Szczepienie jabłoni

Szczepienie jabłoni to podstawowa metoda rozmnażania tych drzew owocowych. Dzięki temu rozwiązaniu, możliwe jest zwiększenie mrozoodporności odmian wrażliwych, a dodatkowo możemy uzyskać odpowiedni rozmiar drzewka dzięki doborowi adekwatnej podkładki. Jak przeprowadzić szczepienie? Kiedy i jaką metodą?

Szczepienie jabłoni w pigułce

• Szczepienie jabłoni jest kluczową metodą rozmnażania, umożliwiającą zwiększenie mrozoodporności i kontrolę rozmiaru drzewa
• Najlepszy czas na szczepienie to wczesna wiosna, od połowy marca do końca kwietnia, przed rozpoczęciem wegetacji.
• Zrazy, czyli pędy do szczepienia, najlepiej pobierać na przełomie stycznia i lutego, z jednorocznych pędów mających co najmniej 10 oczek
• Popularne metody szczepienia to okulizacja (oczkowanie) i szczepienie przez stosowanie, zależne od czasu roku i celu szczepienia
• Wybór podkładki ma najważniejsze znaczenie dla cech przyszłego drzewa, w tym mrozoodporności, rozmiaru i czasu owocowania

Kiedy przypada najlepszy termin na szczepienie jabłoni?

Szczepienie jabłoni najlepiej przeprowadzać wczesną wiosną, w okresie od połowy marca do końca kwietnia. Najważniejsze jest to, aby zdążyć z przeprowadzeniem zabiegu przed rozpoczęciem wegetacji roślin. Pierwszym krokiem jest tutaj pobranie zrazy z drzew owocujących, a następnie przygotowanie podkładek, na których będziemy je szczepić. Szczepienie jest zabiegiem wymagającym pewnej wprawy.

Szczepienie jabłoni, źródło: depositphotos.com

Pobieranie zrazów do szczepienia jabłoni

Proces zabiegu szczepienia polega na połączeniu zrazy oraz podkładki. Zrazy są pędami odmiany jabłoni, którą chcemy zaszczepić. Najlepiej pobierać je na przełomie stycznia i lutego, ostatecznie z początkiem marca. Co do zasady im wcześniej, tym lepiej. Na zrazy najlepiej wykorzystać jednoroczne pędy, które posiadają co najmniej 10 oczek (pączków). Powinny być one zdrowe, bez objawów chorób czy obecności szkodników. Prawidłowo dobrany zraz powinien być gruby na co najmniej 8 mm i mieć długość od 30 cm.

Zrazy bezpośrednio po zebraniu warto oznaczyć stosowną etykietą, na której wpiszemy nazwę odmiany oraz datę pobrania. Opisane zrazy należy kolejno owinąć folią, pozostawiając dolną część odkrytą, a następnie umieścić ją w dołku w osłoniętym od wiatru miejscu np. w skrzynce w chłodnej piwnicy lub w ogrodzie przy altance.

Metody szczepienia jabłoni

Wśród najczęściej stosowanych metod szczepienia jabłoni wymienić możemy okulizację (oczkowanie) oraz szczepienie przez stosowanie. Okulizacja drzewek polega na wszczepieniu tzw. „śpiącego oczka” (pąka liściowego odmiany szlachetnej) w miejsce przygotowane na podkładce. Miejsce pod zraz powstaje po nacięciu kory podkładki w kształcie litery „T”. W tak powstałą szparkę wstawia się oczko, a całość obwiązuje folią do szczepienia. Należy pamiętać, iż wybierając zraz należy postawić dobrze wykształcony pąk liściowy. Zabieg oczkowania przeprowadza się najczęściej w okresie wegetacji roślin – w lipcu lub sierpniu.

Z kolei szczepienie drzew przez stosowanie jest metodą, w której zraz z co najmniej trzema wykształconymi pąkami łączymy ze zdrową podkładką, która ma dobrze rozwinięty system korzeniowy. Ten typ szczepienia przeprowadzamy w właśnie w marcu lub kwietniu. Ważne jest w tym wypadku aby grubość zraza oraz podkładki były do siebie zbliżone. Aby wykonać szczep należy przyciąć wierzchołek pędu podkładki pod ostrym kątem tak, aby utworzyła się możliwie największa powierzchnia cięcia. Podobnie przycinamy dolną część zraza.

Miejsca cięcia po połączeniu należy obwiązać paskami folii do szczepienia oraz zabezpieczyć starannie maścią ogrodniczą. Tak powstały szczep należy przechowywać w wilgotnym piasku lub np. w chłodnej piwnicy. Z nadejściem wiosny można przystąpić do sadzenia drzewka szczepionego, a latem można podciąć wiązania, co pozwoli zapobiec wrastaniu się grubiejącego pędu w korę.

Szczepienie jabłoni na wierzbie

Szczególnie cenionym z racji na wytrzymałość i dużą skuteczność jest szczepienie drzew owocowych – w tym właśnie jabłoni na wierzbie. Pędy wierzby są rewelacyjnymi podkładkami, które pozwalają na połączenie zrazów szlachetnych odmian jabłoni (sprawdzają się także w szczepieniu krzewów owocowych na pniu).

Podkładki do szczepienia jabłoni

Podkładki do szczepienia jabłoni oferują całkiem spory wybór. Można postawić na rozwiązania karłowe lub półkarłowe w zależności od naszych oczekiwań. Wśród podkładek karłowym wymienić można:

• P-22 o wysokiej odporności na mróz oraz choroby kory. Drzewka szczepione na niej rosną dobrze na żyznych podłożach i wcześnie owocują. Jej płytki system korzeniowy sprawia, iż roślina wymaga palikowania. Podkładka ta jest odpowiednia dla odmian jak ‘Lobo’, ‘Jonagold’, ‘Gloster’, ‘Alwa’ lub ‘Cortland’.
• M-9 jest podkładką wrażliwa na mróz i również wymaga podpór. Pozwala jednak na uzyskanie obfitych plonów z drzewek na niej szczepionych już w drugim roku po posadzeniu. Idealnie sprawdza się do szczepienia odmian jak ‘Red Boskoop’, ‘Gloster’ lub ‘Melrose’.
• P-16 to podkładka podobna do P-9 z tą różnica, iż lepiej ukorzenia się w mateczniku.
• P-60 oferuje silny system korzeniowy, dlatego drzewka zaszczepione na niej będą dobrze rosły również na glebach lekkich.
• M-27 to podkładka silnie skarlająca, rzadko wykorzystywana w Polsce.

Podkładki półkarłowe dla jabłoni to przede wszystkim:

• P-14 – dorastająca do 2-2,5 m wysokości, dobrze się ukorzenia i rozmnaża, zapewniając stosunkowo wczesne owocowanie, na ogół w trzecim roku po posadzeniu.
• M-26 to z kolei podkładka doskonała do słabszych gleb, jest odporna na mróz i ma silny system korzeniowy – należy do najpopularniejszych w Polsce. Szczepione na niej jabłonie wcześnie owocują i obficie plonują. Idealnie sprawdza się pod odmiany słani i wysoko rosnące. Polecana dla początkujących.

Przygotowanie podkładki do szczepienia jabłoni

Podkładki do szczepienia jabłoni – część drzewka, która ukorzenia się w ziemi, najlepiej zakupić w szkółce. W zależności od wymagań, możemy dobrać jeden z powyższych wariantów. Przed przystąpieniem do szczepienia, podkładkom należy skrócić korzenie o ½ długości, a ich pęd o 15-20 cm. Wiele szkółek oferuje również gotowe zrazy.

Aby ułatwić sobie zabieg szczepienia warto z wyprzedzeniem przygotować zarówno zrazy jak i podkładki. Powierzchnia szczepienia powinna doskonale połączyć się ze sobą. Z czasem, nabywając doświadczenie możemy jednak stać się prawdziwymi mistrzami, a szczepienia są udane. Do pracy warto przy tym wybierać dostosowane do zabiegu ostrze w sekatorze.

Szczepienie jabłoni – Podsumowanie

Szczepienie jabłoni to istotna praktyka w rozmnażaniu drzew owocowych, umożliwiająca zwiększenie ich mrozoodporności i kontrolę nad rozmiarem. Optymalny czas na wykonanie szczepień przypada wczesną wiosną, co umożliwia roślinom odpowiednie zakorzenienie się i adaptację przed wejściem w okres wegetacyjny. Zrazy należy zbierać z jednorocznych pędów, najlepiej w okresie od stycznia do początku marca, zwracając uwagę na ich zdrowie i brak uszkodzeń. Istnieją różne metody szczepienia, takie jak okulizacja czy szczepienie przez stosowanie, które są wybierane w zależności od specyficznych potrzeb i warunków. Wybór odpowiedniej podkładki jest najważniejszy dla przyszłych cech drzewa, w tym odporności na mróz, rozmiaru i szybkości owocowania.

Kiedy najlepiej przeprowadzić szczepienie jabłoni?

Szczepienie jabłoni najlepiej przeprowadzać wczesną wiosną, od połowy marca do końca kwietnia, aby zdążyć przed rozpoczęciem wegetacji roślin.

Bibliografia:

1. E. Mystkowski, Wiadomości Rolnicze. Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie, 04/2014, s.39
2. B. Szydel, Agrochemia, W sadzie przydomowym, 04/1999, s.54-56
3. C. Carolus, Szkółkarstwo, Szczepienie podkładek jabłoni w reku, 2/1993, s.10-11

Fot. główna: Helger11/pixabay.com