Szmaragd

11 miesięcy temu

Zdjęcie: szmaragd-1

Szmaragd to odmiana berylu, minerału należącego do grupy krzemianów. Jego nazwa pochodzi od łac. smaragdus – z gr. σμάραγδος (smaragdos) oznaczającego ‛zielony klejnot’. Nawiązuje do charakterystycznej barwy, wywołanej podstawieniami jonów chromu, rzadziej wanadu i żelaza.

Szmaragd jest twardym kamieniem szlachetnym, z oceną 7,5-8 w skali Mohsa. Najcenniejsze szmaragdy to te, które mają kolor transparentnej zieleni, tzw. kolumbijskie, i bardzo małą ilość inkluzji (najładniejsze i najdroższe są z domieszką Wanadu V), o masie od 3,0 do 4,0 ct.

Właściwości

Szmaragd zawiera inkluzje gazowe, ciekłe i mineralne, takie jak kalcyt, piryt, biotyt, talk, dolomit, fuchsyt, apatyt, aktynolit oraz inne minerały. Charakter inkluzji często zdradza miejsce pochodzenia. Szczególnie cenną, niezmiernie rzadką odmianą jest szmaragd trapiche, w którym widoczny jest w przekroju poprzecznym kryształu wzór sześcioramiennej gwiazdy. Odmiana ta pozyskiwana jest w okręgu Chivor i Muzo w Kolumbii.

Występowanie

Szmaragd związany jest ze skałami metamorficznymi (łupki mikowe, przeobrażone wapienie), występuje też w żyłach pegmatytowych granitów oraz w piaskach i żwirach złóż wtórnych. Występuje w Austrii, Australii, Brazylii, Egipcie, Indiach, Norwegii, Kolumbii, Libii, Madagaskarze, Mozambiku, Pakistanie, Federacji Rosyjskiej, RPA, USA, Tanzanii, Zimbabwe, Zambii.

W Polsce występują szmaragdy nie nadające się do celów jubilerskich – jasnozielone słupki do kilku centymetrów długości w skałach pegmatytowych. Znajdowane są na Dolnym Śląsku w okolicach Strzelina i Strzegomia.

Dawniej Szmaragdy wydobywano w Egipcie blisko Morza Czarnego. Znane i słynne były kopalnie Kleopatry w Egipcie (dziś całkowicie wyeksploatowane). w tej chwili kopalnia Muzo (100 km od Bogoty, stolicy Kolumbii) należy do najwydajniejszych złóż najpiękniejszych szmaragdów.

Zastosowanie

Szmaragd jest bardzo poszukiwanym, wyjątkowo cennym kamieniem kolekcjonerskim i jubilerskim. Jest stosowany w jubilerstwie od czasów starożytnych.

Prawdopodobnie największym wyrobem wykonanym z jednego kryształu jest ciemnozielona rzeźbiona waza o wysokości 10 cm i masie 2681 ct, która znajduje się w Kunsthistorisches Museum w Wiedniu.

Obecnie szmaragdy są również produkowane syntetycznie. Od naturalnych różnią się kształtami inkluzji, co pozwala na ich odróżnienie od naturalnych. Stosuje się również kamienie naturalne ulepszone poprzez wygrzewanie w olejach dla ukrycia skaz, rys i pęknięć.