Muzeum Przyrodnicze Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych funkcjonuje jako punkt, w którym skondensowano wiedzę o bieszczadzkiej przyrodzie, krajobrazie i historii człowieka. Obiekt adresowany jest do bardzo szerokiego odbiorcy: turystów rozpoczynających wędrówkę po połoninach, rodzin z dziećmi, a także osób zainteresowanych geologią, botaniką i etnografią regionu. Nowoczesne sposoby prezentacji treści – od dioram i modeli, przez monitory i ekrany dotykowe, po interaktywne stanowiska edukacyjne – sprawiają, iż zwiedzanie jest zarówno przystępne, jak i merytoryczne.
Od Jaskini Czasu po geologię i historię regionu
Zwiedzanie rozpoczyna się od „Jaskini Czasu”, miejsca projektowanego jako pierwsze ogniwo narracji muzealnej. Ta przestrzeń ma za zadanie „przenieść” odwiedzających w przeszłość geologiczną regionu. W Jaskini Czasu prezentowany jest odlew nosorożca włochatego ze Staruni oraz kości zwierząt z plejstocenu, co umożliwia zapoznanie się z fauną okresu lodowcowego na terenie Karpat. Część geologiczna wystawy zachęca do kontaktu fizycznego z eksponatami. Zwiedzający mogą dotknąć skał występujących w Bieszczadach i obejrzeć minerały pod powiększeniem na stanowiskach udostępnionych w sali.
https://wbieszczady.pl/aktualnosci/final-pelen-wiedzy-i-pasji-poznalismy-ambasadorow-bieszczadzkiego-parku-narodowego-zdjecia/PcHtnKJRv8YIAzt47LQIMonitory i filmy ilustrują procesy geologiczne, opisują powstanie bieszczadzkiego krajobrazu, prezentują charakterystyczne potoki oraz zjawiska pogodowe. Interaktywne stanowiska dają możliwość własnoręcznego uruchomienia symulacji, pokazujących na przykład proces powstawania osadów na dnie dawnego Oceanu Tetydy. Prezentowane są także informacje o historii roślin zapisanej w torfie oraz monolity glebowe i przekroje geologiczne, które mogą zainteresować zwłaszcza osoby poszukujące szczegółowych danych naukowych.
W części poświęconej historii i turystyce muzeum oferuje wejście w świat, który minął. Ekran mgłowy odtwarza utracone krajobrazy i atmosferę przeszłości. Zwiedzający mogą wejść do wiernie odtworzonej bojkowskiej chaty, spojrzeć do dworu w Siankach, wysłuchać legend zapisanych w formie dźwiękowej w „starej studni” oraz zapoznać się z nieczynnym kiwonem. Prezentowane są również przepisy na tradycyjne potrawy i opisy „apteki bieszczadzkiej”, czyli zbiór praktycznych informacji o dawnych lekarstwach i roślinnej medycynie regionu. Materiały dokumentacyjne obejmują zdjęcia, mapy, makiety oraz treści udostępnione w aplikacjach multimedialnych. Ponadto, dzięki retrospektywie widoków Mieczysława Orłowicza, odwiedzający mogą porównać panoramy z różnych pór roku, wykonane z przełęczy nazwanej jego imieniem.
Fauna, flora i procesy ekologiczne Bieszczadów
Druga kondygnacja muzeum zorganizowana jest tematycznie jako wędrówka od „krainy dolin” w kierunku połonin, co odpowiada naturalnej trasie turystycznej w Bieszczadzkim Parku Narodowym. W tej strefie zaprezentowano zarówno roślinność, jak i zwierzęta charakterystyczne dla poszczególnych pięter występowania.
Ekspozycja ukazuje pokrótce proces powstawania torfowisk wysokich oraz przedstawia gatunki roślin je tworzące, akcentując ich długotrwały charakter i rolę w ekosystemie, procesy, które realizowane są tysiące lat. W prezentacjach uwzględniono także życie wodne powiązane z żeremiem bobrowym i drobne ekosystemy oczek wodnych. Dioramy leśne oraz ekrany dotykowe przedstawiają życie fauny karpackiej, od porostów i drobnych bezkręgowców, po duże ssaki, w tym niedźwiedzia brunatnego. Interaktywne rozwiązania umożliwiają poznanie cykli życiowych poszczególnych gatunków i zależności pokarmowych w lesie i potoku górskim. Wśród elementów wystawy znajduje się możliwość „ukrycia się w czatowni”, co symuluje obserwację zwierząt i pozwala przyjrzeć się ich zachowaniom bez zakłócania naturalnego środowiska.
https://wbieszczady.pl/aktualnosci/wybrano-nowego-gospodarza-chatki-puchatka-ii-w-bieszczadach-ktora-firma-wygrala-przetarg/Ws6kVdHgPv4xnh7I2nN9Część poświęcona połoninom prezentuje zbiorowiska roślinne najwyższych partii Bieszczadów. Wędrówka kończy się scenografią szczytu Tarnicy, gdzie ustawiono ławeczkę i panoramiczną ilustrację, pozwalającą odwiedzającym na wirtualne doświadczenie zachodu słońca i nocnego nieba Bieszczad. Po zakończeniu zwiedzania druga część ekspozycji umożliwia planowanie realnych wędrówek przy pomocy map Bieszczadzkiego Parku Narodowego, łącząc doświadczenie muzealne z praktycznymi informacjami dla turystów.
Strefa edukacyjna dla dzieci, czyli „Dzikie Królestwo rysia Pędzelka”
Muzeum przygotowało wyodrębniony sektor przeznaczony dla najmłodszych zwiedzających: „Dzikie Królestwo rysia Pędzelka”. Strefa została zaprojektowana jako przestrzeń zabawy i nauki, w której dziecko poznaje zasady poruszania się po parku, rozpoznaje gatunki zwierząt i uczy się podstaw ochrony przyrody poprzez gry i interaktywne zadania. Przewodnikiem po strefie jest postać rysia Pędzelka, znana z książeczki „Przygoda wielka rysia Pędzelka”.
Fot. Kamil Mielnikiewicz
W obszarze zabaw dzieci mogą między innymi. zmierzyć się „z bieszczadzkim niedźwiedziem”, wejść do „gawry niedźwiedzia”, zrobić zdjęcie obok modelu żubra czy podać „obiad” bocianowi czarnemu w specjalnie przygotowanej scenografii. Wręczone są zadania dotyczące mieszkańców oczka wodnego, a całość kończy się rozwiązaniem „Wielkiego Quizu rysia Pędzelka”. Strefa dla dzieci ma na celu nie tylko zabawę, ale także inspirowanie do odpowiedzialnych wyjść w teren oraz kształtowanie postaw szacunku wobec przyrody.
Muzeum Przyrodnicze Bieszczadzkiego Parku Narodowego
Muzeum Przyrodnicze Bieszczadzkiego Parku Narodowego mieści się przy ulicy Bełskiej 7 w Ustrzykach Dolnych. Godziny otwarcia i zasady funkcjonowania zmieniają się sezonowo. W okresie od 16 kwietnia do 31 października muzeum jest czynne od wtorku do soboty w godzinach 09:00 – 17:00. W okresie od 1 listopada do 15 kwietnia obiekt udostępniany jest zwiedzającym od wtorku do soboty w godzinach 08:00 – 16.00. Dodatkowo w okresie letnim, w miesiącach lipiec i sierpień, muzeum jest otwarte również w niedziele w godzinach 09:00 – 14:00. Muzeum jest zamknięte w wybrane dni świąteczne i inne wskazane daty: nieczynne 1 i 6 stycznia, w Święta Wielkanocne, w Boże Ciało, 15 sierpnia, 1 i 11 listopada oraz 25 i 26 grudnia. Czas przewidziany na zwiedzanie ekspozycji to około 1 godziny, ostatnie wejście możliwe jest 45 minut przed zamknięciem obiektu.
Rola muzeum w promowaniu wiedzy i turystyki
Muzeum Przyrodnicze Bieszczadzkiego Parku Narodowego pełni kilka równoległych funkcji. Z jednej strony to ośrodek edukacyjny, w którym prowadzone są programy i zajęcia popularyzujące wiedzę o bieszczadzkiej przyrodzie i historii. Z drugiej strony muzeum odgrywa rolę punktu informacyjnego dla turystów planujących wyprawy po parku narodowym: prezentowane mapy i materiały ułatwiają przygotowanie tras i zwiększają bezpieczeństwo wypraw. Trzecim wymiarem jest integracja, miejsce służy jako przestrzeń spotkań lokalnej społeczności, rodzinnych wizyt i działań edukacyjnych prowadzonych przez park.
Dzięki zastosowaniu rozwiązań multimedialnych, modeli i interaktywnych dioram muzeum może dotrzeć zarówno do zwiedzających szukających szybkiego przeglądu informacji, jak i do osób pragnących głębszego, naukowego poznania procesów geologicznych, botaniki czy historii kulturowej regionu.
