szybszy ?
Odmiany arbuzów polecane do uprawy pod osłonami
W warunkach polskiego klimatu szczególnie dobrze sprawdzają się odmiany arbuzów o krótkim okresie wegetacyjnym, odporne na chłody i choroby grzybowe. Jedną z najczęściej polecanych jest ‘Sugar Baby’ – klasyczna odmiana o ciemnozielonej skórce i czerwonym, bardzo słodkim miąższu. Rośnie kompaktowo, co czyni ją idealną do tuneli foliowych. Równie popularna jest ‘Janosik’ – odmiana o żółtym miąższu, dobrze przystosowana do umiarkowanych warunków, wykazująca wysoką odporność na pękanie owoców.
Warto również rozważyć uprawę ‘Charleston Gray’, która wyróżnia się podłużnym kształtem owoców i dużą odpornością na mączniaka rzekomego. Dla miłośników nietypowych odmian ciekawą propozycją będzie ‘Crimson Sweet’, której owoce osiągają duże rozmiary i charakteryzują się soczystym, słodkim miąższem oraz dobrą tolerancją na zmienne warunki pogodowe. Wszystkie te odmiany nadają się znakomicie do uprawy w tunelu foliowym, dając satysfakcjonujące plony w naszym klimacie.
Zbiory i oznaki dojrzałości arbuzów
Arbuzy dojrzewają w Polsce od połowy sierpnia do końca września. Dojrzałość owoców można rozpoznać po kilku oznakach:
- Zmiana koloru skórki – dojrzały arbuz ma matową, ciemnozieloną skórkę
- Plama kontaktu z ziemią – miejsce, gdzie owoc stykał się z podłożem, zmienia kolor na kremowy lub żółty
- Dźwięk przy stukaniu – dojrzały arbuz wydaje głuchy, dudniący dźwięk
- Stan ogonka – suchy i brązowy ogonek świadczy o dojrzałości owocu
Po zbiorze arbuzy można przechowywać w chłodnym i suchym miejscu przez kilka tygodni. Należy jednak pamiętać, iż owoce nie dojrzewają po zbiorze, dlatego ważne jest ich zebranie we właściwym momencie.
Uprawa arbuza w tunelu foliowym wymaga zaangażowania i odpowiedniej wiedzy, ale pozwala na uzyskanie smacznych i soczystych owoców choćby w polskim klimacie. Dzięki kontrolowanym warunkom w tunelu foliowym możliwe jest przedłużenie okresu wegetacyjnego i ochrona roślin przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Warto zainwestować w odpowiedni tunel foliowy, który można znaleźć na stronie ogrodosfera.pl, aby cieszyć się własnymi arbuzami z ogrodu.