Na całym świecie istnieją tysiące gatunków wodorostów, ale tylko ok. 145 jest wykorzystywanych jako żywność, głównie w Azji — pisze kierująca grupą badawczą Karen Hardy z University of Glasgow w czasopiśmie „Nature Communications”. „Obecnie wodorosty i rośliny słodkowodne są praktycznie nieobecne w tradycyjnej zachodniej diecie” — zauważa Hardy.
Szczególnie drastycznie dietę człowieka zmieniło wprowadzenie rolnictwa na początku neolitu. Zaczęło się ok. 13 tys. lat temu w południowo-zachodniej Azji, rozprzestrzeniło się na Europę w ciągu następnych tysiącleci i dotarło do Szkocji ok. 6 tys. lat temu. „Przejście na zasoby lądowe na początku neolitu oznaczało, iż zasoby morskie były później uważane za marginalne lub jako żywność wykorzystywana podczas głodu” — pisze grupa.
Jednak przynajmniej w niektórych częściach Europy rośliny wodne były spożywane aż do średniowiecza. Tekst z VI w., przypisywany irlandzkiemu mnichowi Kolumbanowi z Iony, opisuje zbieranie czerwonych wodorostów. Jeszcze w X w. przepisy w Islandii, Irlandii i Wielkiej Brytanii regulowały zbieranie wodorostów.
Grupa badaczy odkryła, jak powszechne było jedzenie glonów i roślin wodnych w przeszłości, analizując szkliwo zębów 74 osób, których szczątki znaleziono między szkockimi Orkadami na północy a południowo-wschodnią Hiszpanią na południu — w tym w Portugalii, Danii, Polsce i na Litwie. U 33 osób naukowcy znaleźli substancje, które pozwoliły na wyciągnięcie wniosków na temat niektórych pokarmów. W 26 z tych próbek analizy ujawniły pozostałości glonów lub roślin wodnych.
Zespół znalazł dowody na obecność alg morskich w 13 próbkach z Hiszpanii i Szkocji, które miały do 8 tys. lat. Pozostałości roślin słodkowodnych — przypuszczalnie rdestnic i lilii wodnych — znaleziono również w próbkach z Portugalii, Litwy i Szkocji, które miały do 8 tys. lat.
„Spójność i częstotliwość zebranych dowodów sugeruje, iż wykorzystanie wodorostów jako pożywienia było szeroko rozpowszechnione w Europie w mezolicie i neolicie” — podsumowują badacze, zaznaczając, iż istnieje jeszcze większa grupa dowodów na spożycie roślin słodkowodnych. Zgodnie z oczekiwaniami, glony morskie były zwykle spożywane na obszarach przybrzeżnych, podczas gdy rośliny słodkowodne były konsumowane w głębi lądu.
Naukowcy podkreślają, iż wodorosty — zwłaszcza czerwone algi — zawierają wiele aminokwasów. Zielone algi są bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Według zespołu badawczego powrót do starej tradycji przyniósłby zarówno korzyści zdrowotne, jak i ekologiczne. „Nasze badanie podkreśla potencjał ponownego odkrycia alternatywnych, lokalnych i zrównoważonych zasobów żywności” — mówią.
„Mogłyby one pomóc w walce z negatywnymi skutkami zdrowotnymi i środowiskowymi polegania na niewielkiej liczbie masowo produkowanych produktów rolnych, które dominują w dzisiejszej zachodniej diecie” — zauważają naukowcy.
