Świerk pospolity – uprawa i pielęgnacja

Zdjęcie: Świerk pospolity

Świerk pospolity (Picea abies)
Wysokość	30-40 m
Kwitnienie	IV, V
Stanowisko	słoneczne, półcień
Wilgotność gleby	umiarkowanie wilgotna
Ozdobność	cała roślina
Pokrój	stożkowaty, regularny

Świerk pospolity (Picea abies) to długowieczne, zimozielone, majestatycznie duże drzewo, z rodziny sosnowatych. Tworzy stożkowe, smukłe, regularne korony. Najstarsze (dolne) gałęzie drzew z wiekiem opadają ku ziemi, a młodsze (górne) pozostają w większości poziome. Świerk pospolity to gatunek lasotwórczy i jedyny występujący w Polsce w warunkach naturalnych. Gatunek ten jest drugim po jodle naszym rodzimym największym drzewem.

Świerk pospolity dorasta do 30-40 metrów wysokości i 1,5-2 metrów rozpiętości. Igły jego są krótkie, czterokanciaste, sztywne i ostro zakończone. Na pędzie wyrastają promieniście otaczając gałązki. Wyrastające na wiosnę młode pędy świerka są jasnozielone i pięknie kontrastują z ciemną zielenią starszych, które utrzymują się na gałęziach od 5-7 lat. Pędy rośliny są brązowe lub czerwone, nagie lub nieznacznie drobno owłosione. Świerk pospolity wytwarza długie, lancetowate, gładkie, jasnobrązowe szyszki, złożone z miękkich łusek, które dojrzewają jesienią i opadają po wysypaniu się z nich nasion. Świerk pospolity często sadzony jest w dużych ogrodach, na terenie zieleni osiedlowej na działkach i w parkach. Może pełnić rolę żywopłotu.

Uprawa świerka pospolitego

Świerk pospolity do dobrego rozwoju wymaga wilgotnego i czystego powietrza, a także umiarkowanie żyznych gleb. Preferuje ziemię próchniczą, piaszczysto-gliniastą, umiarkowanie wilgotną. Świerk pospolity dobrze znosi cień ale jest bardzo wrażliwy na suszę i upały. Roślina ta jest mało odporna na działanie silnych wiatrów ze względu na płytki system korzeniowy. Świerk pospolity doskonale radzi sobie z niskimi temperaturami. Drewno świerka, z racji tego iż jest jasne, miękkie i elastyczne znajduje zastosowanie w budownictwie, a także w branży muzycznej – wytwarza się z niego różnego rodzaju instrumenty. Stanowi również cenny surowiec w przemyśle papierniczym.

Odmiany świerka pospolitego

• ‘Nidiformis’ – odmiana karłowa, o płaskim pokroju, dorasta do 1,5 m wysokości
• ‘Pendula’ odmiana o kolumnowym pokroju, bez wyraźnego przewodnika, gwałtownie rosnąca, osiąga 8 m wysokości.
• ‘Pusch’ – odmiana karłowa o płasko kulistym pokroju, wytwarza charakterystyczne czerwone szyszki, dorasta do 1 m wysokości.

Świerk pospolity ‘Cupressina’

Świerk pospolity ‘Cupressina’ (Picea abies ‘Cupressina’) to zwarta, strzelista wąskostożkowa odmiana świerka pospolitego, z silnie zaznaczonym, ostrym wierzchołkiem. Świerk pospolity ‘Cupressina’ po wielu latach uprawy może osiągnąć od 10-20 metrów wysokości i 1,5 metra rozpiętości, roczny przyrost szacuje się na 10-15 centymetrów. ‘Cupressina’ przyciąga uwagę swoim pięknym regularnym pokrojem. Odmiana ta polecana jest do małych ogrodów, parków, do nasadzeń pojedynczych, szpalerów i kompozycji ogrodowych. Świetnie sprawdzi się jako roślina do tworzenia przegród i wysokich żywopłotów. Pędy świerka są wyprostowane, sztywne, gęsto ułożone, wyrastają z pnia do góry pod ostrym kątem. Igły krótkie, ciemnozielone, jesienią zabarwiają się na niebieskawozielone.

Uprawa świerka pospolitego ‘Cupressina’

Świerk pospolity ‘Cupressina’ najlepiej rośnie na glebach gliniasto-piaszczystych, lekko kwaśnych, umiarkowanie wilgotnych, ale nie podmokłych. Drzewko posadzone na podłożu piaszczystym, wymaga intensywnego podlewania. Dobrym zabiegiem jest ściółkowanie gleby wokół rośliny korą, zrębkami lub trocinami. Takie zabieg hamuje rozwój chwastów i zapobiega szybkiemu parowaniu wody. ‘Cupressina’ nie toleruje suchego powietrza, dlatego nie należy go sadzić przy ruchliwych drogach i ulicach. Preferuje stanowiska słoneczne, ewentualnie lekki półcień, miejsce zaciszne i osłonięte przed silnymi wiatrami. Świerk pospolity ‘Cupressina’ jest odmianą całkowicie odporną na niskie temperatury, rzadko choruje.

Świerk pospolity ‘Acrocona’

Świerk pospolity ‘Acrocona’ (Picea abies ‘Acrocona’) to wolno rosnąca odmiana świerka o nieregularnym, gęstym, szeroko stożkowym pokroju. Stare egzemplarze po około 30 latach dorastają do 4-5 metrów wysokości i 3 metrów rozpiętości. Jego roczny przyrost to około 15 centymetrów. Świerk pospolity ‘Acrocona’ świetnie wygląda w ogrodach skalnych, ogrodach japońskich, na wrzosowiskach, skarpach, czy w pojemnikach. Jego igły są błyszczące, ciemnozielone, zaostrzone i kłujące, na przekroju kwadratowe lub lekko spłaszczone. Odmiana ‘Acrocona’ to drzewko o interesującym wyglądzie. Główne pędy uniesione są do góry, boczne gałązki malowniczo przewieszające się ku ziemi. Cechą charakterystyczną tej odmiany są szyszki, pojawiające się wiosną bardzo licznie na końcach pędów, głównie w wierzchołkowej części drzewa. Młode szyszki charakteryzują się czerwonym lub różowym kolorem, który utrzymuje się przez około 3-4 tygodnie, później szyszki bledną i stają się zielone, a następnie brązowe.

Uprawa świerka pospolitego ‘Acrocona’

Świerk pospolity ‘Acrocona’ preferuje stanowiska słoneczne, lekki półcień i miejsce osłonięte od wiatru. Nie lubi suchego i zanieczyszczonego powietrza. ‘Acrocona’ będzie dobrze rósł na glebie żyznej, gliniasto-piaszczystej, próchniczej, o umiarkowanej wilgotności oraz lekko kwaśnej. Odpowiada mu wilgotne powietrze, dlatego najlepiej uprawiać roślinę w pobliżu zbiorników wodnych. jeżeli nie możemy zapewnić takich warunków to musimy pamiętać o częstym podlewaniu i zraszaniu drzewka. Odmiana ‘Acrocona’ czasami jest atakowana przez mszyce świerkowe, chcąc się jej pozbyć, spryskujemy świerk silnym strumieniem wody. ‘Acrocona’ nie potrzebuje drastycznych cięć, możemy wykonać zabieg korygujący – usuwamy wówczas słabe, zniszczone, suche i niepotrzebne pędy (w terminie kwiecień – czerwiec). Młode rośliny najlepiej sadzić wiosną lub jesienią. Świerk ‘Acrocona’ bardzo dobrze znosi niskie temperatury.

Świerk pospolity ‘Pusch’

Świerk pospolity ‘Pusch’ (Picea abies ‘Pusch’) to wolno rosnący, karłowy krzew. Pokrój świerka jest gęsty, nieregularny, zaokrąglony lub szeroko stożkowaty, ze zwisającymi bocznymi gałęziami, niekiedy przypomina mocno spłaszczoną kulę. Świerk pospolity ‘Pusch’ po 10 latach osiąga do 30 centymetrów wysokości i 60 centymetrów szerokości, roczne przyrosty wahają się od 5-8 centymetrów. Świerk ‘Pusch’ najpiękniej wygląda wiosną, gdy cała roślina obsypana jest drobnymi, czerwonymi szyszkami, na końcach krótkich, jasnozielonych, młodych pędów. Jego igiełki są delikatne, krótkie, ułożone promieniście na pędach. ‘Pusch’ polecany jest do nasadzeń w małych ogrodach przydomowych, na skalniaki i rabaty. Pięknie wygląda również w pojemnikach na tarasach czy balkonach.

Uprawa świerka pospolitego ‘Pusch’

Świerk pospolity ‘Pusch’ to mało wymagający krzew, jednak nie toleruje suchego i zanieczyszczonego powietrza. Lubi stanowiska nasłonecznione lub lekko zacienione. ‘Pusch’ najlepiej czuje się na glebie próchniczej, gliniasto-piaszczystej, lekko kwaśnej i umiarkowanie wilgotnej. Krzew powinien być sadzony wczesną wiosną, aby przed zimą mógł się dobrze i głęboko zakorzenić. Świerk ‘Pusch’ jest rośliną całkowicie mrozoodporną.

Świerk pospolity ‘Inversa’

Świerk pospolity ‘Inversa’ (Picea abies ‘Inversa’) to wolno rosnąca, płożąca odmiana świerka pospolitego. Cechą charakterystyczną krzewu jest brak przewodnika. Docelowa wysokość rośliny uzależniona jest od sposobu szczepienia oraz sposobu prowadzenia. Świerk ‘Inversa’ może samoistnie wypiętrzać się, wypuszczając pęd odchylony od osi. Krzew może być prowadzony przy podporze, wtedy wszystkie pędy skierowane są ku ziemi, podwiązywany do palików może osiągnąć choćby 5 metrów wysokości. Jego roczny przyrost to około 20 centymetrów.

Polecany do nasadzeń w ogrodach skalnych, na wrzosowiskach oraz na rabatach z innymi roślinami iglastymi. Odmiana ‘Inversa’ to oryginalna i przyciągająca uwagę forma świerka pospolitego. Jego igły są krótkie, spłaszczone, ciemnozielone i błyszczące. Długo utrzymują się na pędach. Pędy boczne płożą się po ziemi, roślina rozrasta się płasko i szeroko. ‘Inversa’ bardzo rzadko zawiązuje szyszki.

Uprawa świerka pospolitego ‘Inversa’

Świerk pospolity ‘Inversa’ dobrze rośnie na glebach świeżych, gliniasto-piaszczystych, w miejscach zasobnych w wodę lecz nie podmokłych. Nie powinniśmy sadzić świerka na ziemi ubogiej, piaszczystej oraz w miejscach narażonych na suszę i zanieczyszczenie powietrza. Świerk pospolity ‘Inversa’ preferuje stanowiska słoneczne, nieco chłodniejsze z wilgotnym mikroklimatem. Roślina odporna na niskie temperatury, choroby i ataki szkodników.

Odmiana ‘Inversa’ wymaga nawożenia, szczególnie w okresie wiosennym, nie możemy również zapominać o nawadnianiu rośliny, zwłaszcza w letnie gorące dni. ‘Inversa’ zakupiony w pojemnikach można sadzić od marca do listopada, w okresie kiedy gleba nie jest zamarznięta, zakupione z bryłą korzeniową powinny zostać zasadzone wczesną wiosną lub wczesną jesienią. Po okresie zimowym usuwamy wszystkie chore, połamane, zniszczone pędy.

Świerk Pospolity ‘Nidiformis’

Świerk Pospolity ‘Nidiformis’ (Picea abies ‘Nidiformis’) to charakterystyczna odmiana karłowa o pokroju płasko kulistym z lekkim zagłębieniem pośrodku. Krzew o bardzo powolnym wzroście, po 10 latach uprawy uzyskuje 40 centymetrów wysokości i około 1 metra rozpiętości. Odmiana ‘Nidiformis’ w młodym wieku ma kształt kulisty, z upływem czasu staje się szerszy niż wyższy oraz lekko asymetryczny, przypominający gęste, duże gniazdo. Po wielu latach może osiągnąć około 1 metra wysokości i 1,5 metra rozpiętości.

Świerk ‘Nidiformis’ ma wąskie, krótkie, zielone igły. Jego pędy są cienkie, krótkie, złożone regularnie. Największą dekoracyjność iglak wykazuje wiosną, kiedy to pokazują się nowe, długie, soczysto zielone przyrosty. ‘Nidiformis’ pięknie dekoruje małe ogródki przydomowe, rabaty, wrzosowiska, ogródki skalne, a także uprawiany na tarasach i balkonach w pojemnikach i donicach.

Uprawa świerka pospolitego ‘Nidiformis

Świerk pospolity ‘Nidiformis’ jest wrażliwy na suche powietrze i zanieczyszczenia przemysłowe, dlatego nie powinniśmy sadzić go przy ruchliwych ulicach czy drogach. Preferuje gleby świeże, przepuszczalne, lekko kwaśne, najlepiej rośnie na podłożu gliniasto-piaszczystym o umiarkowanej wilgotności ale nie podmokłej. Odmiana ‘Nidiformis’ najlepiej czuje się na stanowisku słonecznym, w ustronnym miejscu, gdzie nie wieją silne wiatry. Poradzi sobie również z lekkim zacienieniem.

Odmiana odporna na niskie temperatury, nie wymaga zabezpieczeń na zimę. ‘Nidiformis’ możemy sadzić przez cały rok, pomijając przymrozki, jednak najbezpieczniejszą porą będzie lato. Iglak nie wymaga drastycznych cięć, jedynie lekkie zabiegi korygujące, najlepiej wykonać to w kwietniu lub maju. Świerk ‘Nidiformis’ nie zawiązuje szyszek. W czasie przedłużających się susz potrzebuje systematycznego nawadniania i zraszania.

Świerk pospolity ‘Tabuliformis’